HomeNowo¶ciO firmieRegulaminTwój koszykKontakt
Sklep numizmatyczny zaprasza, 28 marca 2024 r. U¿ytkownicy online: 548
Poleæ znajonemu  |  Dodaj do ulubionych
Nowo¶ci
20 z³, Polskie Termopile - Dytiatyn, 2021
NBP
Cena brutto: 239.00 PLN

10 z³, 40. rocznica strajku w Wy¿szej Oficerskiej Szkole Po¿arniczej, 2021
NBP
Cena brutto: 189.00 PLN

10 z³, Sejm Ustawodawczy 1919-1922, 2019
NBP - srebrne monety
Cena brutto: 129.00 PLN


Informacje
Plan emisyjny monet
i banknotów w 2018 roku:


Polska Reprezentacja Olimpijska PyeongChang
- 200 zł, 10 zł

Wyklęci przez komunistów żołnierze niezłomni August Emil Fieldorf „Nil”
- 10 zł

Wielcy polscy ekonomiści
Fryderyk Skarbek
- 10zł

Moneta okolicznościowa z napisem 100-lecie odzyskania przez Polskę niepodległości
- 5 zł

Polskie Termopile - Hodów
- 10 zł

100-lecie czynu zbrojnego Polonii amerykańskiej
- 10 zł

Skarby Stanisława Augusta
Henryk Walezy
- 500 zł, 50 zł

Historia monety polskiej boratynka, tymf Jana Kazimierza
- 20 zł

760-lecie Towarzystwa Strzeleckiego Bractwa Kurkowego
w Krakowie
- 10 zł

100-lecie powstania Gimnazjum
i Liceum im. Stefana Batorego
w Warszawie
- 10 zł

POLONIA RESTITUTA
- 10 zł

125-lecie działalności Teatru im. Juliusza Słowackiego w Krakowie
- 10 zł

Niepodległość
- 20 zł (banknot kolekcjonerski)

Stulecie odzyskania przez Polskę niepodległości – Ignacy Jan Paderewski
- 100 zł, 10 zł

100. rocznica odzyskania przez Polskę niepodległości
- 1 zł, 2018 zł, 100 zł

Wyklęci przez komunistów żołnierze niezłomni – Hieronim Dekutowski „Zapora”
- 10 zł

100. rocznica wybuchu Powstania Wielkopolskiego
- 200 zł, 10 zł

Wiadomo¶ci

Emisje NBP
Emisja monet NBP 2018

Emisja monet NBP 2017

Emisja monet NBP 2016

Emisja monet NBP 2015

Emisja monet NBP 2014

Emisja monet NBP 2013

Emisja monet NBP 2012

Emisja monet NBP 2011

Emisja monet NBP 2010

Emisja monet NBP 2009

Emisja monet NBP 2008

Emisja monet NBP 2007

Emisje monet NBP 1995 - 2006


 
10 Euro, Program Europa - Król Filip II (1556-1598), 2009
Nazwa Cena brutto
10 Euro, Program Europa - Król Filip II (1556-1598), 2009
250.00 PLN

Producent: Royal Spanish Mint

ID: 1779

Seria: "Europejskie dziedzictwo - Program Europa"

Kraj:
Hiszpania
Emitent: Centralny Bank Hiszpanii
Producent: Royal Spanish Mint
Stan zachowania monety:
I (menniczy)
Nomina³: 10 Euro
Srebro: Ag 925
Stempel: lustrzany
¦rednica: 40,00 mm
Waga: 27,00 g
Nak³ad: 18.000 szt.!
Data emisji:
3.03.2009 r.
W zestawie:
srebrna moneta kolekcjonerska w kapsule ochronnej, eleganckie etui na monetê, indywidualnie numerowany certyfikat autentyczno¶ci!

Rarytas numizmatyczny z górnej pó³ki o niskim nak³adzie 18.000 sztuk! - srebrna moneta kolekcjonerska o nominale 10 Euro, Spain - The Europa Program - Phillip II, 2009.

Na rewersie monety zosta³ uwieczniony wizerunek króla Filipa II (1527-1598) znajduj±cy siê na obrazie Tycjana przechowywanym w jednym z najwa¿niejszych i najbogatszych muzeów na ¶wiecie - Muzeum Prado w Madrycie.

Skuteczna recepta na finansowy sukces:
  • szlachetny kruszec
  • niezwykle niski nak³ad monet kolekcjonerskich - zaledwie 18.000 sztuk!
  • moneta wybita pod królewskimi stemplami przez presti¿ow± mennicê Royal Spanish Mint ze s³onecznej Hiszpanii!
El Escorial - rezydencja króla Filipa II w Madrycie
El Escorial - rezydencja króla Filipa II w Madrycie

Poza walorami estetycznymi i ciekaw± tematyk± historyczn±, dziêki niskiemu nak³adowi potwierdzonemu indywidualnie numerowanym certyfikatem autentyczno¶ci - moneta posiada wspania³e walory inwestycyjne.

Na srebrnej monecie kolekcjonerskiej zosta³ uwieczniony panuj±cy w latach 1556-1598 król Filip II Habsburg - wa¿na postaæ w historii Europy.

Ponadczasowy portret majestatycznego monarchy i kusz±cy blask szlachetnego kruszcu. Historia, która pozostawi³a ¶lad na srebrnej monecie na wieki.


W roku 2004, co zbieg³o siê z rozszerzeniem Unii Europejskiej, kilka mennic ze starego kontynentu po³±czy³o si³y w numizmatycznym programie zatytu³owanym "Program Europa", w celu wybicia monet kolekcjonerskich o wspólnym temacie.

Pod has³em "Europejskie dziedzictwo" Real Casa de la Moneda de España, czyli królewska mennica Hiszpanii - od roku 2004 wyemitowa³a seriê piêciu srebrnych i piêciu z³otych monet kolekcjonerskich.

