●
Teatr Polski w Warszawie jest jedn± z najwa¿niejszych scen teatralnych
w kraju.
W akcie erekcyjnym zapisano, ¿e powsta³ „na po¿ytek i chwa³ê
oraz celem rozwoju polskiej sztuki scenicznej, krzewi±cej piêkno
ojczystej mowy”.
Idea ta wyznacza drogê twórczych
poszukiwañ dyrektorom tego teatru od momentu powstania do dzi¶.
W 2013 roku Teatr Polski
w Warszawie obchodzi stulecie swego istnienia.
● Teatr otwarto 29 stycznia 1913 roku premier±
„Irydiona” Zygmunta Krasiñskiego.
Wbrew kryzysowi,
sytuacji politycznej i nieprzychylno¶ci warszawskiego ¶rodowiska
teatralnego Arnold Szyfman - doktor filozofii, pocz±tkuj±cy dramaturg z
niewielkim do¶wiadczeniem i wielkimi marzeniami o nowoczesnym teatrze
dramatycznym - przekona³ do swego szalonego pomys³u przedstawicieli
elit.
W krótkim czasie zgromadzono fundusze na budowê teatru
nazywanego wówczas Nowym Teatrem Polskim.
Prace organizacyjne trwa³y dwa lata, wzory czerpano z najlepszych
teatrów europejskich, projekt opracowa³ architekt Czes³aw
Przybylski, budynek postawiono w niespe³na dziewiêæ miesiêcy.
Powsta³ jeden z najwiêkszych i najpiêkniejszych gmachów
teatralnych Warszawy, wyposa¿ony bardzo nowocze¶nie: w widowniê na 1000
miejsc, scenê obrotow±, mechaniczn± sznurowniê i panoramiczny horyzont,
co dawa³o niespotykane dot±d u nas mo¿liwo¶ci inscenizacyjne.
● Kolejni dyrektorzy
Teatru Polskiego w Warszawie konsekwentnie d±¿yli do stworzenia
rozpoznawalnego, indywidualnego stylu polskiej sztuki teatralnej.
Kierunek poszukiwañ wskaza³ sam Szyfman. Zbudowa³ znakomity, liczny,
etatowy zespó³.
W Polskim grali aktorzy o wielkich nazwiskach i wielkim talencie:
Andrycz, Barszczewska, Broniszówna, Æwikliñska, Smosarska,
Bodo, Dymsza, Jaracz, Junosza-Stêpowski, Kreczmar, Wêgrzyn,
Zelwerowicz, a po wojnie: Fijewski, Gogolewski, Hañcza, Jasiukiewicz,
Wo³³ejko.
Ogromn± wagê dyrektor Szyfman przyk³ada³ do poziomu repertuaru i
jako¶ci inscenizacji, co w latach 20. i 30. XX wieku nie by³o tak
oczywiste, jak dzi¶.
W Polskim re¿yserowali m.in. Schiller,
Zelwerowicz, Solski, a po 1945 roku: Bardini, Hanuszkiewicz,
Korzeniewski, Wierciñski.
Trzon repertuaru stanowi³a klasyka polska i ¶wiatowa, odwa¿nie
upowszechniano te¿ wspó³czesny dramat europejski. Szyfman
stworzy³ pracownie scenograficzne, gdzie pod okiem znakomitych malarzy:
Karola Frycza i Wincentego Drabika wychowa³y siê pokolenia wysokiej
klasy rzemie¶lników teatralnych.
Teatr Polski w Warszawie za dyrekcji Szyfmana osi±gn±³ status pierwszej
sceny teatralnej w kraju, wyznaczaj±c standardy nowoczesnej sztuki
scenicznej i narodowego stylu.
● Teatr Polski ponownie znalaz³ siê w centrum szczególnego
zainteresowania za dyrekcji Kazimierza Dejmka, który okaza³
siê reformatorem na miarê Szyfmana. Obj±³ kierownictwo Polskiego w roku
1981, prowadzi³ tê scenê przez czterna¶cie lat i ponownie wpisa³ j± w
wielk± historiê teatru europejskiego.
Teatr Polski ¿ywo reagowa³ na przemiany zachodz±ce w kraju w latach 80.
Dejmek wprowadzi³ na afisz prapremiery sztuk Iredyñskiego oraz
adaptacje prozy H³aski i Krzysztonia.
W Teatrze Polskim pojawi³o siê a¿ dziewiêæ sztuk S³awomira Mro¿ka, w
tym trzy ¶wiatowe premiery: „Ambasador”,
„Kontrakt”, „Portret” i jedna
prapremiera polska: „Letni dzieñ”.
Do zespo³u aktorskiego do³±czyli: Rachwalska, Miko³ajska, Seniuk,
Dmochowski, Englert, £omnicki, Mro¿ewski, Szczepkowski, a tak¿e
£abonarska, Holoubek i £apicki, pó¼niejszy dyrektor
Polskiego. Kanon klasyki polskiej wzbogaci³y utwory staropolskie w
opracowaniu i re¿yserii dyrektora, które na sta³e zapisa³y
siê w historii polskiego teatru.
Scenografiê projektowali: Pankiewicz, Polewska, Kossakowska,
Kreutz-Majewski. Jak pisano, za dyrekcji Dejmka Teatr Polski poziomem i
wag± przedstawieñ realizowa³ zadania Teatru Narodowego.
● Od stycznia 2011 roku dyrektorem naczelnym jest Andrzej Seweryn,
który czerpi±c miêdzy innymi z do¶wiadczeñ dwudziestu lat
pracy w Comédie-Française, wprowadza Teatr Polski w kolejne stulecie.
autor tekstu: Anna
Mik³asz-Pisu³a - Teatr Polski w Warszawie
