HomeNowo¶ciO firmieRegulaminTwój koszykKontakt
Sklep numizmatyczny zaprasza, 06 pa¼dziernika 2024 r. U¿ytkownicy online: 344
Poleæ znajonemu  |  Dodaj do ulubionych
Nowo¶ci
10 z³, Wielcy polscy ekonomi¶ci - Fryderyk Skarbek, 2018
NBP
Cena brutto: 149.00 PLN

10 z³, Stulecie odzyskania przez Polskê niepodleg³o¶ci - Wincenty Witos, 2020
NBP
Cena brutto: 189.00 PLN

10 z³, 25. rocznica wst±pienia Polski do NATO, 2024
Mennica Polska
Cena brutto: 229.00 PLN


Informacje
Plan emisyjny monet
i banknotów w 2018 roku:


Polska Reprezentacja Olimpijska PyeongChang
- 200 zł, 10 zł

Wyklęci przez komunistów żołnierze niezłomni August Emil Fieldorf „Nil”
- 10 zł

Wielcy polscy ekonomiści
Fryderyk Skarbek
- 10zł

Moneta okolicznościowa z napisem 100-lecie odzyskania przez Polskę niepodległości
- 5 zł

Polskie Termopile - Hodów
- 10 zł

100-lecie czynu zbrojnego Polonii amerykańskiej
- 10 zł

Skarby Stanisława Augusta
Henryk Walezy
- 500 zł, 50 zł

Historia monety polskiej boratynka, tymf Jana Kazimierza
- 20 zł

760-lecie Towarzystwa Strzeleckiego Bractwa Kurkowego
w Krakowie
- 10 zł

100-lecie powstania Gimnazjum
i Liceum im. Stefana Batorego
w Warszawie
- 10 zł

POLONIA RESTITUTA
- 10 zł

125-lecie działalności Teatru im. Juliusza Słowackiego w Krakowie
- 10 zł

Niepodległość
- 20 zł (banknot kolekcjonerski)

Stulecie odzyskania przez Polskę niepodległości – Ignacy Jan Paderewski
- 100 zł, 10 zł

100. rocznica odzyskania przez Polskę niepodległości
- 1 zł, 2018 zł, 100 zł

Wyklęci przez komunistów żołnierze niezłomni – Hieronim Dekutowski „Zapora”
- 10 zł

100. rocznica wybuchu Powstania Wielkopolskiego
- 200 zł, 10 zł

Wiadomo¶ci

Emisje NBP
Emisja monet NBP 2018

Emisja monet NBP 2017

Emisja monet NBP 2016

Emisja monet NBP 2015

Emisja monet NBP 2014

Emisja monet NBP 2013

Emisja monet NBP 2012

Emisja monet NBP 2011

Emisja monet NBP 2010

Emisja monet NBP 2009

Emisja monet NBP 2008

Emisja monet NBP 2007

Emisje monet NBP 1995 - 2006


 
10 z³, 75. rocznica z³amania szyfru Enigmy, 2007
Nazwa
10 z³, 75. rocznica z³amania szyfru Enigmy, 2007

Producent: NBP - srebrne monety

ID: 355

Kolekcja: Srebrne monety o tematyce historycznej

Stan zachowania monety:
I (menniczy)
Nomina³: 10 z³
Srebro:
925/1000 Ag
Stempel: lustrzany (proof)
¦rednica:
32,00 mm
Waga: 14,14 g
Wielko¶æ emisji:
52.000 szt.
Cena emisyjna NBP:
61 z³
Data emisji monet:
21.03.2007 r.

Wa¿ne, prze³omowe odkrycie z 1932 roku, bêd±ce zas³ug± Polaków, uwiecznione na srebrnej monecie kolekcjonerskiej.

Z³amanie przez polskich matematyków szyfru Enigmy stanowi szczególny wk³ad Polski w rozstrzygniêcie II wojny ¶wiatowej. Wg Jana Nowaka-Jeziorañskiego z³amanie kodów Enigmy jest najwiêkszym polskim wk³adem w zwyciêstwo w II wojnie ¦wiatowej.

  • Awers srebrnej monety dziesiêcioz³otowej przedstawia wizerunek or³a na tle schematu dzia³ania maszyny szyfruj±cej oraz wy³aniaj±cy siê z kompozycji napis ENIGMA.
  • Rewers to umowny labirynt po³±czeñ nawi±zuj±cy do dzia³ania maszyny, w ¶rodku równie¿ napis ENIGMA.

Ciekawostk± jest fakt, i¿ na rancie zamieszczone s± nazwiska Polaków, którzy rozwi±zali zagadkê Enigmy.