Bite stemplem lustrzanym monety umieszczone s± w wy³o¿onych granatowym aksamitem stylowych kasetach prezentacyjnych wraz z indywidualnie numerowanym certyfikatem autentyczno¶ci. Te niskonak³adowe monety mog± byæ nabywane zarówno pojedynczo, jak te¿ w zestawie.

Po raz pierwszy na monetach z tej serii rewers monety zosta³ bity ciekaw± technik± "ukrytego obrazu", dziêki czemu poprzez ró¿ny k±t widzenia ukazuje siê koronowana litera "M" oraz rok bicia.

10 Euro, Program Europa 2009 - Król Filip II (1556-1598), 2009

10 Euro, Program Europa - Król Filip II (1556-1598), 2009

Na rewersie szóstej monety kolekcjonerskiej z serii "Program Europa" uwieczniony zosta³ Filip II Habsburg - król Hiszpanii, Portugalii, Neapolu i Sycylii, ma³¿onek królowej Anglii i Irlandii, w³adca Holandii, ksi±¿ê Mediolanu i Burgundii, w³adaj±cy równie¿ rozleg³ym imperium w obu Amerykach.

Podczas jego panowania do Korony Hiszpañskiej zosta³y w³±czone Filipiny. W rzeczywisto¶ci archipelag ten zosta³ nazwany na jego cze¶æ. Awers monety przedstawia profil portretu Juana Carlosa I, obecnie panuj±cego króla Hiszpanii.

Podobnie jak w przypadku poprzednich emisji z tej niskonak³adowej serii, hiszpañska mennica królewska wybije z³ot± monetê o nak³adzie 3.000 sztuk oraz srebrn± monetê kolekcjonersk± o nak³adzie 18.000 sztuk! Obie monety przedstawiaj± portret króla Philipa II oraz wizerunek jego królewskiego herbu.


Herb Filipa II

Filip II (ur. 21 maja 1527 w Valladolid, zm. 13 wrze¶nia 1598 w Eskurialu) - król Neapolu i Sycylii w latach 1554-1598, w³adca Niderlandów w latach 1555-1598, król Hiszpanii w latach 1556-1598 i Portugalii w latach 1580-1598 (jako Filip I) z dynastii Habsburgów. Syn cesarza ¦wiêtego Cesarstwa Rzymskiego Narodu Niemieckiego i króla Hiszpanii Karola V oraz Izabelli Aviz (córki króla Portugalii Manuela I Szczê¶liwego). Ojciec króla Hiszpanii i Portugalii, Filipa III.

W historiografii hiszpañskiej jest, obok swojego ojca, zaliczany do tzw. "Habsburgów wiêkszych" (mayores), w odró¿nieniu od swoich potomków, "Habsburgów mniejszych" (menores).


Filip II Hiszpañski
uwieczniony na obrazie Tiziano Vecelli

Z bo¿ej ³aski król Kastylii, Leónu, Aragonii, Sycylii, Neapolu, Jerozolimy, Portugalii, Nawarry, Grenady, Toledo, Walencji, Galicji, Majorki, Sewilli, Sardynii, Kordoby, Korsyki, Murcji, Jaén, Algarve, Algeciras, Gibraltaru, Wysp Kanaryjskich, Wschodnich i Zachodnich Indii oraz innych wysp i ziem na zachodnim brzegu Atlantyku, hrabia Barcelony, pan Biskajów i Moliny, ksi±¿ê Aten i Neopatrii, hrabia Roussillon i Cerdagne, margrabia Oristano i Goceano, arcyksi±¿ê Austrii, ksi±¿ê Burgundii, Brabancji i Mediolanu, hrabia Habsburga, Flandrii, Tyrolu, etc.

Wczesne lata ¿ycia i osobowo¶æ króla
Filip urodzi³ siê w 1527 r. i by³ jedynym synem cesarza Karola V, który do¿y³ lat sprawnych. W 1539 r. zosta³ mianowany regentem Kastylii. W 1554 r. ojciec powierzy³ mu koronê Neapolu i Sycylii. Jeszcze w tym samym roku, z okazji ma³¿eñstwa z Mari± Tudor, ojciec nada³ mu tytu³ króla Chile. W 1555 r. obj±³ rz±dy namiestnicze w Niderlandach. Po abdykacji ojca w 1556 r. zosta³ królem Hiszpanii. Od 1559 r. Filip nie opuszcza³ Pó³wyspu Iberyjskiego.

Powierzaj±c Filipowi w³adzê regencyjn± nad ca³± Hiszpani± w 1543 r., cesarz Karol przekaza³ mu instrukcjê, jak syn powinien sprawowaæ rz±dy. Mia³ nie oddaæ obcym ani skrawka odziedziczonych ziem, zwalczaæ herezje i heretyków oraz dbaæ o finanse pañstwa.

Nowy król by³ introwertykiem, cz³owiekiem ponurego usposobienia i zamkniêtym w sobie. Fanatyczny katolik, ca³e ¿ycie zwalcza³ herezje. Od protestantów otrzyma³ przydomek "Szatan po³udnia". Sztywny, posêpny i odpychaj±cy Filip by³ tytanem pracy. Lubi³ szelest papieru, ca³e dnie spêdza³ na czytaniu raportów i donosów. By³ niezwykle pedantyczny, zdarza³o siê nawet, ¿e poprawia³ b³êdy ortograficzne w czytanych dokumentach. Apodyktyczny, nieznosz±cy konkurencji, zazdrosny o sukcesy innych król potrafi³ jednak trze¼wo i ze stoickim spokojem oceniaæ sytuacjê, tak jak to mia³o miejsce, gdy ksi±¿ê Medina Sidonia powróci³ po klêsce Wielkiej Armady.

