Nowo¶æ -
pierwszy w historii Polski - banknot kolekcjonerski.
Niezwyk³y cz³owiek Papie¿ Jan
Pawe³ II uwieczniony na pierwszym banknocie kolekcjonerskim w Polsce -
duma Polaka, duma kolekcjonera.
Piêkny prezent dla ka¿dego chrze¶cijanina, jak te¿ dla kolekcjonera
polskich lub zagranicznych banknotów.
Pozosta³e
banknoty NBP s± dostêpne pod nastêpuj±cymi linkami:
Banknot o nominale 50 z³
uwiecznia wizerunek Papie¿a
Jana Paw³a II (1920-2005) - cz³owieka, który
zmieni³ ¶wiat i ludzkie serca. Emisja banknotu odby³a siê w dniu 16 pa¼dziernika 2006 roku,
w rocznicê wyboru Karola Wojty³y na Papie¿a.
Strona przednia banknotu w
symboliczny sposób ukazuje rolê Stolicy Apostolskiej i
pos³annictwo papie¿a.
Uwieczniono na niej wizerunek Papie¿a
Jana Paw³a II w ge¶cie
pozdrowienia, na tle stylizowanego globu ziemskiego, co
symbolizuje
uniwersalno¶æ jego pontyfikatu.
Natomiast strona odwrotna
przedstawia aspekt polski pontyfikatu Jana Paw³a II, nawi±zuj±cy do
najnowszych dziejów naszego kraju.
Przedstawia bowiem scenê sk³adania
ho³du Papie¿owi przez Prymasa Polski
Kardyna³a Stefana Wyszyñskiego. Projekt graficzny banknotu
o nominale
50 z³ opracowa³ Andrzej
Heidrich.
Banknot umieszczony
jest w oryginalnym, papierowym etui,
na którym umieszczony jest krótki opis w
dwóch jêzykach: polskim i angielskim. Ka¿dy z
banknotów posiada swój indywidualny numer,
sk³adaj±cy siê z liter "JP" oraz siedmiu cyfr.
Zabezpieczenia banknotu:
- Znak wodny
- wizerunek herby papie¿a Jana Paw³a II
- Nitka
zabezpieczaj±ca z powtarzaj±cym siê napisem „50 Z£”
- Mikrodruki
- napisy „RZECZPOSPOLITA POLSKA”,
„RP”, „50 Z£”, nazwy pañstw,
które odwiedzi³ Jan Pawe³ II
- Recto-verso
- uzupe³niaj±cy siê z obu stron motyw Kluczy Piotrowych
- Efekt
k±towy - napis „JP II” widoczny w zale¿no¶ci od
k±ta patrzenia
- Farba
zmienna optycznie - liczba „50” zmieniaj±ca barwê w
zale¿no¶ci od k±ta patrzenia
- Zabezpieczenie
widoczne w ¶wietle ultrafioletowym - numeracje oraz niektóre
elementy graficzne
- Oznaczenie
dla niewidomych - siedem wypuk³ych, równoleg³ych pionowych
linii.
Prace nad
przygotowaniem emisji banknotu kolekcjonerskiego z wizerunkiem Jana
Paw³a II rozpoczê³y siê ju¿ w 2005 roku. Z jego projektem zapoznali siê
Arcybiskup Józef Kowalczyk Nuncjusz Apostolski, Kardyna³
Józef Glemp Prymas Polski, Arcybiskup Józef
Michalik Przewodnicz±cy Konferencji Episkopatu Polski oraz Kardyna³
Stanis³aw Dziwisz Metropolita krakowski. Projekt uzyska³ ich aprobatê i
19 kwietnia 2006 roku zosta³ zaprezentowany publicznie.
- Awers:
na
stronie przedniej
banknotu zosta³ umieszczony portret Jana Paw³a II z krzy¿em pasterskim
na tle stylizowanego globu ziemskiego, co symbolizuje uniwersalno¶æ
pontyfikatu. Papie¿, ubrany w szaty pontyfikalne, wykonuje gest
pozdrowienia. W rêku trzyma pastora³, jako symbol w³adzy papieskiej. W
prawym dolnym rogu banknotu umieszczono napisy: "Jan Pawe³ II" oraz
daty pontyfikatu "16 X 1978 - 2 IV 2005".