2007 SILVER 10 ZLOTY PROOF
"75TH ANNIVERSARY OF BREAKING ENIGMA CODES"

  • Obverse: an image of the Eagle established as the state emblem of the Republic of Poland. Above the Eagle, an inscription, RZECZPOSPOLITA / POLSKA. In the background, a stylised Enigma cipher machine operation diagram and a stylised inscription, ENIGMA, emerging from the composition of lines. Under the diagram, on the left, the notation of the year of issue, 2007. At the bottom, an inscription, 10 Z£. The Mint’s mark, – mw –, under the Eagle’s left leg.
  • Reverse: a stylised labyrinth of connections referring to the operation of the Enigma cipher machine. In the centre, an inscription, ENIGMA. Below, an inscription, 1932, inverted by180 degrees. In the rim, an inscription, 75. ROCZNICA Z£AMANIA SZYFRU ENIGMY (75th anniversary of breakingEnigma codes).
  • On the edge: an inscription: MARIAN REJEWSKI, HENRYK ZYGALSKI, JERZY RÓ¯YCKI, separated by stars.

ENIGMA

ENIGMA (³ac. zagadka, z gr. aenigma) - niemiecka maszyna szyfruj±ca. U¿ywana komercyjnie od lat 20. XX wieku zosta³a zaadaptowana przez instytucje pañstwowe wielu krajów. Najbardziej s³ynne jest zastosowanie Enigmy przez wywiad oraz armiê niemieck±, co zosta³o z³amane przez polski wywiad.

Enigma powsta³a w Niemczech, a jej wynalazc± by³ Hugo Koch, który sprzeda³ jej patent in¿ynierowi Arturowi Scherbiusowi. Niemiecka marynarka wojenna zaczê³a stosowaæ Enigmy ju¿ w 1926 roku, na l±dzie wesz³y do u¿ycia kilka lat pó¼niej. Na jej podstawie opracowano japoñski szyfr Purpurowy (Szyfr Purple).

HISTORIA Z£AMANIA ENIGMY

Pod koniec XIX i na pocz±tku XX wieku wiêkszo¶æ szyfrów znanych w kryptologii i stosowanych w praktyce mia³a charakter podstawieniowy. Szyfry takie nie ukrywaj± w³asno¶ci statystycznych jêzyka w którym pisane s± teksty jawne, np. czêsto¶ci wzglêdnych wystêpowania liter e, a, z itp. Skutkiem tego w epoce przed zastosowaniem mechanicznych maszyn szyfruj±cych g³ówn± rolê w kryptoanalizie czyli nauce o ³amaniu szyfrów odgrywali lingwi¶ci.

Francuzi, Anglicy a tak¿e Polacy próbowali z³amaæ kod Enigmy ju¿ pod koniec lat dwudziestych, jednak¿e bez rezultatu.

Problemy te by³y spowodowane g³ównie prze³omowym na owe czasy zastosowaniem w maszynach Enigma szyfrów polialfabetycznych, w których ka¿da litera tekstu jawnego szyfrowana jest za pomoc± innej permutacji alfabetu, co pozwala ukryæ w³asno¶ci jêzykowe szyfrogramu.

Wówczas kierownictwo Biura Szyfrów Oddzia³u II Sztabu G³ównego zatrudni³o do pracy profesjonalnych matematyków.

W 1929 roku zorganizowano kurs kryptologii dla studentów matematyki na Uniwersytecie Poznañskim (skierowa³ ich na ten kurs profesor Zdzis³aw Krygowski z tego uniwersytetu). Na kurs zg³osili siê m.in.: Marian Rejewski, Jerzy Ró¿ycki i Henryk Zygalski.

W koñcu wrze¶nia 1932 roku Rejewski zacz±³ pracowaæ nad Enigm±. Mocarstwa zachodnie tak mocno wierzy³y w niemo¿liwo¶æ z³amania algorytmu szyfruj±cego Enigmy, ¿e w zasadzie zaprzesta³y jakichkolwiek prób.

Dlatego miêdzy innymi, traktuj±c informacje te jako bezwarto¶ciowe, francuski wywiad przekaza³ plany budowy maszyn Enigma zdobyte w okolicach roku 1931 od francuskiego agenta Hans-Thilo Schmidta (ps. Asche) Polakom. Pomimo odtworzenia struktury wewnêtrznej Enigmy, wci±¿ nie udawa³o siê odczytywaæ wiadomo¶ci.

G³ówny problem polega³ na odtworzeniu na podstawie znajomo¶ci zasady dzia³ania i zaszyfrowanego tekstu, klucza pozwalaj±cego odszyfrowaæ nadawane komunikaty. Wkrótce do Rejewskiego do³±czyli dwaj pozostali matematycy, Zygalski i Ró¿ycki.

Szyfr Enigmy z³amali oni ostatecznie w koñcu grudnia 1932 roku.