Filip nie lubi³ wojny i stara³ siê unikaæ bezpo¶redniego udzia³u w dzia³aniach wojennych. Te prowadzili za niego jego wodzowie, do których mia³ szczê¶liw± rêkê. Mo¿na tu wymieniæ Fernando Alvareza de Toledo, ksiêcia Alby, hrabiego Egmont, ksiêcia Emanuela Filiberta Sabaudzkiego, ksiêcia Aleksandra Farnese i Don Juana de Austriê.


Portret Filipa II w zbroi, Antonio Moro, 1557

Polityka wewnêtrzna
Rz±dy w Hiszpanii by³y trudnym zadaniem, g³ównie ze wzglêdu na rozbudowany partykularyzmy dzielnicowe. Zgromadzenia szlachty, czyli Kortezy, istnia³y w Kastylii, Nawarrze, a w Aragonii by³y a¿ trzy. Ka¿de z nich zazdro¶nie pilnowa³o dzielnicowych przywilejów. Filip przebywa³ g³ównie w wybudowanym przez siebie zespole pa³acowo - klasztornym Eskurialu. Stolicê przeniós³ w 1560 r. z Toledo do Madrytu. Filip rz±dzi³ w sposób absolutny, dla wykonywania jego poleceñ powsta³ rozbudowany aparat biurokratyczny. Celem Filipa by³a unifikacja poszczególnych hiszpañskich królestw. Uda³o siê to tylko w przypadku Aragonii.

Likwidacja znacznej czê¶ci odrêbno¶ci tego królestwa wi±za³a siê z konfliktami na dworze królewskim. Po objêciu tronu przez Filipa w Radzie Królewskiej ¶ciera³y siê dwie frakcje. G³ówn± ró¿nic± miêdzy tymi frakcjami by³y pogl±dy na sposób rozwi±zania konfliktów w Niderlandach. Frakcji wojennej przewodzi³ ksi±¿ê Alba, frakcji pokojowej ksi±¿ê Éboli. Ten ostatni zmar³ w 1573 r. i zast±pi³ go Antonio Pérez. Wkrótce nawi±za³ on romans z wdow± po ksiêciu Éboli.

W 1578 r. do Hiszpanii przyby³ sekretarz walcz±cego z niderlandzkimi buntownikami Don Juana de Austrii, Juan de Escobedo, dawny protegowany Péreza. Na miejscu uzna³ on, ¿e potê¿ny minister dzia³a na szkodê jego pana i doniós³ królowi, ¿e Pérez i ksiê¿na Éboli spiskuj± przeciwko niemu razem z niderlandzkimi powstañcami. Pérez dowiedzia³ siê o tym i Escobedo zosta³ w 1578 r. zamordowany na madryckiej ulicy. O zlecenie morderstwa powszechnie oskar¿ano potê¿nego ministra. Król zleci³ swojemu sekretarzowi, Mateo Vazquezowi ¶ledztwo w tej sprawie. Uwiêziony w 1579 r. i torturowany Pérez przyzna³ siê do wszystkiego. Nie wyci±gniêto jednak przeciw niemu ¿adnych innych konsekwencji. W kwietniu 1590 r. uda³o mu siê uciec z wiêzienia, po czym uda³ siê do rodzinnej Aragonii.


Dokument z podpisem Filipa II

Prowincja ta by³a wówczas miejscem ogromnych napiêæ. W 1587 r. król postanowi³ odebraæ le¿±ce na francuskim pograniczu hrabstwo Ribagorza jego posiadaczowi, ksiêciu Villahermosie. Pobierali go w tych d±¿eniach mieszkañcy hrabstwa. Na przeszkodzie temu stan±³ Najwy¿szy Sêdzia Aragonii, Jan z Lanuzy, który uzna³ dzia³ania króla za bezprawne. Wtedy jeszcze królowie musieli liczyæ siê z jego opiniami. Te nie przypad³y z kolei do gustu mieszkañcom hrabstwa, którzy zbuntowali siê przeciwko Villahermosie. Bunt zosta³ jednak krwawo st³umiony, a przywódcy zamordowani. Wówczas królewski doradca, Chinchón, wys³a³ do Ribagorzy wojska, który usunê³y Villahermosê z tych terenów. Aragonia pogr±¿y³a siê jednak w chaosie. Na drogach rozpoczê³y siê napady na królewskie transporty z pieniêdzmi.

W takiej sytuacji do Aragonii przyby³ w 1590 r. Pérez i odda³ siê pod s±d Najwy¿szego Sêdziego Aragonii. Tym samym umkn±³ jurysdykcji królewskiej. Jedyn± szans± na wydobycie go z wiêzienia Najwy¿szego Sêdziego by³o oddanie go w rêce ¦wiêtej Inkwizycji. Jednak kiedy miano przewie¼æ Péreza z jednego wiêzienia do drugiego w Saragossie, gdzie by³ osadzony, wybuch³y zamieszki. T³um odebra³ go konwojentom i ponownie umie¶ci³ w wiêzieniu sêdziego. Wicekról Aragonii zosta³ zamordowany. Filip zdecydowa³ siê na zbrojn± interwencjê. W 1592 r., pod pozorem wyprawy przeciwko Francji, wojska królewskie wkroczy³y do Aragonii, szybko likwiduj±c kolejne ogniska buntu. Pérez uciek³ do Francji, gdzie zmar³ w 1611 r. Inni odpowiedzialni za rozruchy zostali straceni. Ksi±¿ê Villahermosa, który jako jedyny z arystokratów popar³ bunt, zmar³ w wiêzieniu.

Sprawa Péreza da³a Filipowi argument za likwidacj± partykularyzmów aragoñskich. Od tamtej pory Najwy¿szy Sêdzia móg³ zostaæ odwo³any przez króla. Urz±d wicekróla móg³ zostaæ powierzony osobom spoza Aragonii. Odebrano prawie wszystkie uprawnienia aragoñskim Kortezom. By³y one od tej pory zwo³ywane tylko dla spraw podatkowych.


