|
Nowo¶ci |
|
|
Informacje |
|
|
Plan
emisyjny monet
i banknotów w 2018 roku:
Polska Reprezentacja Olimpijska PyeongChang
- 200 zł, 10
zł
Wyklęci przez komunistów żołnierze niezłomni August Emil
Fieldorf „Nil”
- 10 zł
Wielcy polscy ekonomiści
Fryderyk Skarbek
- 10zł
Moneta okolicznościowa z napisem 100-lecie odzyskania przez Polskę
niepodległości
- 5 zł
Polskie Termopile - Hodów
- 10 zł
100-lecie czynu zbrojnego Polonii amerykańskiej
- 10 zł
Skarby Stanisława Augusta
Henryk Walezy
- 500 zł, 50 zł
Historia monety polskiej boratynka, tymf Jana Kazimierza
- 20 zł
760-lecie Towarzystwa Strzeleckiego Bractwa Kurkowego
w Krakowie
- 10 zł
100-lecie powstania Gimnazjum
i Liceum im. Stefana Batorego
w Warszawie
- 10 zł
POLONIA RESTITUTA
- 10 zł
125-lecie działalności Teatru im. Juliusza Słowackiego w Krakowie
- 10 zł
Niepodległość
- 20 zł (banknot
kolekcjonerski)
Stulecie odzyskania przez Polskę
niepodległości – Ignacy Jan Paderewski
- 100 zł, 10 zł
100. rocznica odzyskania przez Polskę
niepodległości
- 1 zł, 2018 zł, 100 zł
Wyklęci przez komunistów żołnierze niezłomni
– Hieronim Dekutowski „Zapora”
- 10 zł
100. rocznica wybuchu Powstania
Wielkopolskiego
- 200 zł, 10 zł
|
|
|
|
|
|
Wiadomo¶ci |
|
|
|
|
5 z³, Odkryj Polskê - Kaplica Trójcy ¦wiêtej na Zamku Lubelskim, 2017 |
|
|
Nazwa |
Cena brutto |
|
5 z³, Odkryj Polskê - Kaplica Trójcy ¦wiêtej na Zamku Lubelskim, 2017 |
7.00 PLN |
|
Producent: Mennica Polska: Numizmatyka
ID: 3168
Moneta okoliczno¶ciowa w standardzie
obiegowym 5 z³
- Odkryj Polskê - Kaplica Trójcy ¦wiêtej na Zamku Lubelskim, 2014
Nomina³: 5 z³
Emitent: Narodowy Bank Narodowy
Metal: stop pier¶cieñ MN 25,
rdzeñ
CuAl6Ni2
Stempel:
zwyk³y
¦rednica:
24,00 mm
Waga: 6,54 g
Wielko¶æ emisji:
1 200 000 szt.
Projektant monety: Dobrochna
Surajewska
Data
emisji monet: 22.05.2017 r.
Na zlecenie NBP monety wyprodukow³a Mennica Polska S.A.
Moneta „Kaplica Trójcy ¦wiêtej na
Zamku Lubelskim”
jest siódm± monet±
okoliczno¶ciow± z serii „Odkryj Polskê”, która ma przybli¿aæ
miejsca i zdarzenia wa¿ne dla naszego kraju. Monety emitowane w tej
serii maj± rozmiar standardowych piêcioz³otówek i podobnie jak monety
obiegowe o nominale 5 z³, równie¿ zbudowane s± z pier¶cienia wykonanego
z miedzioniklu i rdzenia z br±zalu. Dziêki temu, ¿e nowe monety maj±
standard obiegowy, mo¿na nimi swobodnie dokonywaæ wszelkich p³atno¶ci.
Zast±pi³y one okoliczno¶ciowe dwuz³otówki ze stopu Nordic Gold
emitowane od 1995 r.
Moneta, któr± Narodowy Bank Polski przygotowa³ dla upamiêtnienia
Kaplicy Trójcy ¦wiêtej na Zamku Lubelskim, zostanie wyemitowana w
nak³adzie do
1,2 mln sztuk. Jej wizerunek zaprojektowa³a Dobrochna Surajewska,
która na rewersie monety umie¶ci³a
fragment polichromii ¶cian wnêtrza kaplicy.
Kaplica Trójcy
¦wiêtej na Zamku Lubelskim
Zabytkowa
kaplica pod wezwaniem Trójcy ¦wiêtej na Zamku w Lublinie jest bezcennym
przyk³adem spotkania dwóch tradycji kulturowych – ³aciñskiego
Zachodu i bizantyñskiego Wschodu.
Gotycka ceglana kaplica zosta³a wzniesiona z inicjatywy Kazimierza
Wielkiego w II po³owie XIV wieku jako czê¶æ zabudowy zamku
królewskiego, który powsta³ w tym samym czasie. Wysmuk³a gotycka bry³a
dzieli siê na dwie kondygnacje – ni¿sz± (przyziemie) i wy¿sz±
sk³adaj±c± siê z nawy z centralnym filarem, na który sp³ywaj± ¿ebra
sklepienia, oraz z wê¿szego, zamkniêtego od wschodu wielobocznie,
prezbiterium. W 1418 roku, z inicjatywy Wielkiego Ksiêcia Litewskiego i
króla Polski W³adys³awa Jagie³³y, wnêtrze kaplicy zosta³o pokryte,
dobrze zachowanymi do dzi¶, freskami bizantyñsko-ruskimi. Król znany
by³ ze swego przywi±zania do tradycji i kultury wschodniego
chrze¶cijañstwa, poniewa¿ jego matka, ruska ksiê¿niczka, wyros³a w
tradycji prawos³awia.
