Temat indywidualny: 200-lecie urodzin Hipolita Cegielskiego

Hipolit Cegielski

Hipolit Cegielski (1813–1868) – wybitny poznañski przemys³owiec, jeden z najbardziej zas³u¿onych polskich dzia³aczy spo³ecznych XIX w., propagator pracy organicznej. Wspó³tworzy³ podstawy polskiej samoorganizacji i nowoczesnego ¿ycia gospodarczego w zaborze pruskim.
Urodzi³ siê w rodzinie drobnoszlacheckiej. Uczêszcza³ do szkó³ w Trzemesznie i Poznaniu. Po studiach filologicznych w Berlinie zosta³ profesorem poznañskiego gimnazjum ¶w. Marii Magdaleny, którego wcze¶niej by³ uczniem. Jednocze¶nie uprawia³ dzia³alno¶æ naukow±, wydaj±c m.in. rozprawê „O s³owie polskim” (1842), a przede wszystkim „Naukê poezji” (1845), kilkakrotnie wznawiany zarys teorii poetyckiej z bogat± antologi± poezji polskiej. W 1846 r. w zwi±zku z rozbiciem rozleg³ego niepodleg³o¶ciowego spisku, w³adze pruskie nakaza³y profesorom przeszukanie uczniowskich stancji. Cegielski odmówi³, co spowodowa³o utratê posady. Jako g³owa rodziny musia³ znale¼æ inne ¼ród³o utrzymania. Za³o¿y³ wiêc w Poznaniu sklep wyrobów ¿elaznych, który oferowa³ m. in. proste maszyny rolnicze (p³ugi, rad³a, wozy).
Z czasem przedsiêbiorstwo Cegielskiego sta³o siê najwiêksz± w regionie fabryk± maszyn rolniczych, produkuj±c± nie tylko na rynek miejscowy, ale tak¿e dla Królestwa Polskiego i Rosji.
Jego wyroby by³y nagradzane na wystawach przemys³owych w Prusach i za granic±.
Jednocze¶nie Cegielski anga¿owa³ siê nieustannie w dzia³ania o charakterze narodowym. W 1848 r. redagowa³ „Gazetê Polsk±”, organ prasowy ruchu polskiego w Poznañskiem.
W roku 1859 doprowadzi³ do powstania „Dziennika Poznañskiego”, przez nastêpne osiemdziesi±t lat jednej z czo³owych gazet codziennych. By³ filarem ruchu organizacyjnego w Wielkopolsce, jako wiceprezes przez lata kierowa³ faktycznie Towarzystwem Naukowej Pomocy, sta³ na czele Towarzystwa Przemys³owców i Centralnego Towarzystwa Gospodarczego. W 1857 r. znalaz³ siê w¶ród cz³onków za³o¿ycieli Poznañskiego Towarzystwa Przyjació³ Nauk, w 1861 r. przyczyni³ siê do powo³ania pierwszej w Wielkim Ksiêstwie Poznañskim spó³ki kredytowej.
W latach 60. XIX w. sta³ siê niekwestionowanym liderem spo³eczno¶ci polskiej w Poznañskiem. Ju¿ wspó³cze¶ni widzieli w nim nowoczesnego patriotê, cz³owieka, który potrafi³ z powodzeniem stawiæ czo³a wyzwaniom swoich czasów.

Przemys³aw Matusik