Portret Króla Filipa II, ok. 1570 r., Alonso Sánchez Coello

Filip II znacznie rozwin±³ zasiêg dzia³ania inkwizycji, a podleg³o¶æ ortodoksji ko¶cio³a ustanowi³ jako jeden z najwa¿niejszych celów swojej polityki. W 1559 r., trzy lata po doj¶ciu Filipa do w³adzy, uchwalono przepisy zakazuj±ce studentom podró¿y zagranicznych oraz wprowadzaj±cych cenzurê, na której czele stali dostojnicy inkwizycji. Zabroniono importu ksi±¿ek oraz starano siê usun±æ wszystkie dzie³a luterañskiej i kalwiñskiej literatury, maj±c nadziejê na unikniêcie panuj±cego we Francji chaosu. W 1587 r. wcieli³ Zakon Rycerzy z Montesy do korony aragoñskiej.

Panowanie Filipa to pocz±tek ekonomicznego kryzysu Hiszpanii. Gigantyczny import z³ota i srebra z kolonii podkopa³ ekonomiczne podstawy pañstwa. Pieni±dz zacz±³ stopniowo traciæ na warto¶ci. Kraj nawiedza³y kryzysy ekonomiczne. Filip musia³ cztery razy og³aszaæ bankructwo swojego królestwa. Jednak "owoce" kryzysu zbior± dopiero nastêpne pokolenia.

Powstanie w Niderlandach
Niderlandy ju¿ od czasów Karola V stanowi³y ekonomiczne zaplecze dla polityki hiszpañskich Habsburgów. Posiada³y rozwiniêty przemys³ i siln± flotê handlow±. Ju¿ jednak za Karola V sytuacja w Niderlandach zaczê³a siê komplikowaæ. W pó³nocnych prowincjach du¿± popularno¶æ zyska³a doktryna kalwinizmu. Za Karola V dochodzi³o ju¿ do pewnych konfliktów, ale jeszcze ma³o znacz±cych. Jednak objêcie tronu przez Filipa II, "Szatana Po³udnia", pog³êbi³o religijne konflikty w Dolnych Krajach (po³udniowe prowincje pozosta³y w wiêkszo¶ci katolickie).

Karol V powierzy³ synowi rz±dy w Niderlandach w 1555 r. Rok pó¼niej jednak abdykowa³ i Filip wyjecha³ do Hiszpanii. Rz±dy namiestnicze przekaza³ swojej przyrodniej siostrze, Ma³gorzacie Parmeñskiej. Filip szybko przyst±pi³ do dzia³añ maj±cych na celu umocnienie pozycji katolicyzmu w Niderlandach. Wspierali te dzia³a namiestniczka Ma³gorzata i przewodnicz±cy Rady Stanu Antoine Perrenot de Granvella. Prokatolicka polityka Filipa spotka³a siê ze sprzeciwem trzech wp³ywowych cz³onków Rady - ksiêcia Wilhelma Orañskiego, Filipa Hoorna i hrabiego Egmont. W 1561 r. za³o¿yli oni Ligê Mo¿nych i postulowali zmianê polityki madryckiego dworu wobec Niderlandów.

Ich sugestie nie zosta³y jednak wys³uchane. Poza kosmetycznymi zmianami (odwo³anie Granvelli i mniej rzucaj±ca siê w oczy dzia³alno¶æ inkwizycji) polityka hiszpañska pozosta³a w tych samym torach. Musia³o to w koñcu doprowadziæ do konfliktu. Zaczê³o siê pod koniec 1565 r., kiedy przedstawiciele szlachty niderlandzkiej podpisali tzw. "kompromis brukselski". 5 kwietnia 1566 r. delegacja szlachty przyby³a do pa³acu Ma³gorzaty Parmeñskiej, aby przedstawiæ jej kompromis. Jeden z dostojników namiestniczki nazwa³ wówczas delegatów "¿ebrakami", po franc. gueux. We¼mie siê od tego nazwa ruchu wyzwoleñczego - gezowie.

Ma³gorzata obieca³a delegatom spe³niæ ich ¿±dania. Sprawê przedstawiono królowi. W Madrycie zastanawiano siê przez chwilê nad zmian± polityki, ale ostatecznie zdecydowano siê pozostaæ przy dotychczasowym kursie. W 1567 r. protestanckie mieszczañstwo Antwerpii sprofanowa³o miejscowy ko¶ció³. To dla Arcykatolickiego Króla by³o ju¿ za wiele. Do Niderlandów ruszy³ jeden z najwybitniejszych wodzów Filipa, znany z okrucieñstwa Fernando Alvarez de Toledo, 3. ksi±¿ê Alba. Jego rz±dy w Niderlandach trwa³y 6 lat i up³ynê³y pod znakiem terroru i represji. Nied³ugo po przybyciu na miejsce ksi±¿ê powo³a³ nadzwyczajny s±d, 12-osobow± Radê Zaburzeñ. Mimo apeli cesarza Maksymiliana II Rada skaza³a na ¶mieræ Hoorna i Egmonta. ¦ciêto ich na rynku w Brukseli 5 czerwca 1568 r. Wilhelm Orañski na wie¶æ o przyje¼dzie ksiêcia Alby uciek³ za granicê.

Na kraj na³o¿ono ogromne podatki. Szczególnie znienawidzony by³ tzw. "dziesi±ty fenig", czyli dziesi±ta czê¶æ ceny sprzedanej nieruchomo¶ci, któr± nale¿a³o oddaæ do skarbu pañstwa. Nadmierne podatki i terror religijny spowodowa³y w 1568 r. rozpoczêcie dzia³añ wojennych. 23 kwietnia stoczono pierwsz± bitwê tej niewypowiedzianej wojny - pod Rheindalen. 1 kwietnia 1572 r. "gezowie morscy" zdobyli twierdzê Briel u uj¶cia Mozy. To wydarzenie jest uznawane za pocz±tek wojny wyzwoleñczej Niderlandów. Do Niderlandów powróci³ Wilhelm Orañski i stan±³ na czele buntowników. Alba robi³ co móg³, ale sytuacja wymyka³a siê spod kontroli. W 1573 r. popad³ w nie³askê i zosta³ odwo³any ze stanowiska. Zast±pi³ go Luis de Zúñiga y Requesens.