- Rewers:
strona ta przedstawia
epizod, który mia³ miejsce w trakcie Mszy ¶w. inauguruj±cej
pontyfikat
Jana Paw³a II i obrazuje szczególny zwi±zek papie¿a ze
Stefanem
Wyszyñskim. Podczas sk³adania tzw. homagium przez kardyna³a, Jan Pawe³
II podniós³ siê i w pamiêtnym ge¶cie wyrazi³ swój
szacunek dla Prymasa
Polski.
Po prawej stronie tej sceny zosta³ umieszczony cytat z Listu do
Polaków, który nazajutrz po tym wydarzeniu Jan
Pawe³ II odczyta³
podczas spotkania z rodakami w watykañskiej Auli Paw³a VI:
"Nie
by³oby na Stolicy Piotrowej tego papie¿a Polaka [...], gdyby nie by³o
Twojej wiary, nie cofaj±cej siê przed wiêzieniem i cierpieniem, Twojej
heroicznej nadziei [...]". Pod cytatem widnieje faksymile
podpisu papie¿a oraz data wypowiedzenia tych s³ów -
23.10.1978.
Warto zauwa¿yæ, ¿e w tym roku przypada 25. rocznica ¶mierci kardyna³a
Stefana Wyszyñskiego oraz 50. rocznica uwolnienia go z wiêzienia.
Widoczny pod tekstem kontur klasztoru na Jasnej Górze, ma
podkre¶laæ
rolê sanktuarium jasnogórskiego w dziejach Polski i historii
¿ycia Ojca
¶wiêtego i Prymasa Tysi±clecia.
Pod sylwetkami obydwu postaci
umieszczono na wstêgach dewizê biskupi± ka¿dego z nich
"Totus Tuus" -
dewiza Jana Paw³a II oraz
"Soli
Deo"
- dewiza kardyna³a Stefana Wyszyñskiego. Na znaku wodnym zosta³
zastosowany herb papieski jako jeden z najbardziej znanych
emblematów
zwi±zanych z Janem Paw³em II. Na obydwu stronach banknotu wprowadzono
te¿ motyw kluczy Piotrowych spiêtych sznurem.
Papie¿ Jan Pawe³ II
Czy wiesz, ¿e przed pontyfikatem Jana Paw³a II nigdy ¿aden papie¿:
1) nie by³ S³owianinem,
2) nie przyjecha³ do Polski,
3) nie podró¿owa³ tyle po ¶wiecie,
4) nie w³ada³ tyloma jêzykami,
5) nie by³ celem zamachu,
6) nie odwiedzi³ Ziemi ¦wiêtej i Jerozolimy,
7) nie przekroczy³ progu meczetu,
8) nie go¶ci³ rabinów w Watykanie,
9) nie przyk³ada³ takiej wagi do kontaktów z m³odzie¿±.
Papie¿ Jan Pawe³ II
Papie¿ napisa³ 14 encyklik, 14 adhortacji, 11 konstytucji
oraz 43 listy apostolskie.
Pontyfikat
Jana Paw³a II obfituje w wiele uroczysto¶ci, podczas których
papie¿
beatyfikowa³ lub kanonizowa³ córki i synów wielu
narodów katolickich.
Papie¿ Jan Pawe³ II mianowa³ 232 kardyna³ów (w tym 9
Polaków),
beatyfikowa³ 1318 b³ogos³awionych (w tym 154 Polaków),
kanonizowa³ 478
¶wiêtych.
Niestrudzony Pielgrzym, docieraj±cy w najodleglejsze dla Stolicy
Apostolskiej rejony ¶wiata
Jan Pawe³ II odby³ 104 pielgrzymki zagraniczne, podczas
których
odwiedzi³ 135 krajów oraz oko³o 900 miejscowo¶ci
(niektóre
wielokrotnie).
Najd³u¿sza pielgrzymka to Daleki Wschód (Bangladesz,
Singapur) Fid¿i,
Nowa Zelandia, Australia i Seszele - 48 974 km, za¶
najkrótsza
pielgrzymka to San Marino - 470 km. Papie¿ Jan Pawe³ II odby³ 142
podró¿e na terenie W³och, podczas których
wyg³osi³ 898 przemówieñ.
Odwiedzi³ 301 rzymskich parafii na 334 istniej±ce. Jego celem by³o
dotarcie do wszystkich parafii. Zabrak³o niewiele...
Papie¿ Jan Pawe³ II to najwiêkszy podró¿nik w¶ród
papie¿y.
