Cena emisyjna NBP: 130 z³

W zestawie: srebrna moneta w kapsule ochronnej, kaszerowane pude³ko, folder emisyjny

Awers: Na awersie monety zosta³ przedstawiony fragment pomnika Pamiêci Ludno¶ci Woli Wymordowanej w Czasie Powstania 1944 r., autorstwa Ryszarda Stryjeckiego.

Rewers: Na rewersie monety przedstawiono postaæ klêcz±cej kobiety, symbolizuj±cej ofiarê wydarzeñ sierpnia 1944 r., oraz – zarysowane za jej plecami – fragmenty wizerunków dwóch mêskich postaci, symbolizuj±cych oprawców.

Moneta wybita w bardzo niskim nak³adzie 15.000 tysiêcy sztuk.!



Niemiecki mord na cywilnej ludno¶ci Woli i Ochoty by³ jedn± z najwiêkszych masowych zbrodni podczas II wojny ¶wiatowej. Na wiadomo¶æ o wybuchu powstania w Warszawie (1 VIII 1944 r.) Hitler wyda³ rozkaz zniszczenia Warszawy i zg³adzenia wszystkich jej mieszkañców. Do dzie³a ruszyli funkcjonariusze SS, policji i ¿o³nierze Wehrmachtu, morduj±c schwytanych powstañców oraz ludno¶æ cywiln±. Ju¿ 1 VIII Niemcy zamordowali grupy Polaków na rogu ulic Sowiñskiego i Karliñskiego, przy ul. Okopowej 20 oraz Wolskiej 165. Do 4 VIII ¿o³nierze dywizji pancernej „Hermann Goering” zamordowali oko³o 400 osób, a ¿o³nierze 608. Pu³ku Ochrony wypêdzali ludno¶æ cywiln± z domów, dokonuj±c mordów, grabie¿y i gwa³tów na kobietach. Od 4 VIII trwa³a „odsiecz”, w której od zachodu na Warszawê ruszy³ pu³k specjalny SS pod dowództwem SS-Oberfuehrera Oskara Dirlewangera, z³o¿ony ze zwolnionych z wiêzieñ kryminalistów, grupa policyjna SS-Gruppenfuehrera Heinza Reinefahrta i wieloetniczna brygada SS RONA (Rosyjska Wyzwoleñcza Armia Ludowa) SS Brigadefuehrera Bronis³awa Kamiñskiego.

5 VIII oddzia³y te rozpoczê³y masakrê cywilnej ludno¶ci Woli. Mordercy zabijali przy pomocy karabinów maszynowych bez wzglêdu na p³eæ i wiek ofiar. Zbiorowym egzekucjom towarzyszy³y rabunki i gwa³ty na kobitach, a nawet nieletnich dziewczynkach. Niektóre ofiary prowadzono jako „¿ywe tarcze” na pozycje powstañcze. W rejonie ulic Górczewskiej i Moczyd³a wymordowano od 5 do 10 tys. osób, w tym personel i pacjentów Szpitala Wolskiego. W fabryce „Ursus” zamordowano oko³o 6 tys. osób, w tym troje dzieci Wandy Lurie (1911–1989), która ciê¿ko ranna prze¿y³a pod zwa³ami cia³ i by³a wa¿nym ¶wiadkiem masakry. W fabryce Franaszka zamordowano oko³o 4 tys. osób, przy ulicy Górczewskiej 9 – oko³o 3 tys., w zajezdni tramwajowej przy ulicy M³ynarskiej, na ulicy Wolskiej oraz na terenie Parku Sowiñskiego – po oko³o tysi±c osób. W niektórych  miejscach palone stosy cia³ siêga³y 25 metrów wysoko¶ci. 6 VIII masakrê kontynuowano w sk³adzie maszyn rolniczych przy ulicy Wolskiej, gdzie rozstrzelano oko³o 2 tys. osób, a tak¿e w fabryce Franaszka, w rejonie Górczewskiej, Moczyd³a i w okolicy klasztoru redemptorystów przy Karolkowej. Jeden z batalionów azerskich wymordowa³ oko³o 200 chorych w Szpitalu Karola i Marii. Oko³o 7 tys. osób zamordowano 7 VIII, g³ównie w Halach Mirowskich. Jednocze¶nie tysi±ce ludno¶ci cywilnej wyrzucano z domów i pêdzono w¶ród po¿arów i stosów trupów w kierunku Dworca Zachodniego i W³och. W ci±gu nastêpnych dni rozmiary masakry zmala³y, lecz do po³owy sierpnia trwa³y wysiedlenia,  mordy, rabunki i gwa³ty. Ogó³em liczbê ofiar masakry na Woli ocenia siê na oko³o 50 tys. osób.

Masakra na Ochocie rozpoczê³a siê 4 VIII, gdy do akcji wkroczy³y oddzia³y RONA pod ogólnym dowództwem niemieckim. 5 VIII utworzono obóz przej¶ciowy dla wysiedlanych na terenie targu warzywnego, tzw. Zieleniaka (obecne Hale Banacha), gdzie  zgromadzono w ci±gu nastêpnych dni kilkadziesi±t tysiêcy osób, stopniowo wypêdzanych do obozu w Pruszkowie. W drodze na „Zieleniak” i na miejscu esesmani oraz pijani RON-owcy mordowali i gwa³cili wysiedlanych. Cia³a tych, którzy zostali tam zamordowani lub zmarli z wycieñczenia, uk³adano w sterty przy murze  obozu. 5 i 6 VIII oddzia³y RONA wymordowa³y ponad 150 osób w Instytucie Radowym przy ulicy Wawelskiej. Innym miejscem masowych mordów by³a Kolonia Staszica, gdzie RON-owcy systematycznie gwa³cili, rabowali i mordowali kryj±cych siê tam cywilów. Zw³oki ofiar palono na terenie Liceum im. Hugo Ko³³±taja. Ogó³em liczbê ofiar rzezi Ochoty ocenia siê na oko³o 10 tys. osób.

Podobnie jak pomnik Pamiêci Ludno¶ci Woli Wymordowanej w Czasie Powstania 1944 r. przy rozwidleniu Alei „Solidarno¶ci” i ulicy Leszno w Warszawie, emisja ta ma na celu upamiêtnienie niewinnych ofiar tej zbrodni.