Nowy namiestnik zniós³ Radê Zaburzeñ, ale nie uspokoi³o to sytuacji. Zmar³ nagle w 1576 r., zast±pi³ go Don Juan de Austria. Nim przyby³ on na miejsce, 4 listopada 1576 r. ¿o³nierze hiszpañskiego garnizonu Antwerpii dokonali masakry miasta. W odpowiedzi obraduj±ce w Gandawie Stany Generalne og³osi³y 8 listopada rozpoczêcie wojny z Hiszpani±. Kiedy de Austria przyby³ do Niderlandów rozpoczê³y siê negocjacje. W lutym 1577 r. tzw. "wieczysty edykt" wprowadza³ w Niderlandach tolerancjê religijn±. Nie zakoñczy³o to wojny. Zwyciêstwo de Austrii pod Gembloux w 1578 r. przyczyni³o siê do podzia³u Niderlandów na katolickie po³udnie i protestanck± pó³noc. De Austria nie doczeka³ siê jednak pomocy z Hiszpanii i zmar³ w 1579 r.

Jego nastêpca, ksi±¿ê Aleksander Farnese, umiejêtnie wykorzysta³ sprzeczno¶ci miêdzy katolikami i protestantami, i w 1579 r. doprowadzi³ do podpisania unii w Arras 6 stycznia 1579 r., gdzie po³udniowe prowincje opowiedzia³y siê za pozostaniem przy Hiszpanii. W odpowiedzi 23 stycznia prowincje pó³nocne podpisa³y uniê w Utrechcie, odrywaj±c siê od Hiszpanii i tworz±c Republikê Zjednoczonych Prowincji. W ci±gu nastêpnych kilku lat Farnese zdoby³ wszystkie protestanckie twierdze w po³udniowych prowincjach, ale na podbój pó³nocy nie pozwoli³y dzia³ania Filipa II, który odci±ga³ ksiêcia od prowadzenia wojny powierzaj±c mu ró¿ne inne zadania.

Nie wspierany przez Madryt, oskar¿any o nielojalno¶æ wobec króla Farnese do 1592 r. odnosi³ liczne sukcesy militarne. Po jego ¶mierci zabrak³o w Niderlandach dobrego dowódcy. Nastêpca zamordowanego w 1584 r. Wilhelma Orañskiego, Maurycy Orañski, odnosi³ wiêc liczne sukcesy. Rozejm zosta³ podpisany dopiero w 1609 r., 11 lat po ¶mierci Filipa.

Król Filip przyczyni³ siê do rebelii w Niderlandach swoj± polityk± przymusowej katolicyzacji i represji wobec opornych. Podczas wojny jego nieufno¶æ i zazdro¶æ wobec odnosz±cych sukcesy podkomendnych (np. de Austrii i Farnesego) spowodowa³a, ¿e Hiszpanie nie potrafili zadaæ zbuntowanym prowincjom powa¿niejszych ciosów.

Turcy na Morzu ¦ródziemnym
Pocz±tek panowania Filipa to okres nasilonej ekspansji Turcji osmañskiej w zachodniej czê¶ci Morza ¦ródziemnego. Turcja za panowania su³tana Sulejmana Wspania³ego znajdowa³a siê w zenicie swojej potêgi i prowadzi³a bardzo ekspansywn± politykê.

Ju¿ w 1558 r. turecki admira³ Piale Pasza zdoby³ Baleary. Wcze¶niej dzia³a³ jeszcze na wodach okalaj±cych po³udniow± czê¶æ pó³wyspu Apeniñskiego, która równie¿ znajdowa³a siê pod w³adz± Filipa. Zwyciêstwa odnoszone przez Turków stworzy³y mit, ¿e s± niezwyciê¿eni, co powiêksza³o panikê na obszarach bêd±cych w zasiêgu ich dzia³añ. Po utracie Balearów Filip zaapelowa³ do papie¿a Paw³a IV i innych europejskich monarchów o pomoc w zorganizowaniu dzia³añ przeciwko Turcji.

Jego starania przynios³y efekty w 1560 r., kiedy powsta³a Liga ¦wiêta, zrzeszaj±ca Hiszpaniê, Wenecjê, Genuê, Pañstwo Ko¶cielne, Sabaudiê i zakon joannitów osiad³y na Malcie. Zgromadzona w Messynie flota liczy³a 200 okrêtów i 30 000 ludzi. Dowodzi³ ni± Giovanni Andrea Doria, krewniak s³ynnego genueñskiego admira³a Andrei Dorii. 10 lutego 1560 r. flota ponios³a kotwicê i wyp³ynê³a w kierunki Trypolisu. 12 marca zdobyto D¿erbê, wa¿n± strategicznie wyspê u wybrze¿y Tunezji, która pozwala³a kontrolowaæ szlaki morskie z Algieru do Trypolisu.

W odpowiedzi na dzia³ania ligi Sulejman wys³a³ na D¿erbê flotê 120 okrêtów pod wodz± Pialego Paszy. Flota dotar³a na miejsce 9 maja. Rozpoczê³a siê bitwa pod D¿erb±. 12 maja si³y tureckie zosta³y wzmocnione okrêtami Turguta Reisa. Bitwa zakoñczy³a siê 14 maja ca³kowit± klêsk± chrze¶cijan. Utracono 60 okrêtów i 20 000 ludzi, a admira³ Doria ledwo wydosta³ siê z miejsca bitwy. Wkrótce Turcy zdobyli wyspê. Komendant garnizonu, Don Alvaro de Sande, próbowa³ uciec, ale zosta³ schwytany.