Sprowadzeni przez Jagie³³ê malarze stanêli przed nie lada wyzwaniem. W
gotyckim wnêtrzu, diametralnie odmiennym od przestrzeni bizantyñskich
¶wi±tyñ, wykonali polichromie oparte na bizantyñskim kanonie
ikonograficznym. Ten wymaga³ precyzyjnego rozmieszczenia scen we
wnêtrzu ¶wi±tyni. W najwa¿niejszym ideowo miejscu, w centrum sklepienia
prezbiterium, umieszczona zosta³a kompozycja Chrystusa Pantokratora w
otoczeniu symboli ewangelistów. Nad ni± widzimy go³êbicê – symbol Ducha
¦wiêtego, który dope³nia temat Trójcy ¦wiêtej. Na zworniku ¿eber
sklepiennych, niejako u stóp Pantokratora, widnieje herb Jagie³³y.
Trójcê ¦wiêt± otaczaj± chóry anio³ów, rozmieszczone na ca³ej niemal
powierzchni sklepieñ prezbiterium i nawy.
W górnej strefie ¶cian kaplicy przedstawiono najwa¿niejsze
wydarzenia z ¿ycia Chrystusa i Marii, odpowiadaj±ce
najwa¿niejszym ¶wiêtom w roku liturgicznym Ko¶cio³a. W prezbiterium
umieszczono równie¿ kanoniczne sceny Komunii Aposto³ów i
Wniebowst±pienia. Z kolei Mandylion, widniej±cy na szczycie ¶ciany
têczowej, przekazuje tre¶æ dogmatu o wcieleniu i jedno¶ci natur
Zbawiciela. W¶ród malowide³ istotne s± te¿ sceny hagiograficzne,
pokrywaj±ce g³ównie dolne partie ¶ciany zachodniej i pó³nocnej.
Osobny temat tworzy w±tek fundatorski – dwie sceny, w których
sportretowano króla. Pierwsza, umieszczona przy wej¶ciu do kaplicy, to
Modlitwa fundatora. Jagie³³o klêczy przed Chrystusem i tronuj±c± Mari±.
Orêdownikiem króla jest ¶w. Miko³aj. Druga scena
fundacyjna znajduje siê na ¶cianie têczowej, po jej pó³nocnej stronie.
Na portrecie konnym przedstawiono króla jako je¼d¼ca zwyciêzcê, co
odzwierciedla ¶redniowieczn± teologiê w³adzy.
Dok³adne datowanie polichromii jest mo¿liwe dziêki zachowanemu
fragmentarycznie napisowi fundacyjnemu w jêzyku cerkiewno-s³owiañskim.
Malowid³a zosta³y ukoñczone w dzieñ ¶w. Wawrzyñca (10
sierpnia) 1418 roku "rêk± Andrzejow±”. Andrzej by³ g³ównym mistrzem,
kieruj±cym grup± malarzy realizuj±cych zamówienie. Pomimo ró¿nic w
poziomie wykonania, zale¿nych od indywidualnego stylu i umiejêtno¶ci
warsztatowych danego malarza, malowid³a kaplicy zamkowej w Lublinie
stanowi± zharmonizowan± ca³o¶æ, zgodn± z kanonem ikonografii
bizantyñskiej. W doskona³y sposób zosta³y zestrojone z gotyckim
wnêtrzem zachodniego ko¶cio³a. W tym w³a¶nie po³±czeniu najpe³niej
manifestuje siê spotkanie dwóch wielkich tradycji kulturowych –
bizantyñskiego Wschodu i ³aciñskiego Zachodu.
Okres ¶wietno¶ci zamku królewskiego – który pamiêta³ elekcjê
W³adys³awa Jagie³³y na króla Polski w 1386 roku oraz liczne postoje,
podró¿uj±cego miêdzy Wilnem i Krakowem, królewskiego dworu – koñcz±
wojny szwedzkie i kozackie. W wieku XIX w miejscu zrujnowanej
budowli postawiono now±, która pe³ni³a funkcjê wiêzienia. Z dawnej
okaza³ej zabudowy zachowa³a siê jedynie Kaplica Trójcy ¦wiêtej i
jeszcze starsza wie¿a obronna. Wielobarwne polichromie kaplicy zosta³y
pokryte warstwami tynku i wapiennej pobia³y. Popad³y w
zapomnienie i dopiero w 1899 roku zosta³y przypadkowo odkryte. Prace
konserwatorskie, prowadzone ze zmiennym szczê¶ciem i licznymi
przerwami, trwa³y a¿ do 1997 roku.
Kaplica Trójcy ¦wiêtej jest
najbardziej znacz±cym zabytkiem Lublina. W 2015 roku uhonorowana
zosta³a Znakiem Dziedzictwa Europejskiego. W 2017 roku miasto ¶wiêtuje
rocznicê siedmiuset lat nadania praw miejskich, a w roku 2018 up³ynie
sze¶æset lat od ukoñczenia fresków w kaplicy. Nasz zabytek towarzyszy
wiêc miastu niemal od pocz±tków jego historii.
dr
Andrzej Frejlich
|
|
|
|
|