Wyklêci przez komunistów ¿o³nierze niez³omni –August Emil Fieldorf Nil

Urodzony 20 marca 1895 r. w Krakowie. Tu ukoñczy³ szko³e mêsk± im. ¶w. Miko³aja, a nastêpnie I Mêskie Seminarium. W 1910 r. wst±pi³ do Towarzystwa Sportowo-Gimnastycznego "Strzelec", gdzie skoñczy³ szko³ê podoficersk±.
6 sierpnia 1914 r. zg³osi³ siê na ochotnika do Legionów Polskich i wyruszy³ na front rosyjski, gdzie s³u¿y³ w randze zastêpcy dowódcy plutonu piechoty. W 1916 r. awansowany do stopnia sier¿anta, a w 1917 r. skierowany do szko³y oficerskiej. Po kryzysie przysiêgowym zosta³ wcielony do Armii Austro-Wêgier i przeniesiony na front w³oski. Zdezerterowa³ i w sierpniu 1918 r. zg³osi³ siê do Polskiej Organizacji Wojskowej w rodzinnym Krakowie.
Od listopada 1918 r., po odzyskaniu przez Rzeczpospolit± niepodleg³o¶ci, w szeregach Wojska Polskiego; najpierw jako dowódca plutonu, a od marca 1919 r. dowódca kompanii ckm w 1. Pu³ku Piechoty Legionów. W latach 1919–1920 bra³ udzia³ w kampanii wileñskiej, nastêpnie wojnie polsko-bolszewickiej (w randze dowódcy kompanii). Uczestniczy³ m.in. w wyzwalaniu Dyneburga, ¯ytomierza, w wyprawie kijowskiej i bitwie bia³ostockiej.
Po wojnie pozosta³ w s³u¿bie czynnej, awansowany do stopnia majora pe³ni³ funkcjê dowódcy batalionu w 1. Pu³ku Piechoty Legionów, a w 1931 r. zastêpcy dowódcy. W 1932 r. zosta³ podpu³kownikiem. W 1935 r. przeniesiony na stanowisko dowódcy samodzielnego Batalionu Korpusu Ochrony Pogranicza „Troki” w Pu³ku KOP „Wilno”. W 1936 r. ustanowiony komendantem Okrêgu Polskiego Zwi±zku Strzeleckiego we Francji.
W marcu 1938 r. zosta³ dowódc± 51. Pu³ku Strzelców Kresowych im. Giuseppe Garibaldiego w Brze¿anach, z którym przeszed³ w wojnie obronnej ca³y szlak bojowy. Po bitwie pod I³¿± dotar³ do rodzinnego Krakowa. Próbowa³ przedostaæ siê do tworzonej na Zachodzie armii polskiej, ale zosta³ zatrzymany na granicy s³owackiej. Uda³o mu siê zbiec z obozu internowania i tym razem skutecznie trafi³ do Francji. Tam, po ukoñczeniu kursów sztabowych, 3 maja 1940 r. zosta³ awansowany na stopieñ pu³kownika. Po kapitulacji Francji i przeniesieniu polskich w³adz i wojska do Wielkiej Brytanii mianowany pierwszym emisariuszem Rz±du i Naczelnego Wodza do kraju. 17 lipca 1940 r. wyruszy³ z Londynu do Warszawy, gdzie zameldowa³ siê 6 wrze¶nia.
Dzia³a³ w Zwi±zku Walki Zbrojnej w Warszawie, nastêpnie od 1941 r. w Wilnie i Bia³ymstoku. W sierpniu 1942 r. mianowany dowódc± Kierownictwa Dywersji (Kedywu) Komendy G³ównej Armii Krajowej. To on wyda³ rozkaz likwidacji genera³a SS Franza Kutschery.
W kwietniu 1944 r. zacz±³ tworzyæ g³êboko zakonspirowan± organizacjê „Niepodleg³o¶æ” (NIE), dzia³aj±c± w warunkach spodziewanej sowieckiej okupacji Polski. Rozkazem Naczelnego Wodza Kazimierza Sosnkowskiego z 28 wrze¶nia 1944 r. awansowany na stopieñ genera³a brygady. W pa¼dzierniku 1944 r. zosta³ zastêpc± dowódcy Armii Krajowej, gen. Leopolda Okulickiego. Zajmowa³ to stanowisko do czasu rozwi±zania AK 19 stycznia 1945 r.
7 marca 1945 r. sowieckie NKWD aresztowa³o go w Milanówku pod fa³szywym nazwiskiem Walenty Gdanicki. Nierozpoznany jako genera³ "Nil" zosta³ odes³any z siedziby NKWD we W³ochach do Rembertowa, a stamt±d 21 marca 1945 r. wywieziony na Ural do obozów pracy: Bieriozówka, Stupino i Hudiakowo. Po odbyciu kary w pa¼dzierniku 1947 r. powróci³ do Polski i zamieszka³ pod fa³szywym nazwiskiem w Bia³ej Podlaskiej. Do dzia³alno¶ci konspiracyjnej nie wróci³. Po krótkich pobytach w Warszawie i Krakowie ostatecznie osiad³ w £odzi.
10 listopada 1950 r. aresztowany w Rejonowej Komendzie Uzupe³nieñ w £odzi, przewieziony do Warszawy i osadzony w areszcie przy ul. Rakowieckiej. 16 kwietnia 1952 r. skazany na karê ¶mierci jako „zbrodniarz faszystowsko-hitlerowski”. Powieszony 24 lutego 1953 r.
W lipcu 1958 r. Generalna Prokuratura umorzy³a ¶ledztwo przeciwko gen. Augustowi Emilowi Fieldorfowi z powodu braku dowodów winy. W marcu 1989 r. zosta³ zrehabilitowany, poniewa¿ „zarzucanej mu zbrodni nie pope³ni³”. Szcz±tków bohatera do dzi¶ nie uda³o siê odnale¼æ.

Tadeusz P³u¿añski