Prze³omem w walce z Turkami okaza³o siê Wielkie Oblê¿enie Malty w dniach 19 maja - 8 wrze¶nia 1565 r. Bezskuteczne oblê¿enie a nastêpnie odwrót z wyspy zdaniem wielu historyków oznacza³y kres osmañskiej ekspansji na Morzu ¦ródziemnym. W 1570 r. powsta³a kolejna Liga ¦wiêta. 7 pa¼dziernika 1571 r. dowodz±cy flot± Ligi przyrodni brat Filipa, Don Juan de Austria, nie¶lubny syn Karola V, zniszczy³ tureck± flotê pod Lepanto. W 1573 r. Don Juan zdoby³ Tunis, który jednak zosta³ utracony ju¿ w 1574 r. Pokój z Turcj± Osmañsk± zosta³ podpisany w 1585 r.

Konflikt z Angli±
Po ¶lubie z Mari± I Tudor 25 lipca 1554 r. Filip zosta³ królem-ma³¿onkiem Anglii. Realna w³adza w tym królestwie spoczywa³a jednak w rêkach Marii. Ma³¿eñstwo to rozczarowa³o Filipa. Maria by³a kobiet± niezbyt urodziw± i starsz± od niego o 11 lat. W listopadzie 1554 r. Maria og³osi³a, ¿e jest w ci±¿y, co jednak nie potwierdzi³o siê. Stosunki miêdzy ma³¿onkami uleg³y och³odzeniu. W 1555 r. papie¿ Pawe³ IV nada³ Filipowi tytu³ "króla Irlandii", jednak nie niós³ one ze sob± rzeczywistej w³adzy. We wrze¶niu 1555 r. pod byle pretekstem Filip opu¶ci³ Angliê. Wcze¶niej przyczyni³ siê do uwolnienia z wiêzienia siostry Marii, El¿biety. Filip ponownie przyby³ do Anglii w marcu 1557 r., ju¿ jako król Hiszpanii, by namówiæ ¿onê do przyst±pienia do wojny z Francj±. Jego misja zakoñczy³a siê sukcesem.

Maria zmar³a w 1558 r. i tron objê³a jej siostra El¿bieta I, gorliwa protestantka. Filip, chc±c utrzymaæ w³adzê nad Angli±, chcia³ j± po¶lubiæ, ale nowa królowa odrzuci³a jego zaloty. Miêdzy Arcykatolickim Królem a protestanck± królow± narasta³ konflikt. Filip wspiera³ buntuj±cych siê irlandzkich katolików, natomiast El¿bieta wspiera³a powstañców w Niderlandach (pocz±tkowo potajemnie, po zamordowaniu Wilhelma Orañskiego ju¿ jawnie). Angielscy korsarze, tacy jak Francis Drake, ³upili hiszpañskie statki na Atlantyku. Wojna by³a kwesti± czasu.

Wybuch³a ona w 1585 r., kiedy Francis Drake zaatakowa³ hiszpañskie kolonie w Indiach Zachodnich. Kiedy El¿bieta wspar³a Republikê Zjednoczonych Prowincji na hiszpañskim dworze rozpoczêto przygotowania do wyprawy na Angliê. Przyspieszy³y je stracenie katolickiej królowej Szkotów i pretendentki do angielskiego tronu Marii Stuart 8 lutego 1587 r. i atak Drake'a na Kadyks w kwietniu 1587 r., który kosztowa³ Hiszpanów stratê 37 okrêtów. 29 lipca Filip uzyska³ od papie¿a Sykstusa V bullê zezwalaj±c± Jego Arcykatolickiej Mo¶ci na pozbawienie El¿biety tronu i zast±pienie jej osob±, któr± król uzna za w³a¶ciw±.


Niezwyciê¿ona hiszpañska Armada

W dniu 28 maja 1588 r. flota 130 okrêtów (tzw. Wielka Armada) na czele z ksiêciem Medina Sidonia wyp³ynê³a z Lizbony i skierowa³a siê na kana³ La Manche. Na pok³adach okrêtów znajdowa³o siê 8000 ¿o³nierzy armii inwazyjnej. Kolejne 30 000 mia³o do³±czyæ w Niderlandach. Nie dosz³o jednak to tego, gdy¿ Holendrzy zablokowali porty i ksi±¿ê Farnese nie móg³ wyj¶æ w morze. Hiszpañska flota by³a zawziêcie atakowana przez Anglików, dodatkowo przeciwko Armadzie zwróci³a siê równie¿ pogoda. Nie maj±c si³ ani warunków do inwazji Medina Sidonia zosta³ zmuszony do op³yniêcia wysp brytyjskich. Sztormy i zdradliwe wybrze¿a Szkocji i Irlandii poczyni³y w Wielkiej Armadzie wiêksze spustoszenia ni¿ flota angielska. We wrze¶niu do Hiszpanii wróci³a mniej wiêcej 1/3 floty. Kiedy jednak Medina Sidonia stawi³ siê przed królem ten mu powiedzia³: Uspokój siê, ksi±¿ê, wys³a³em was przeciw ludziom, nie przeciw burzom.

Nastêpne lata to korsarskie dzia³ania Anglików przeciwko hiszpañskiej flocie atlantyckiej i próby inwazji w Portugalii, zawsze bezskuteczne. Po klêsce Armady Filip do¶æ szybko odbudowa³ hiszpañsk± flotê. Uda³o jej siê zapewniæ do¶æ skuteczn± ochronê statków ze z³otem p³yn±cych z Ameryki. Dziêki temu z³otu uda³o siê przezwyciê¿yæ kryzys z 1596 r., który zmusi³ Hiszpaniê do og³oszenia bankructwa (po raz czwarty za panowania Filipa). W latach 1596 i 1597 r. Filip wys³a³ kolejne dwie wyprawy do Anglii, w celu wsparcia irlandzkich powstañców, obie zakoñczy³y siê pora¿kami.

