Producent: NBP - srebrne monety
ID: 2956
Kolekcja:
Srebrne monety o
tematyce historycznej i numizmatycznej
Seria:
Historia
monety polskiej
Temat:
Brakteat Mieszka III Starego
Stan zachowania: I (menniczy)
Nomina³: 10 z³
Srebro: Ag
925
Stempel:
lustrzany
¦rednica: 32,00 mm
Waga: 14,14 g
Wielko¶æ emisji:
20 000 szt.
Cena emisyjna: 142 z³
Data emisji monet: 10.09.2014 r.
Projektant monety: Dominika
Karpiñska-Kopiec
W zestawie: srebrna moneta w
kapsule ochronnej, blister, folder emisyjny NBP
Srebrna dziesiêcioz³otówka „Brakteat Mieszka III
Starego”
to czwarta pozycja w nowej serii monet okoliczno¶ciowych „Historia monety
polskiej”. W ramach serii uka¿e siê 20 srebrnych monet z
wizerunkami historycznych monet: denarów, brakteatów, groszy, szel±gów,
talarów, dukatów. W ten sposób NBP upamiêtni
historiê polskiej monety, która liczy ju¿ przesz³o 1000 lat.
Projekt monety:
Dominika Karpiñska-Kopiec
Brakteat Mieszka III Starego
Mennictwo Mieszka III Starego (1173–1177 i 1181–1202) otwiera
nowy okres w dziejach monety polskiej – okres brakteatów, czyli cienkich monet
bitych tylko z jednej strony. Zast±pi³y one ciê¿sze, dwustronne
denary, które by³y do tej pory w obiegu. Jednocze¶nie obserwujemy
znaczne zwiêkszenie liczby typów monet. Mieszkowi III przypisuje siê ich ponad 50.
Na monetach tych widniej± ró¿ne przedstawienia ksiêcia, ¶w. Wojciecha,
zwierz±t – prawdziwych i fantastycznych. Znane s± te¿ monety, na
których nie ma ¿adnych wizerunków, a wystêpuj± wy³±cznie napisy. I tu
kolejna niespodzianka – napisy na
monetach Mieszkowych s± nie tylko po ³acinie, ale równie¿ w jêzyku
hebrajskim. Zjawisko to t³umaczy siê zatrudnianiem w mennicach
¯ydów, a nawet dzier¿awieniem przez nich dochodów menniczych. Dochody
te powstawa³y w czasie przeprowadzanej okresowo wymiany monet. To
w³a¶nie „odnawianie monety”, dokonywane nawet trzy razy w roku,
wyja¶nia tak± obfito¶æ typów monetarnych.
Do serii obrazuj±cej historiê monety polskiej zosta³ wybrany brakteat z wyobra¿eniem lwa zwróconego w
lewo, ale z g³ow± skierowan± do ty³u. W otoku towarzyszy mu
napis ze wzglêdu na formê i tre¶æ zupe³nie wyj±tkowy. Hebrajskimi
literami zapisano tam bowiem po polsku: „Mieszko król Polski”.
Poniewa¿ jednak Mieszko, jak wiadomo, nie nosi³ korony, nazwanie go
królem oznacza tylko, ¿e w oczach ¿ydowskich mincerzy by³ w³adc±
potê¿nym, przewy¿szaj±cym znaczeniem drobnych ksi±¿±t dzielnicowych. W
tym kontek¶cie mo¿emy siê domy¶laæ, ¿e lew – król zwierz±t –
personifikowa³ samego Mieszka.
Na naszej nowej monecie do lwa z brakteatu Mieszka nawi±zuje wizerunek lwa zaczerpniêty z obramowania
Drzwi Gnie¼nieñskich. Natomiast na drugiej stronie monety widzimy scenê wzorowan± na patenie
ofiarowanej przez Mieszka III klasztorowi cystersów w L±dzie.
Wyobra¿ono tu ksiêcia donatora (z lewej strony), ¶w. Miko³aja – patrona
klasztoru (po ¶rodku) i opata Szymona (z prawej strony).
Stanis³aw Suchodolski
Nowa seria „Historia monety
polskiej”
„Historia monety polskiej” to wyj±tkowa seria srebrnych monet
okoliczno¶ciowych adresowana do kolekcjonerów zainteresowanych nie
tylko monetami wspó³czesnymi, ale równie¿ historycznymi. W ramach serii
NBP przypomni najbardziej charakterystyczne dla danego okresu typy i
nomina³y polskich monet. Ich wizerunki umieszczane bêd± zarówno na
awersie, jak i na rewersie nowych monet. Bêd± one emitowane w porz±dku
chronologicznym, wy³±cznie w srebrze.
Seriê rozpoczn± monety okresu denarowego (X–XIII w.), a w
pierwszej kolejno¶ci denary trzech Boles³awów: Chrobrego, ¦mia³ego i
Krzywoustego. Dwie kolejne monety tego okresu to tzw. brakteaty, czyli
denary bite tylko jednostronnie na cienkich, ³amliwych blaszkach.
Nastêpnie NBP przypomni monety z okresu groszowego (XIV i XV
wiek), kiedy to Kazimierz Wielki wybi³ pierwsze polskie grosze, a
W³adys³aw £okietek zainicjowa³ bicie monety z³otej.
Kolejny okres historii monety polskiej obejmuje czasy
Rzeczypospolitej, tzw. okres z³otowy, w którym istnia³ ju¿
rozwiniêty system pieniê¿ny. W tym czasie pojawi³y siê monety o
nomina³ach najmniejszych (szel±gi) i najwiêkszych (talary, dukaty).
Pojawia siê te¿ pierwsza z³otówka – ju¿ nie tylko jako
jednostka obrachunkowa, ale tak¿e w postaci konkretnej monety (tzw.
tynf za panowania Jana Kazimierza). Jedna z monet serii po¶wiêcona
bêdzie tak¿e najwiêkszej monecie polskiej o nominale stu
dukatów, bitej przez Zygmunta III Wazê. Upamiêtniona zostanie równie¿ moneta
najmniejsza – miedziany szel±g Jana Kazimierza.
Ponadto w serii uwzglêdniony bêdzie pieni±dz emitowany ju¿ po
dokonaniu rozbiorów Polski – z czasów powstañ narodowych i Ksiêstwa
Warszawskiego, a tak¿e po odzyskaniu niepodleg³o¶ci w 1918 r. Ostatni±
upamiêtnion± w serii monet± bêdzie 5 z³otych z rybakiem z
czasów Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej.
¼ród³o: Mennica
Polska / NBP/ Stanis³aw Suchodolski
|