W
2009 roku NBP
rozpocz±³ emisjê monet z serii „Miasta w Polsce”.
Moneta upamiêtniaj±ca Kalisz jest piêtnast± z tej serii.
- Awers: wizerunek
or³a ustalony dla god³a Rzeczypospolitej Polskiej. Po bokach or³a
oznaczenie roku emisji: 20-11, poni¿ej or³a napis: Z£ 2 Z£. W otoku
napis: RZECZPOSPOLITA POLSKA, poprzedzony oraz zakoñczony sze¶cioma
pere³kami. Pod or³em, po prawej stronie, znak mennicy: M/W.
- Rewers:
centralnie, stylizowany wizerunek fragmentu ko¶cio³a i klasztoru OO.
Franciszkanów w Kaliszu. U góry,
pó³kolem, napis: KLASZTOR FRANCISZKANÓW. U
do³u, pó³kolem, napis: KALISZ.
- Na boku:
o¶miokrotnie powtórzony napis: NBP, co drugi
odwrócony o 180 stopni, rozdzielony gwiazdkami.
- Projektant
awersu: Ewa
Tyc-Karpiñska
- Projektant
rewersu:
Andrzej Nowakowski
******
Franciszkanie osiedli w Kaliszu, najstarszym mie¶cie w
Polsce (³ac.
Kalis
Poloniae urbs vetustissima) najwcze¶niej
spo¶ród wszystkich domów zakonnych w
Wielkopolsce.
Sta³o siê to w roku 1257, w którym Boles³aw Pobo¿ny
(1221-1279) dokona³ tak¿e lokacji miasta. St±d te¿ ksi±¿ê i jego ¿ona
Jolanta uwa¿ani s± za niekwestionowanych fundatorów ko¶cio³a
i klasztoru.
¦wi±tynia franciszkañska w Kaliszu nosi wezwanie ¶w. Stanis³awa BM.
Otoczona z jednej strony ramionami Prosny, wpisana w najstarsze granice
miasta okolonego niegdy¶ murami, do dzi¶ fascynuje i zadziwia swoj±
histori± i piêknem.
W trakcie licznych najazdów i po¿arów pod koniec
XIII w. i w pierwszej po³owie XIV w. ko¶ció³
Franciszkanów uleg³ zniszczeniu. Jego odbudowa
- realizowana z pomoc± finansow± Kazimierza Wielkiego - trwa³a
do 1339 r.
Korpus ¶wi±tyni uzyska³ wówczas formê wspartej na
czterech filarach hali o kwadratowych przês³ach nawy ¶rodkowej, z
pod³u¿nie prostok±tnymi i znacznie wê¿szymi przês³ami naw bocznych,
zakoñczonymi ostro³ukowymi arkadami miêdzynawowymi.
Sklepienie prezbiterium dzisiejszy swój wygl±d zyska³o po
odbudowie z po¿arów z lat 1537 i 1559, reprezentuj±c typow±,
krzy¿owo-¿ebrow±, gotyck± formê.
Czteroprzês³owa kaplica (ze
sklepieniem kolebkowo-krzy¿owym), usytuowana na przed³u¿eniu
pó³nocnej nawy ko¶cio³a przez kilka stuleci pe³ni³a funkcjê
Kaplicy Mêki Pañskiej, a od 1961 r. przeznaczona na centrum kultu
Przenaj¶wiêtszego Sakramentu zwana jest Kaplic± Nieustaj±cej Adoracji.
Ksiê¿nej Jolancie Franciszkanie kaliscy po¶wiêcili odrêbn± kaplicê
(1858), a kult b³ogos³awionej spotêgowa³o sprowadzenie sto lat
pó¼niej relikwii, za zgod± prymasa Stefana Wyszyñskiego.
Srebrny relikwiarz do dzisiaj jednoczy wiernych.
Wspólnota kaliskich Franciszkanów wierna jest do
dzisiaj regule opracowanej przez ¶w. Franciszka, poddanej korekcie
przez ¶w. Bonawenturê oraz kolejnym zabiegom reformatorskim
(g³ównie reformie papie¿a Leona XIII).
Franciszkanie, w duchu charyzmy ¶w. Franciszka, od przesz³o 750 lat
nios± swoj± pos³ugê spo³eczeñstwu Kalisza oraz okolic i z gorliwo¶ci±
prowadz± pracê duszpastersk±.
Stworzyli istniej±cy do dzisiaj trzeci zakon tercjarski dla mê¿czyzn i
kobiet pozostaj±cych w rodzinach, czyli osób posiadaj±cych
swój dorobek i okre¶lony stan maj±tkowy, ale czyni±cych
praktyki pobo¿ne oraz szlachetne uczynki pokutne na rzecz
Franciszkanów i lokalnej spo³eczno¶ci.
Konwent franciszkañski przez wieki by³ lokalnym o¶rodkiem o¶wiaty i
opieki spo³ecznej, szerzy³ duchowo¶æ franciszkañsk± i wierno¶æ
Ko¶cio³owi.
Dobrze wyposa¿ona apteka i biblioteka klasztorna zawsze s³u¿y³y
zakonnikom oraz spo³eczeñstwu, a dzie³a ze zbiorów kaliskich
minorytów - dzi¶ ju¿ mocno rozproszone - potwierdzaj±
niezwykle obszerny niegdy¶ zakres tematyczny.
Jak bardzo bliski wielu ludziom by³ ko¶ció³
Franciszkanów ¶wiadcz± liczne epitafia, o³tarze boczne,
rozliczne rze¼by i obrazy z ró¿nych wieków oraz
arcybogata architektura
¶wi±tyni i klasztoru z jego urokliwymi kru¿gankami.
Od o¶miu wieków Kalisz - dziêki Franciszkanom - by³ miejscem
¿ycia zakonnego, formacji, studiów, pracy, opieki nad
ubogimi oraz s³u¿by Bogu, ojczy¼nie i cz³owiekowi.
Liczne renowacje, przebudowy i wci±¿ trwaj±ce remonty ¶wi±tyni s±
dowodem posiadania wielkiego skarbu kulturowego i narodowego, jakim
by³a - i jest - w swoich dzie³ach kaliska wspólnota
franciszkañska.
Kaliscy Franciszkanie w 2006 r. zostali wyró¿nieni odznak±
„Zas³u¿ony dla Miasta Kalisza”, a w 2007 r.
obchodzili jubileusz 750-lecia obecno¶ci w Kaliszu.
autor: Gwardian - O.
Andrzej Zawidzki, ¼ród³o: folder emisyjny