Wojna zakoñczy³a siê w 1604 r., po ¶mierci g³ównych adwersarzy (Filip zmar³ w 1598 r., El¿bieta w 1603 r.).


król Filip II

Podbój Portugalii
Jedynym powa¿niejszym nabytkiem Hiszpanii za panowania Filipa II by³a Portugalia. W³adcy Portugalii i królestw hiszpañskich czêsto ¿enili siê miêdzy sob±. Matk± Filipa by³a córka króla Portugalii, on sam o¿eni³ siê z portugalsk± ksiê¿niczk±. W XVI-wiecznej Portugalii rz±dzi³a dynastia Aviz. W 1557 r. tron obj±³ 3-letni Sebastian, siostrzeniec Filipa. Jego wielkim marzeniem by³a wielka krucjata. W 1578 r., chc±c zrealizowaæ swoje plany, wmiesza³ siê w wewnêtrzne rozgrywki w Maroku. 4 sierpnia 1578 r. w Bitwie Trzech Króli pod Alcácer-Quibir armia portugalska ponios³a straszliw± klêskê, a Sebastian zgin±³ na polu bitwy. Jego ¶mieræ rozpoczê³a konflikt o portugalski tron.

Po ¶mierci Sebastiana jedynym mêskim przedstawicielem dynastii Aviz by³ Henryk I Kardyna³, prawie 70-letni duchowny. Zmar³ on bezpotomnie ju¿ 1580 r. Do walki o tron portugalski stanê³o troje kandydatów - Filip (jako wnuk po k±dzieli Manuela I Szczê¶liwego), Katarzyna, ksiê¿na de Braganza (w prostej linii wnuczka Manuela I) i Antoni de Crato (joannita, nie¶lubny syn Ludwika de Beja, syna Manuela I). W styczniu 1580 r. ukonstytuowa³a siê Rada Regencyjna (Junta), która mia³a sprawowaæ w³adzê do czasu wyboru nowego króla.

W dniu 24 lipca 1580 r. Antoni de Crato, nie czekaj±c na decyzjê Rady, og³osi³ siê królem Portugalii. Popar³a go równie¿ ksiê¿na de Braganza. Filip wys³a³ do Portugalii ksiêcia Albê, który 25 sierpnia pokona³ pretendenta pod Alcântar±. Dwa dni pó¼niej pad³a Lizbona a Crato i jego stronnicy uciekli na Azory. 17 kwietnia 1581 r. Filip zosta³ okrzykniêty w Tomar królem przez portugalskie Kortezy. Filip przyby³ to Portugalii i przebywa³ tam 2 lata, do 11 lutego 1583 r., kiedy wyjecha³ i powierzy³ rz±dy nad krajem hiszpañskiemu wicekrólowi.

De Crato i jego zwolennicy próbowali z pomoc± angielsk± w 1589 r. odzyskaæ tron Portugalii, jednak bez efektu. Hiszpañskie panowanie nie przynios³o szczê¶cia Portugalii. Przez 60 lat trwa³y walki z nieuznaj±cymi Habsburgów rebeliantami. Nast±pi³a zapa¶æ gospodarcza kraju, który utraci³ na rzecz Republiki Zjednoczonych Prowincji wiele swoich kolonii. Dopiero w 1640 r. Portugalczycy zrzucili hiszpañskie panowanie.
Wojny z Francj±

Od pocz±tku swojego panowania Filip musia³ toczyæ wojnê z Francj±, rozpoczêt± jeszcze przez swojego ojca. W 1557 r. Francuzi ponie¶li klêskê pod Saint-Quentin. Rok pó¼niej przegrali pod Gravelines. 3 kwietnia 1559 r. Francja i Hiszpania podpisa³y pokój w Cateau-Cambrésis, koñcz±cy wojny w³oskie trwaj±ce od 1494 r. Francuzi zrzekali siê swoich pretensji do W³och, Hiszpanie pozostawiali im nabytki terytorialne w Lotaryngii.

Przez kolejne lata Francja by³a targana wojnami religijnymi miêdzy hugenotami a Lig± Katolick±. Filip nie bra³ udzia³u w tym konflikcie do 1584 r., kiedy to zmar³ m³odszy brat króla Francji, Franciszek Hercules Walezjusz. Król Henryk III nie posiada³ mêskiego potomka. By³ równocze¶nie ostatnim mêskim przedstawicielem dynastii Walezjuszów. Jego bezpotomna ¶mieræ oznacza³a, ¿e tron Francji przypadnie hugenotowi, królowi Nawarry Henrykowi Burbonowi. To by³o nie do zaakceptowania dla Filipa, który zacz±³ finansowo wspieraæ Ligê Katolick±. W 1586 r. wybuch³a kolejna wojna. W 1589 r. król Henryk III zosta³ zamordowany przez fanatycznego mnicha. Henryk z Nawarry zosta³ królem jako Henryk IV.

W dniu 14 marca 1590 r. Henryk IV pokona³ wojska Ligi Katolickiej pod Ivry i rozpocz±³ oblê¿enie Pary¿a. Zawsze prokatolickie mieszczañstwo stolicy nie zamierza³o kapitulowaæ przed heretykiem, nawet kiedy zajrza³a im w oczy ¶mieræ g³odowa. Doczekali jednak hiszpañskiej odsieczy, któr± z Niderlandów przywiód³ ksi±¿ê Farnese. Pó¼niej ksi±¿ê odpar³ Henryka spod murów Rouen. Interwencja Hiszpanów we Francji da³a zbuntowanym prowincjom niderlandzkim czas na och³oniêcie i zebranie si³, które pozwol± z powodzeniem walczyæ z Hiszpani± w nastêpnych latach, zw³aszcza, ¿e ksi±¿ê Farnese zmar³ w grudniu 1592 r.

