Awers: Na
awersie monety widnieje scena przysiêgi
Armii Polskiej we Francji.
Rewers: Na
jej rewersie zamieszczono fragment zdjêcia portretowego Komitetu z jej
prezesem, Romanem Dmowskim, siedz±cym
w ¶rodku (w pierwszym rzêdzie).
Moneta wybita w bardzo niskim nak³adzie 15.000 tysiêcy sztuk.!
100-lecie
powstania Komitetu Narodowego Polskiego
4 czerwca
1917 r. prezydent Republiki Francuskiej Raymond Poincaré
og³osi³ dekret zapowiadaj±cy tworzenie Armii Polskiej
we Francji. Zgodnie z demokratycznymi standardami wymagaj±cymi
cywilnego
zwierzchnictwa nad si³ami zbrojnymi, rz±d francuski pozwoli³ dzia³aæ
polskiej reprezentacji narodowej. Tak± instytucj± sta³ siê utworzony w
po³owie sierpnia 1917 r., kierowany
przez Romana Dmowskiego Komitet Narodowy Polski. Nie chc±c przyczyniaæ
siê do podsycania i tak silnych antagonizmów w¶ród
polskiej spo³eczno¶ci, KNP ¶wiadomie ograniczy³ swój obszar
kompetencji do dwóch dziedzin: wojska oraz polityki zagranicznej.
Pe³ni³ wiêc rolê polskiego ministerstwa spraw zagranicznych oraz
obrony.
Jesieni± 1917 r. KNP zosta³ uznany przez Francjê,
Wielk± Brytaniê, W³ochy oraz USA za oficjaln± reprezentacjê polsk±.
Jego
pojawienie siê na Zachodzie torowa³o drogê uznaniu praw Polski do
niepodleg³o¶ci: 3 czerwca 1918 r. pañstwa sprzymierzone w
og³oszonej w Wersalu deklaracji oznajmi³y, ¿e utworzenie zjednoczonego,
suwerennego pañstwa polskiego z dostêpem do morza jest jednym z
celów
wojennych pañstw koalicji. By³ to wielki sukces polityczny KNP.
Jakkolwiek zaplecze polityczne KNP tworzy³a
wy³±cznie prawica – narodowi demokraci oraz konserwaty¶ci
– by³ on
instytucj± ogólnonarodow±, która dobrze zas³u¿y³a
siê
Ojczy¼nie. Potrafi³ dystansowaæ siê od partyjnych rozgrywek,
zapewni³ Polsce miejsce w¶ród
zwyciêzców I wojny ¶wiatowej, stworzy³ program terytorialny
suwerennego pañstwa – w granicach którego
naród polski móg³ uzyskaæ warunki wszechstronnego rozwoju –
potem za¶, ju¿ w roli delegacji polskiej na konferencjê pokojow± (1919), umiejêtn±
dyplomacj± wspiera³ polski wysi³ek militarny.
Prof. Krzysztof Kawalec
