- dwa z³ote
numizmaty z numerem certyfikatu wybitym na rancie ka¿dego z
numizmatów,
- certyfikat
autentyczno¶ci Mennicy Polskiej S.A. z hologramem i numerem
seryjnym,
- estetyczne,
drewniane etui koloru mahoniowego.
Szósty
zestaw numizmatów z serii Poczet
Królów i Ksi±¿±t Polskich:
- Nawi±zanie do serii monet emitowanych przez NBP w latach
1979-2005
- Prezentacja wizerunków w³adców nie
przedstawionych w serii Narodowego Banku Polskiego
- Zastosowanie tych samych technik i zasad co przy produkcji
monet kolekcjonerskich
- Popularna tematyka historyczna
- Wysokiej klasy wizerunki autorstwa projektantów
monet bankowych
- Srebrny i z³oty zestaw w drewnianym etui z numerowanym
certyfikatem i numizmatami
Projekt nawi±zuje do serii monet "Poczet Królów i
Ksi±¿±t Polski" emitowanej przez NBP w latach 1979-2005. W tym czasie
wybito w Mennicy monety po¶wiêcone 23 królom i ksi±¿êtom.
Inspiracj± by³y rysunki Jana Matejki. Nie wszystkie portrety
w³adców opracowane przez s³ynnego malarza zosta³y
wyemitowane.
Bior±c pod uwagê opiniê krêgów numizmatycznych, Mennica
Polska pragnie przedstawiæ Pañstwu pozosta³e wizerunki koronowanych
g³ów. Projekty do serii wykonuj± ci sami arty¶ci,
którzy projektowali wcze¶niejsze monety. Przy t³oczeniu
powtarzane s± tak¿e zasady i ¶rednice obowi±zuj±ce przy produkcji monet
kolekcjonerskich.
Na awersach umieszczone s± popiersia i pó³postaci w³adcy, po
drugiej stronie znajduj± siê historyczny herb i ³aciñski zapis imienia
oraz tytulatury królewskiej. Stanowi to nawi±zanie do
oryginalnych monet Polski Królewskiej.
Jako szóst± w proponowanej przez nas serii
"Koronowani
królowie Polski" prezentujemy postaæ
króla
Aleksandra
Jagielloñczyka.
Koronowani królowie
Polski przewidziani do
upamiêtnienia w serii:
- Anna Jagiellonka
- Mieszko II
- Wac³aw II
- Ludwig Wêgierski
- Jan Olbracht
- Aleksander
Jagielloñczyk
Zapowiedzi kolejnych
emisji:
- Henryk Walezy (I po³owa 2010 r.)
- Micha³ Korybut Wi¶niowiecki (II po³owa 2010 r.)
- August III Sas (I po³owa 2011 r.).
W serii oferowane s±:
- zestawy z³ote
o nak³adzie 100
kompletów,
- zestawy
srebrne o nak³adzie 500
kompletów,
- blistry
o nak³adzie 1000
kompletów.
Aleksander Jagielloñczyk - obraz
Jana Matejki
Aleksander Jagielloñczyk
(lit. Aleksandras Jogailaitis bia³orus. Аляксандар Ягелончык, ur. 5
sierpnia 1461 w Krakowie, zm. 19 sierpnia 1506 w Wilnie) - od 20 lipca
1492 wielki ksi±¿ê litewski, od 1501 Król Polski.
Wielki ksi±¿ê Litwy
Aleksander Jagielloñczyk, czwarty syn Kazimierza Jagielloñczyka i
El¿biety Habsburskiej, brat króla Jana Olbrachta, po ¶mierci
Kazimierza Jagielloñczyka od 1492 r. w³ada³ Wielkim Ksiêstwem
Litewskim, co równoznaczne by³o z zerwaniem unii personalnej
pomiêdzy Litw± i Koron±.
Ksi±¿ê dba³ o rozwój sto³ecznego Wilna, jak i o sprawy wa¿ne
dla ca³ego pañstwa.
Korzysta³ z pomocy najlepszych litewskich
doradców oraz zapewni³ Wielkiemu Ksiêstwu Litewskiemu
samodzielno¶æ w prowadzeniu polityki zagranicznej. Tak¿e nigdy nie
dosz³o do konfliktu miêdzy starszym bratem na tronie polskim.
W latach 1492-1494 stoczy³ wojnê z Wielkim Ksiêstwem Moskiewskim,
zakoñczon± strat± Wia¼my i utrat± kontroli nad czê¶ci± Ksiêstw
Wierchowskich. Staraj±c siê o u³o¿enie pokojowych stosunków
Litwy z Rosj±, 18 lutego 1495 o¿eni³ siê z Helen±, córk±
wielkiego ksiêcia moskiewskiego Iwana III Srogiego i Zofii Paleolog.
Jednak¿e w 1500 r. wojska rosyjskie zajê³y czê¶æ Zadnieprza i zagrozi³y
Smoleñskowi, rozpoczynaj±c now± wojnê litewsko-moskiewsk±. 3 marca 1501
zawar³ w Wilnie sojusz przeciwko Rosji z mistrzem krajowym Inflant
zakonu krzy¿ackiego Wolterem von Plettenbergiem. Po ¶mierci Jana
Olbrachta, pilnie pod±¿y³ do Krakowa po koronê polsk±, licz±c na
polskie wsparcie w wojnie z Moskw±.