W lipcu 1593 r. Henryk IV doszed³ do s³ynnego wniosku, ¿e Pary¿ wart jest mszy i przeszed³ na katolicyzm. W 1595 r. papie¿ Klemens VIII zdj±³ zeñ kl±twy ko¶cielne. Walki z Hiszpanami trwa³y nadal, ale sukcesy odnosili Francuzi. W koñcu 2 maja 1598 r. podpisano pokój w Vervins na mocy którego Francuzi odzyskiwali utracone terytoria, a wojska hiszpañskie opuszcza³y ich kraj.


Portret - Król Filip II ucztujacy z rodzin± i dworzanami,
1596, Alonso Sánchez-Coello

¯ony i dzieci
W dniu 12 listopada 1543 r. w Salamance po¶lubi³ swoj± kuzynkê - ksiê¿niczkê Mariê Manuelê Aviz (15 pa¼dziernika 1527 - 12 sierpnia 1545), córkê króla Portugalii Jana III Pobo¿nego i Katarzyny Habsburg, córki króla Kastylii Filipa I Piêknego. Filip i Maria mieli razem jednego syna:

* Don Carlos (8 lipca 1545 - 24 lipca 1568), ksi±¿ê Asturii, upo¶ledzony umys³owo, w 1568 r. odciêty od ¶wiata na rozkaz ojca, zmar³ w odosobnieniu

25 lipca 1554 r. w Winchesterze Filip po¶lubi³ Mariê I Tudor, katolick± królow± Anglii (18 lutego 1516 - 17 listopada 1558), córkê króla Anglii Henryka VIII Tudora i Katarzyny, córki króla Aragonii Ferdynanda II Katolickiego. Ma³¿eñstwo to nie doczeka³o siê potomstwa.

22 czerwca 1559 r. król po¶lubi³ El¿bietê de Valois (2 kwietnia 1545 - 3 pa¼dziernika 1568), córkê króla Francji Henryka II i Katarzyny Medycejskiej, córki Wawrzyñca II Medyceusza, ksiêcia Urbino. Filip i El¿bieta mieli razem dwie córki:

* Izabela Klara Eugenia (8 grudnia 1566 - 12 grudnia 1633), ¿ona Albrechta VII Habsburga, w³adczyni hiszpañskich Niderlandów


Izabela Klara Eugenia

* Katarzyna Michalina (10 pa¼dziernika 1567 - 6 listopada 1597), ¿ona Karola Emanuela I Wielkiego, ksiêcia Sabaudii

W dniu 4 maja 1570 r. król Filip II w Pradze po¶lubi³ Annê Austriack± (1 listopada 1549 - 26 pa¼dziernika 1580), córkê cesarza Maksymiliana II Habsburga i Marii, córki cesarza Karola V Habsburga. Filip i Anna mieli razem czterech synów i córkê:

* Ferdynand (4 grudnia 1571 - 18 pa¼dziernika 1578), ksi±¿ê Asturii
* Karol Wawrzyniec (12 sierpnia 1573 - 30 czerwca 1575)
* Diego Feliks (15 sierpnia 1575 - 21 listopada 1582), ksi±¿ê Asturii
* Filip III (3 kwietnia 1578 - 31 marca 1621), król Hiszpanii i Portugalii
* Maria (14 lutego 1580 - 5 sierpnia 1583).


Katarzyna Michalina

¦mieræ
Filip do koñca nie straci³ królewskiej godno¶ci. Podczas agonii powtarza³ tylko: Ojcze, niech dzieje siê wola Twoja, nie moja. Wieczorem 12 wrze¶nia 1598 r. koniec wydawa³ siê bliski. Filip by³ przytomny. Widz±c przygotowania swojego otoczenia powiedzia³: Jeszcze nie. O 3.00 w dniu 13 wrze¶nia poprosi³, aby rozpoczêto modlitwê za konaj±cych. Teraz nadszed³ czas - powiedzia³. Przy ostatnim wierszu modlitwy straci³ przytomno¶æ.

Uwa¿aj±c, ¿e monarcha nie ¿yje, przykryto go bia³ym ca³unem. Filip jednak siê ockn±³, zdj±³ ca³un z twarzy i wskaza³ na krucyfiks, który w chwili ¶mierci mia³ jego ojciec i prababka Izabela I Katolicka. Gdy w³o¿ono mu go w d³onie, uca³owa³ go i zmar³.

Pochowano go, podobnie jak innych hiszpañskich monarchów, w krypcie ko¶cio³a ¶w. Wawrzyñca w Eskurialu, który Filip kaza³ wybudowaæ.

Bibliografia
* Ludwik Bazylow, Historia powszechna 1492-1648, wyd. III, Ksi±¿ka i Wiedza, Warszawa 2001, ISBN 83-05-13196-3
* Henry Kamen, Philip of Spain, Yale Press, 1999, ISBN 978-0-300-07800-8. 
¼ród³o: Royal Spanish Mint / Wikipedia

Dostêpno¶æ: produkt dostêpny




 |  Strona g³ówna  |  Nowo¶ci  |  O firmie  |  Regulamin  |  Aktualny stan koszyka  |  Kontakt  | 
oprogramowanie Sklepy internetowe

Sklep numizmatyczny - Polskie i zagraniczne monety kolekcjonerskie, banknoty polimerowe
Monety z³ote, monety srebrne, monety Kanonizacja Jana Paw³a II, monety okolicznoœciowe 5 z³
Numizmatyka: Z³oto lokacyjne: Z³ote sztabki: Abonament numizmatyczny 2015
Skarby Stanis³awa Augusta, Kanonizacja Jan Pawe³ II
Sitemap