Awers: Na awersie srebrnej monety
przedstawiono cz³onków Towarzystwa Gimnastycznego „Sokó³” w trakcie
wykonywania æwiczeñ, tzw. piramidy gimnastycznej.
Rewers: Na rewersie monety
upamiêtniaj±cej 150. rocznicê powstania sokolstwa polskiego w
centralnej czê¶ci znajduje siê wizerunek przedwojennego dzia³acza
Towarzystwa Gimnastycznego „Sokó³” w Polsce w historycznej
czamarze.
Widnieje tam tak¿e sokó³ w locie z ciê¿arkami, który jest
najbardziej rozpoznawalnym symbolem organizacji oraz napis
upamiêtniaj±cy to wydarzenie.
150.
rocznica powstania Towarzystwa Gimnastycznego „Sokó³”
Towarzystwo Gimnastyczne „Sokó³” jest
najstarsz± organizacj± sportowo-wychowawcz± na ziemiach
polskich. Dzia³a nieprzerwanie od 7 lutego 1867 r. kiedy to we Lwowie
zarejestrowano
pierwsze polskie
gniazdo „Soko³a”. Od po³owy lat 80. XIX w. powstawa³y kolejne
gniazda „Soko³a”, które swym zasiêgiem objê³y tereny trzech zaborów.
Symbolem organizacji jest
sokó³ w
locie trzymaj±cy ciê¿arki do æwiczeñ. Z „Soko³em” wi±¿± siê
równie¿z±tk
poci sportu na ziemiach
polskich, w tym pierwszy historyczny mecz pi³ki no¿nej, który
odby³ siê 14 lipca 1894 r. we Lwowie. Od pocz±tku jednak propagowanie
tê¿yzny fizycznej sz³o w parze z dzia³alno¶ci± patriotyczn± i
niepodleg³o¶ciow±. Znalaz³o to potwierdzenie
w powszechnym udziale druhów „Soko³a” w
powstaniu wielkopolskim oraz powstaniach ¶l±skich, w których
stanowili znaczn± czê¶æ kadry dowódczej.
Nie mniej istotny by³ wk³ad
sokolstwa
w powstanie harcerstwa polskiego, które zyska³o ze strony
stowarzyszenia wsparcie kadrowe, organizacyjne i materialne. Bez pomocy
„Soko³a” trudno te¿ wyobraziæ sobie organizacjê
B³êkitnej Armii gen. Hallera, któr±
uznano za „jedyn±, samodzieln±, sojusznicz± i wspó³walcz±c± armiê
polsk±”, co zapewni³o Polsce miejsce w zwyciêskim obozie po I wojnie
¶wiatowej.
Z „Soko³em” zwi±zanych by³o wiele
wybitnych postaci, m.in. Ignacy Jan Paderewski, gen. Józef
Haller, Wojciech Korfanty, Roman Dmowski i Karol Wojty³a.
Po wybuchu II wojny ¶wiatowej organizacja by³a niszczona z ca³±
bezwzglêdno¶ci± (tak przez Niemców, jak i Sowietów); wielu dzia³aczy
zabito z powodu przynale¿no¶ci do niej.
Po wojnie w³adze komunistyczne wielokrotnie odmawia³y rejestracji
stowarzyszenia.
Sta³o siê to mo¿liwe
dopiero po upadku komunizmu w 1989 r. W latach 1945–1988
organizacja dzia³a³a poza granicami Polski.
Dzi¶ w Polsce i za granic± dzia³a
ponad 70 gniazd stowarzyszenia, prowadz±cych szerok± dzia³alno¶æ
sportow±, kulturaln± i patriotyczn±.
„Sokó³” bierze aktywny udzia³ w ¿yciu
spo³ecznym, wspó³pracuj±c z wieloma innymi organizacjami oraz z
w³adzami pañstwowymi i samorz±dowymi.
Damian Ma³ecki