Podczas wszystkich pielgrzymek przeby³ ponad 1,6 miliona
kilometrów, co
odpowiada 40-krotnemu okr±¿eniu Ziemi wokó³
równika i czterokrotnej
odleg³o¶ci miêdzy Ziemi±, a Ksiê¿ycem.
Pontyfikat
Jana Paw³a II jest trzecim co do d³ugo¶ci w dziejach Ko¶cio³a. D³u¿ej
panowali tylko ¶wiêty Piotr - pierwszy nastêpca Jezusa (34 lata) i Pius
IX, który zosta³ wybrany papie¿em w 1846 roku w wieku 54 lat
(32 lata).
Banknot
"Jan Pawe³ II"
w
pytaniach i odpowiedziach!
Emisja pierwszego w historii Polski banknotu kolekcjonerskiego "Jan
Pawe³ II" o nominale 50 z³ wzbudza bardzo du¿e zainteresowanie.
Internauci, subskrybenci, kolekcjonerzy pytaj± o wiele
ró¿nych spraw zwi±zanych z banknotem, jego zabezpieczeniami
i szat± graficzn±, sprzeda¿± banknotu, a tak¿e innych spraw zwi±zanych
z obiegiem pieni±dza papierowego. Jednym z czê¶ciej pojawiaj±cych siê
pytañ jest to, czy banknotem "Jan Pawe³ II" mo¿na pos³ugiwaæ siê, tak,
jak "zwyk³ym" banknotem - banknotem obiegowym.
Czy banknotem
kolekcjonerskim "Jan Pawe³ II" mo¿na pos³ugiwaæ siê w zwyk³ym obrocie
handlowym, np. p³aciæ nim w sklepie, rachunki? Czy mo¿na traktowaæ go
jako "zwyk³y" banknot?
Tak. Na stronie odwrotnej banknotu kolekcjonerskiego "JPII" o nominale
50 z³ zosta³a umieszczona formu³a: "Banknoty emitowane przez Narodowy
Bank Polski s± prawnym ¶rodkiem p³atniczym w Polsce". Formu³a ta
oznacza, ¿e banknotem mo¿na pos³ugiwaæ siê na takich samych zasadach,
jak banknotami obiegowymi. Warto jednak pamiêtaæ, ¿e numizmaty (monety,
banknoty kolekcjonerskie) na rynku kolekcjonerskim osi±gaj± warto¶æ
wy¿sz± zarówno od nomina³u, jak i ceny monety
kolekcjonerskiej lub banknotu kolekcjonerskiego w momencie zakupu.
Podejmuj±c ewentualn± próbê uregulowania nim jaki¶
nale¿no¶ci, rachunków i innych zobowi±zañ finansowych,
posiadacz banknotu powinien mieæ na wzglêdzie fakt, ¿e bêdzie to
oznaczaæ pewn± finansow± stratê.
Na banknocie
kolekcjonerskim "Jan Pawe³ II" widnieje nomina³ 50 z³, a jego cena jest
wy¿sza, ni¿ nomina³, sk±d ta ró¿nica?
Na tê ró¿nicê sk³adaj± siê m.in. koszty projektowania i
produkcji, specjalnego opakowania (etui), w jakim banknot bêdzie
dystrybuowany oraz podatek VAT.
Na czym polega
ró¿nica w okre¶leniach u¿ywanych przy banknotach "strona
przednia" i "strona odwrotna" a okre¶leniami u¿ywanymi przy monetach
awers i rewers? Czy u¿ywanie tych drugich - w stosunku do
banknotów - jest b³êdem?
Nie jest b³êdem. W Narodowym Banku Polskim przyjêto stosowanie
terminów „strona przednia” i
„strona odwrotna” w odniesieniu do opisu
banknotów, a terminów „awers”
i „rewers” - w odniesieniu do monet.
Równie¿ w praktyce ¶wiatowej taki podzia³ zdecydowanie
przewa¿a („front side” i „back
side”). Jednak u¿ywanie okre¶leñ „awers”
i „rewers” w odniesieniu do banknotów
równie¿ siê spotyka zarówno w Polsce, jak i na
¶wiecie.
Czy i jakie
zabezpieczenia posiada banknot papieski, które umo¿liwiaj±
jego identyfikacjê osobom niedowidz±cym?
Tak. Banknot papieski posiada zabezpieczenie, które
umo¿liwia rozpoznanie osobom niedowidz±cym lub niewidomym. Jest to
siedem wypuk³ych, pionowo równoleg³ych linii, bardzo dobrze
wyczuwalnych podczas przesuwania po nich palcami. Zabezpieczenie jest
umieszczone na stronie przedniej banknotu, w lewym dolnym rogu
banknotu. Znaki dla osób niedowidz±cych wykonywane s±
technik± stalorytnicz±.
