Moneta okoliczno¶ciowa w standardzie
obiegowym 5 z³
- Odkryj Polskê - Zamek Królewski w Warszawie, 2014
Nomina³: 5 z³
Emitent: Narodowy Bank Narodowy
Metal: stop pier¶cieñ MN 25,
rdzeñ
CuAl6Ni2
Stempel:
zwyk³y
¦rednica:
24,00 mm
Waga: 6,54 g
Wielko¶æ emisji:
1 500 000 szt.
Projektant monety: Dobrochna
Surajewska
Data
emisji monet: 7.11.2014 r.
Na zlecenie NBP monety wyprodukow³a Mennica Polska S.A.
Moneta „Zamek Królewski w
Warszawie” jest drug± monet±
okoliczno¶ciow± z serii „Odkryj Polskê”, która ma przybli¿aæ
miejsca i zdarzenia wa¿ne dla naszego kraju. Monety emitowane w tej
serii maj± rozmiar standardowych piêcioz³otówek i podobnie jak monety
obiegowe o nominale 5 z³, równie¿ zbudowane s± z pier¶cienia wykonanego
z miedzioniklu i rdzenia z br±zalu. Dziêki temu, ¿e nowe monety maj±
standard obiegowy, mo¿na nimi swobodnie dokonywaæ wszelkich p³atno¶ci.
Zast±pi³y one okoliczno¶ciowe dwuz³otówki ze stopu Nordic Gold
emitowane od 1995 r.
Moneta, któr± Narodowy Bank Polski przygotowa³ dla upamiêtnienia
Zamku Królewskiego w Warszawie, zostanie wyemitowana w nak³adzie do
1,2 mln sztuk. Jej wizerunek zaprojektowa³a Dobrochna Surajewska,
która na rewersie monety umie¶ci³a
fragment zachodniej elewacji Zamku Królewskiego z wie¿± zegarow± oraz
zarys kolumny Zygmunta III Wazy. Monety wejd± do obiegu w
pi±tek 7 listopada i od tego dnia mo¿na bêdzie je zamieniæ po cenie
nominalnej we wszystkich oddzia³ach okrêgowych NBP.
Zamek Królewski w
Warszawie
Zamek
Królewski w Warszawie jest jedn± z najwa¿niejszych rezydencji
monarszych w Europie. Nie tylko ze wzglêdu na urodê swej architektury:
pow¶ci±gliwie surowej i eleganckiej od strony placu Zamkowego i
barokowo obfitej od strony Wis³y czy klasê artystyczn± swych paradnych
wnêtrz wype³nionych wybitnymi dzie³ami sztuki, ale przede wszystkim ze
wzglêdu
na sw± dramatyczn± historiê,
która wyznaczy³a mu rolê symbolu suwerenno¶ci pañstwa polskiego.
Dzieje Zamku nierozerwalnie
zwi±zane s±
z histori± Polski i
Warszawy. Zacz±³ powstawaæ w
XIV w. jako siedziba ksi±¿±t mazowieckich. Po inkorporacji w
1526 r. Mazowsza do Korony rezydencja ksi±¿êca w Warszawie przesz³a we
w³adanie królów Polski, za¶ w 1569 r. Zamek wyznaczony zosta³
na siedzibê sejmu Rzeczypospolitej Obojga
Narodów. Rozpoczêta ju¿ za króla Zygmunta Augusta rozbudowa
Zamku zosta³a poprowadzona konsekwentnie przez Zygmunta III w
pocz±tkach XVII w. Do istniej±cych budowli dobudowano trzy regularne
skrzyd³a nowych gmachów, tworz±c harmonijny piêciobok z dziedziñcem po
¶rodku. Wówczas te¿ powsta³a elewacja Zamku od strony miasta,
z dominuj±c± wie¿± Zegarow±,
nadaj±c± mu kszta³t budowli u¿yteczno¶ci publicznej –
Palatium Reipublicae. Wystawne
wnêtrza mie¶ci³y apartamenty królewskie i miejsce obrad sejmu,pe³ni±c
rolê centrum ¿ycia politycznego, administracyjnego i kulturalnego
kraju. Zamek bywa³ grabiony i dewastowany, ale odbudowywano go i
urz±dzano na nowo, po raz ostatni za króla Stanis³awa Augusta. To
w³a¶nie za jego panowania debatowano tu o reformie pañstwa, która
zosta³a zapisana w Konstytucji 3 maja 1791 r.
Rozbiory i upadek Polski
przynios³y degradacjê Zamku – w XIX w. by³ siedzib± namiestnika
w³adzy zaborczej.
Po odzyskaniu
niepodleg³o¶ci w 1918 r. Zamek sta³ siê na nowo gmachem
reprezentacyjnym w³adz Rzeczypospolitej. Jednak ju¿ na pocz±tku
II wojny ¶wiatowej, 17 wrze¶nia 1939 r.,
spad³y na Zamek pierwsze bomby,
dokonuj±c powa¿nych zniszczeñ. Wówczas te¿ rozpoczêto spo³eczn± akcjê
ratowania wyposa¿enia Zamku, z my¶l± o jego przysz³ej odbudowie. Nie
przypuszczano jednak, ¿e bêdzie ona musia³a przybraæ tak± skalê: na
rozkaz Adolfa Hitlera Zamek Królewski w Warszawie – jako symbol
polskiej pañstwowo¶ci – zosta³ w 1944 r., po upadku powstania
warszawskiego, wysadzony w powietrze.
Jako symbol zosta³ te¿ przywrócony do ¿ycia. Fenomen jego
odbudowy z woli spo³eczeñstwa polskiego w latach 1971–1984, dzie³o bez
precedensu w ¶wiatowej historii ochrony dziedzictwa kulturalnego,
wieñczy historiê Zamku i otwiera nowy rozdzia³ jego dziejów – jako
muzeum bêd±cego ¶wiadectwem przywi±zania Polaków do spu¶cizny dziejowej.
W 1984 r. udostêpniono
publiczno¶ci wiêkszo¶æ zrekonstruowanych wnêtrz Zamku. Nie
oznacza³o to jednak zakoñczenia prac – od 1995 r. rewitalizowano Arkady
Kubickiego i gruntownie odremontowano pa³ac Pod Blach±. Dzi¶ trwaj±
prace w ogrodach zamkowych.
Zamek jest
obecnie muzeum wnêtrz historycznych. Pe³ni te¿ funkcje oficjalne – jako
miejsce wizyt i spotkañ pañstwowych najwy¿szej rangi.
dr Przemys³aw
Mrozowski
Zastêpca Dyrektora ds. Muzealnych i Naukowych
Zamku Królewskiego w Warszawie