,
które ukazywa³y
siê w cyklu miesiêcznym.
,
którzy ocenili j±
jako bardzo udan±.
Kalwaria Zebrzydowska
Kalwaria Zebrzydowska jest ma³ym miasteczkiem po³o¿onym u
podnó¿a góry ¯ar w dolinie pomiêdzy dwoma niskimi
pasmami gór Beskidu Makowskiego i Pogórza
Wielickiego, 35 km od Krakowa.
Jest to miejsce niezwyk³e: niedaleko
têtni±cego ¿yciem miasteczka, w dolinie Skawinki i na stokach
s±siednich wzniesieñ rozci±ga siê rozleg³y park krajobrazowy z
klasztorem i kaplicami o niewiarygodnie ró¿norodnej
architekturze barokowej.
Historia miasta i jego rozwój siêgaj± pocz±tków
XVI w. i s± ¶ci¶le zwi±zane z klasztorem Ojców
Bernardynów. Dziêki pobo¿nemu zamys³owi i hojno¶ci wojewody
krakowskiego Miko³aja Zebrzydowskiego w 1600 r. wzniesiono na
górze ¯ar pustelniê, ko¶ció³ Ukrzy¿owania i
Grób Pana Jezusa.
W 1602 r. fundator podpisa³ dokument, na mocy którego odda³
w posiadanie Ojców Bernardynów ko¶ció³
Ukrzy¿owania Pana Jezusa z po³ow± góry ¯ar oraz zobowi±za³
siê do zbudowania klasztoru. Prace prowadzone by³y wed³ug
projektów w³oskiego jezuity Jana Marii Bernardoniego, a
nastêpnie pod kierunkiem wybitnie uzdolnionego architekta flamandzkiego
Paw³a Baudarth.
W pierwszej po³owie XVII stulecia do ko¶cio³a Ojców
Bernardynów sprowadzony zosta³ obraz Matki Bo¿ej,
który w krótkim czasie zas³yn±³ cudami i ³askami.
Zapocz±tkowa³o to miejscowy kult maryjny, a wizerunek Matki Bo¿ej
Kalwaryjskiej jest teraz sercem sanktuarium i g³ównym celem
kalwaryjskich pielgrzymek. Sukcesywnie zdobiono i wyposa¿ano
g³ówny ko¶ció³ pw. Matki Boskiej Anielskiej oraz
rozsiane w terenie kaplice, które dzi¶ stanowi± prawdziwe
skarbnice dzie³ sztuki i rzemios³a artystycznego.
W XIX stuleciu sanktuarium, pomimo wojen i rozbiorów,
nieprzerwanie skupia³o ¿ycie religijne galicyjskich Polaków.
P±tnicy przybywali te¿ z innych zaborów, a tak¿e ze S³owacji
i z krajów ba³kañskich. Twórczo¶æ
artystów - architektów, malarzy, rze¼biarzy i
snycerzy - zwi±zanych z klasztorem Ojców
Bernardynów inspirowa³a miejscowe rzemios³o, czerpi±c
jednocze¶nie motywy z lokalnej, ludowej tradycji i obyczaju.
Kalwaria Zebrzydowska to dzisiaj najstarsza, najwiêksza i najbardziej
oryginalna z polskich kalwarii - zarówno kompozycja parku,
jak i stylistyka budowli reprezentuj± manierystyczn± odmianê baroku.
Zespó³ kalwaryjny, wpisany w malowniczy krajobraz
Pogórza, le¿y w dolinie Skawinki, zwanej tutaj Cedronem,
oraz na stokach góry ¯ar i Lanckorony.
Z³o¿ony jest z czterdziestu kaplic, ko¶cio³ów i
mostów po³±czonych duktami le¶nymi i alejami z cennym
starodrzewiem. Formy terenowe, budowle, zieleñ i rzeka odwzorowuj±
symboliczn± Jerozolimê. Program parku kalwaryjnego zawiera Drogê
Pojmania i Drogê Krzy¿ow± Pana Jezusa oraz Dró¿ki Matki
Bo¿ej po¶wiêcone bole¶ci, za¶niêciu, pogrzebowi i wniebowziêciu Maryi.
Kalwaria Zebrzydowska jest nadal jednym z najwa¿niejszych w Polsce
o¶rodków ruchu pielgrzymkowego. Powodem wzrostu liczby
p±tników odwiedzaj±cych miasto w ostatnich latach jest jego
po³o¿enie na s³ynnym szlaku papieskim wiod±cym z Krakowa do Wadowic.
Od XVII w. w Kalwarii rozwija siê równie¿ rzemios³o,
które pierwotnie spe³nia³o rolê us³ugow± wzglêdem
przybywaj±cych pielgrzymów. Obecnie miasto jest jednym z
najwiêkszych centrów meblarstwa i stolarstwa w kraju.
Pocz±wszy od 1931 r., corocznie w lipcu organizowane s± Kalwaryjskie
Targi Meblowe. Ponadto w dwóch pawilonach wystawowych w
centrum miasta mie¶ci siê ca³oroczna wystawa mebli. Kalwaryjscy
rzemie¶lnicy byli wykonawcami mebli wyposa¿aj±cych pokój, w
którym przebywa³ Ojciec ¦wiêty Jan Pawe³ II w czasie pobytu
w Kalwarii, a tak¿e papieskich tronów i
klêczników.
Kalwaria ma wspania³e walory turystyczne i wypoczynkowe. Zachowa³o siê
tu wiele cennych zabytków, w tym urokliwe kamieniczki
mieszczañskie. Okolice miasta to bardzo atrakcyjny fragment Beskidu
Niskiego o silnie sfa³dowanych wzniesieniach i ³agodnych dolinach.
Przewa¿a krajobraz rolniczy z rozleg³ymi kompleksami le¶nymi i
góruj±cymi nad okolic± dwoma masywami - Lanckoron± i
gór± ¯ar.
W 1999 r. Komitet ¦wiatowego Dziedzictwa UNESCO podj±³ decyzjê o
wpisaniu Zespo³u Kulturowo-Krajobrazowego Kalwarii Zebrzydowskiej na
Listê ¶wiatowego dziedzictwa kulturowego i naturalnego.
Augustyn Ormanty -
Burmistrz Miasta Kalwaria Zebrzydowska