Co to s± tzw. gilosze i w
którym dok³adnie miejscu one wystêpuj± na banknocie "Jan
Pawe³ II"?
Gilosze, a precyzyjniej linie lub t³o giloszowe to jedno- lub
wielobarwne rysunki, z³o¿one z cienkich, przecinaj±cych siê linii.
Obraz, jaki powstaje z przecinaj±cych siê linii jest widoczny, kiedy
ogl±da siê z pewnej odleg³o¶ci. Osoby, które projektuj± ten
element szaty graficznej nazywaj± siê giloszerami. Na banknocie "Jan
Pawe³ II" t³o giloszowe mo¿na zobaczyæ w tle krzy¿a pasterskiego - to
powtarzaj±ce siê wizerunki ryby, krzy¿a oraz napisu: RP.
Czy sprzedawca, kasjer w
sklepie podczas regulowania nale¿no¶ci banknotem kolekcjonerskim "Jan
Pawe³ II" mo¿e odmówiæ jego przyjêcia?
Nie. Banknot kolekcjonerski "Jan Pawe³ II" ma status prawnego ¶rodka
p³atniczego, co oznacza, ¿e mo¿na nim regulowaæ wszelkie zobowi±zania
finansowe i nale¿no¶ci wed³ug warto¶ci nominalnej (czyli 50 z³). Nie ma
¿adnych podstaw do odmowy przyjêcia banknotu przez sprzedawcê w postaci
zap³aty z tytu³u jakiejkolwiek nale¿no¶ci. Odmowa taka mo¿e wynikaæ
jedynie z niewiedzy kasjera/kasjerki.
Chcia³bym dowiedzieæ siê,
jakie akty prawne reguluj± w Polsce emisjê banknotów
kolekcjonerskich?
Prawn± podstaw± emisji wszystkich monet i banknotów w Polsce
jest Rozdzia³ 5 "Emisja znaków pieniê¿nych" Ustawy z dnia 29
sierpnia 1997 r. o Narodowym Banku Polskim (Dz. U. Nr 140/97 poz. 938).
Zgodnie z art. 32 tej Ustawy znaki pieniê¿ne emitowane przez NBP s±
prawnymi ¶rodkami p³atniczymi na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej.
Zgodnie z art. 33 wspomnianej Ustawy parametry techniczne oraz terminy
wprowadzenia znaków pieniê¿nych do obiegu ustala Prezes NBP
w drodze zarz±dzenia. A¿ do momentu wycofania tych znaków z
obiegu pozostaj± one prawnym ¶rodkiem p³atniczym.
Ka¿da moneta i ka¿dy banknot wprowadzane s± do obiegu odrêbnym
Zarz±dzeniem Prezesa NBP, szczegó³owo okre¶laj±cym parametry
techniczne monety lub banknotu, termin wprowadzenia do obiegu, a
ponadto wielko¶æ ich emisji.
Dotyczy to wszystkich monet powszechnego
obiegu (w tym produkowanych ze stopu Nordic Gold) i kolekcjonerskich
oraz wszystkich banknotów, w tym banknotów
kolekcjonerskich. Ka¿de takie Zarz±dzenie zawiera równie¿
dok³adne opisy danej monety lub danego banknotu. Zarz±dzenia Prezesa
NBP publikowane s± w Monitorze Polskim krótko przed terminem
wprowadzenia monety/banknotu do obiegu.
Zgodnie z powy¿szym banknot kolekcjonerski o nominale 50 z³
„Jan Pawe³ II” równie¿ zostanie
wprowadzony do obiegu Zarz±dzeniem Prezesa NBP, a zatem bêdzie mia³
status prawnego ¶rodka p³atniczego.
Poland's first
collector note
The National Bank of Poland's public presentation of a collector note
design depicting Pope John Paul II was held on Wednesday, 19 April
2006. This will be the first collector note in the history of Poland.
The issue of the collector note has been scheduled for 16 October 2006,
i.e. the anniversary of Karol Wojty³a's election to the papacy.
Designed by Andrzej
Heidrich, the note will have a face
value of PLN 50. The obverse of the note symbolically depicts a role of
the Holy See and the Pope's mission (universal perspective) and the
reverse features the pontificate of John Paul II from the Polish
perspective by placing it in Poland's most recent history.