Król Polski
12 grudnia 1501 w katedrze na Wawelu koronowany zosta³ na
króla Polski przez najm³odszego syna Kazimierza
Jagielloñczyka, swojego brata - arcybiskupa gnie¼nieñskiego i prymasa
Polski kardyna³a Fryderyka Jagielloñczyka w obecno¶ci m.in. El¿biety
Rakuszanki. ¯ona Aleksandra nie zosta³a koronowana na
królow± polski, gdy¿ wyznawa³a wiarê prawos³awn±, czemu
sprzeciwiali siê biskupi.
Koronê uzyska³ dopiero po podpisaniu dwóch aktów
ustrojowych, przygotowanych przez mo¿now³adców polskich: o
zrzeczeniu siê swych praw dziedzicznych do Litwy i zacie¶nieniu unii
polsko-litewskiej (unia mielnicka 1501) oraz przyznaniu w³adzy w kraju
senatowi na mocy przywileju mielnickiego, co rych³o nast±pi³o. By³o to
równoznaczne z poddaniem króla kontroli
magnatów.
Pieczêcie Aleksandra I
Jagielloñczyka
W dniu 28 marca 1503 podpisano sze¶cioletni rozejm, koñcz±cy wojnê
moskiewsk±. Na jego mocy 1/3 terytorium Wielkiego Ksiêstwa Litewskiego
znalaz³a siê pod okupacj± rosyjsk±. Sobiepañskiej w³adzy magnaterii
przeciwdzia³a³a jednak¿e szlachta, uchwalaj±c na Sejmie w Radomiu w
1504 r. ustawy, zabraniaj±ce ³±czenia wysokich urzêdów w
jednym rêku i ograniczaj±ce rozdawnictwo dóbr
królewskich. Sejm ten ustali³ te¿ organizacjê i kompetencje
najwy¿szych urzêdów pañstwowych. Lekkomy¶lne dysponowanie
zasobami skarbu doprowadzi³o do jego opustoszenia, co uniemo¿liwia³o
odpieranie najazdów tatarskich i wo³oskich.
Nihil novi
Z kolei w 1505 r. kolejny sejm w Radomiu uchwali³ konstytucjê praw
Nihil novi, uzupe³nion± przez monarchê zapisem:
"Gdyby¶my cokolwiek przeciw
wolno¶ciom, przywilejom, swobodom i prawom Królestwa
uczynili, uznajemy to ipso facto (³ac. tym samym) za niewa¿ne i ¿adne.",
wed³ug której król praktycznie nie
móg³ nic nowego postanowiæ bez zgody izby poselskiej i
senatu. Na tym¿e sejmie zatwierdzono równie¿ tzw. "Statut
£askiego" spisany przez kanclerza wielkiego koronnego Jana £askiego,
stanowi±cy zbiór przywilejów szlacheckich i
ko¶cielnych oraz praw miejskich, obowi±zuj±cych w Królestwie.
Schy³ek ¿ycia
Wiele k³opotów sprawia³y tak¿e Aleksandrowi Prusy Zakonne,
lenna Mo³dawia, a zw³aszcza Tatarzy krymscy, którzy
kilkakrotnie naje¿d¿ali Litwê. W 1506 r. doszli oni a¿ pod Lidê, gdzie
5 sierpnia 1506 pod Kleckiem zostali rozbici przez Litwinów.
Aleksander Jagielloñczyk zmar³ 19 sierpnia 1506 roku bezpotomnie w
wieku 45 lat w Wilnie, zosta³ pochowany w katedrze wileñskiej. Wielkim
ksiêciem litewskim, a nastêpnie królem polskim obrany zosta³
wtedy jego, m³odszy o 6 lat, brat Zygmunt I Stary (1506-1548).
Ciekawostki
* Zw³oki Aleksandra Jagielloñczyka nie zosta³y wywiezione z Wilna -
z³o¿ono je w katedrze wileñskiej, co by³o sprzeczne z wol± zmar³ego
wyra¿on± w testamencie. Fakt ten zosta³ upamiêtniony przez
wspó³czesnego monarsze kronikarza:
"Oto ten jedyny król
Polski, który spoczywa na ziemi litewskiej".
*******
The Mint of Poland has
prepared for the collectors and all enthusiasts of the history of
Poland another item within the series - a numismat with the image of
Alexander Jagiellon.
The crowned rulers of Poland that will be commemorated by the numismats
of this series include:
Numismats already issued:
* Anna the Jagiellonian
* Mieszko II Lambert
* Wenceslaus II Premyslid
* Louis I of Hungary
* John I Albert
* Alexander Jagiellon
Future releases:
* Henry III of France
* Michael Korybut Wi¶niowiecki
* Augustus III the Saxon
Obverse design:
Mariusz W. Brzeziñski
Plaster model: Robert
Kotowicz
Reverse - design and
plaster model: Ewa Tyc-Karpiñska
The numismat is a reference to the series of coins entitled A Gallery
of Polish Kings and Dukes issued by the National Bank of Poland in
1979-2005. In that period the mint struck coins dedicated to
23 kings and dukes. The medallic artists involved in their preparation
were inspired by the drawings by Jan Matejko. However, not all the
coins dedicated to the rulers drawn by Matejko were actually issued.
Having consulted the numismatic circles, we would like to present the
remaining portraits of Polish kings and dukes.
The designs for the new coins have been prepared by the same artists
who created the designs for the original series of coins. The coins are
struck in accordance with the rules and diameters standard for the
production of collector coins. The reverses are decorated with the
busts and figures of the rulers, and the obverses – with the
historic coats of arms and the name and title of a particular ruler in
Latin.
This is a reference to the original coins commemorating the times when
Poland was ruled by kings and queens. The sixth figure to appear on a
coin of the series is Alexander Jagiellon.
¼ród³o:
Mennica Polska S.A. / Wikipedia