The face of the note
contains a portrait of John Paul
II holding his pastoral cross against the background of a stylized
globe, which is a symbol of the pontificate's universal nature. The
Pope is wearing his pontifical vestments and is performing a greeting
gesture. In his hand, he is holding a crosier - a symbol of papal
power. The right-hand bottom side of the note contains the following
inscription: John Paul II" and the pontificate's
term: 16 X 1978 - 2 IV 2005.
The reverse of the note
shows an episode which occurred during the Holy
Mass for the inauguration of the pontificate of John Paul II and
depicts a special relationship between the Pope and Cardinal Stefan
Wyszyñski. As the Cardinal paid homage, John Paul II rose and performed
a memorable gesture to express his respect to the Primate of Poland.
On
the right-hand side of the scene there is a quotation from Letter
to Poles read out by John Paul II to his countrymen who
congregated in Vatican Paul VI Hall on the day immediately following
the event: There
would be no Polish Pope on this Chair of St. Peter [...] if it was not
for your faith undiminished by prison and suffering, your heroic hope
[...]. The space under the quotation bears the Pope's
facsimile
signature and date he uttered those words on, namely 23 October 1978.
It is worth noticing that this year we celebrate the 25th anniversary
of Cardinal Stefan Wyszyñski's death and the 50th anniversary of his
release from prison.
An outline of the Jasna
Góra Monastery under the text is to emphasize
the role of the shrine in the history of Poland and life of the Holy
Father and the Primate of the Millennium. The bands beneath their feet
bear their Episcopal mottos, namely Totus Tuus -
the motto of John Paul II and Soli Deo
- the motto of Cardinal Stefan Wyszyñski.
A watermark depicts a papal coat of arms as one of the most distinctive
emblems associated with John Paul II. Both sides of the note feature a
theme of Peter's keys bound by a string.
The issue of the
collector note to mark John Paul II
has been scheduled for 16 October 2006, i.e. the anniversary of Karol
Wojty³a's election to the papacy. The works on the banknote's design
started in 2005. The design was examined by Archbishop Józef
Kowalczyk,
Apostolic Nuncio in Poland, Cardinal Józef Glemp, Primate of
Poland,
Archbishop Józef Michalik, Chairman of the Conference of the
Polish
Episcopate and Cardinal Stanis³aw Dziwisz, Metropolitan of Cracow. They
approved the design.
An image of the Polish
Pope has already twelve times
been depicted on coins issued by the National Bank of Poland. 47 types
of coins have been put into circulation since 1982. Pope's pilgrimages
and pontificate jubilees were the most frequent impulses to issue new
coins.
- Face:
John Paul II blesses the faithful, as he did on so many of his
international visits, while donning the miter of the Bishop of Rome and
holding the crosier surmounted by a crucifix, a symbol of his
pontifical power. Behind him a globe recalls his many journeys and
indicates that he truly was a universal pilgrim of peace and hope. The
lower right contains the commemoration JAN PAWEL II (the Pope's name in
Polish) as well as the dates of his pontificate. The crowned white
eagle, the national emblem of Poland, is to the left of the pope.
- Back: Stefan
Cardinal
Wyszynski. The back of the note depicts the newly inaugurated pope
showing his respect for Stefan Cardinal Wyszynski, Primate of Poland,
in October 1978. Beneath each prelate are their respective episcopal
mottoes. For John Paul II, TOTUS TUUS, Latin for "Totally Yours",
signifying his singular commitment to Christ, and for Cardinal
Wyszynski, SOLI DEO, Latin for "God Alone", indicating his devotion to
Christ alone.
To the right of the image is a quotation from John Paul's inaugural
address to his fellow Poles who gathered at the Vatican. It translates
as "There would be no Polish Pope on the Chair of Peter...if it were
not for your faith, undiminished by prison and suffering, and your
heroic hope..." Directly under the quote is the Pope's signature,
attributing the quote, and its date of utterance, October 23, 1978.
Beneath the quote a screen print of the Jasna Gora Monastery emphasizes
the role of this national shrine in the religious life of Poland as
well as in the personal lives of both of the great men depicted here.
Packaging:
each note is housed in an oversize, specially-prepared commemorative
folder printed in Poland. The banknote itself is protected within the
folder inside an archival-quality, mylar plastic insert.
¼ród³o: NBP /
PWPW / Wikipedia