Pierwsza polska kopia wojskowej wersji Enigmy powsta³a w 1933 roku w fabryce "AVA". Kierowali ni±: in¿ynier Antoni Palluth (jeden z wyk³adowców na wspomnianym wy¿ej kursie kryptologicznym), Edward Fokczyñski, oraz: Leonard Danilewicz i Ludomir Danilewicz. Od tego te¿ czasu Polacy mogli odczytywaæ korespondencjê niemieck±, choæ nie by³o to proste, bowiem Niemcy stale udoskonalali zarówno maszynê, jak i sposoby szyfrowania.

Polacy opracowali niezwykle efektywne metody deszyfrowania szyfrów Enigmy, wykorzystuj±c w tym celu w sposób nowatorski istniej±ce teorie kombinatoryczne tzw. cykli i transpozycji. Skonstruowano tak¿e urz±dzenie zwane bomb±, s³u¿±ce do dekrypta¿u wiadomo¶ci dziêki przeszukiwaniu przestrzeni mo¿liwych kluczy w oparciu o opracowan± teoriê cykli.

Nale¿y zwróciæ uwagê, ¿e by³o to osi±gniêcie niezwyk³e jak na owe czasy, jako ¿e wykorzystywano proces czysto elektro-mechaniczny, bez u¿ycia jakiejkolwiek elektroniki.

Wykorzystywano oczywiste b³êdy niemieckich szyfrantów, jak np. powtarzanie klucza w ka¿dym szyfrogramie jako jego pierwszych sze¶ciu znaków. Szyfrowanie komunikatów polega³o na u¿yciu ksi±¿ki kodowej w celu ustalenia kluczy wstêpnych na dany dzieñ, którymi nastêpnie szyfrowano powtórzony klucz dobierany losowo dla ka¿dej transmisji, którym szyfrowano resztê komunikatu. Je¶li wybrano klucz abc, to pocz±tek komunikatu (przed zaszyfrowaniem) mia³ postaæ: abcabc....

Dziêki opracowanej przez Polaków matematycznej metodzie wystarcza³o to do z³amania szyfru, o ile dostêpna by³a pewna ilo¶æ zaszyfrowanych wiadomo¶ci, co w normalnych warunkach osi±gano po ok. dwu-, trzygodzinnym nas³uchu meldunków niemieckich.

W 1939 roku Niemcy zmienili system szyfrowania i zaniechali nadawania powtórzonych zaszyfrowanych kluczy w nag³ówku szyfrogramów, co spowodowa³o, ¿e dalsza deszyfracja wymaga³aby rozbudowania deszyfratorów - bomb - o dodatkowe kilkadziesi±t modu³ów, lub nas³uchu wiêkszej ilo¶ci meldunków, w praktyce wiêcej ni¿ by³o to mo¿liwe. Koszt takiej operacji przekracza³ bud¿et polskiej komórki wywiadu.

W tej sytuacji 25 lipca 1939 roku w Pyrach pod Warszaw±, w siedzibie Biura Szyfrów, dosz³o do spotkania z wys³annikami sojuszników. Dwie Enigmy przekazano wówczas Francuzom i Brytyjczykom, wraz z materia³ami do dekrypta¿u. Jednak Polacy nie zaniechali prób dekrypta¿u pomimo problemów finansowych i organizacyjnych.

Uda³o siê udoskonaliæ metody matematyczne na tyle, ¿e nadal mo¿liwe by³o odczytywanie meldunków wroga wiêkszym nak³adem pracy i przy u¿yciu obszerniejszego materia³u nas³uchowego.

Po wybuchu wojny zespó³ polskich kryptologów podobnie jak dowództwo naczelne wyjecha³ z kraju poprzez Rumuniê. Dziêki zrêcznym zabiegom i sprytowi, cz³onkom zespo³u uda³o siê, unikaj±c internowania w Rumunii, przedostaæ do Francji, gdzie kontynuowano dekrypta¿.

Dziêki przedwojennym kontaktom we francuskim dowództwie zespó³ kryptologów móg³ liczyæ na wsparcie, polegaj±ce na dostarczaniu meldunków z nas³uchów ³±czno¶ci wroga, za¶ po zajêciu Francji przez Niemców oraz po objêciu w³adzy przez rz±d Vichy kontynuowano dekrypta¿. Pos³ugiwano siê przy tym sieci± nas³uchow± pracuj±c± w oparciu o francuski ruch oporu, a pos³uguj±c± siê nielegaln± sieci± nas³uchow± rz±du Vichy.

Tak skomplikowana sytuacja nie mog³a trwaæ d³ugo i po oko³o pó³rocznym okresie przej¶ciowym, kiedy Niemcy zacie¶niali kontrole dzia³añ rz±du francuskiego oraz zaczêli prowadziæ radiopelengacjê w bezpo¶rednim s±siedztwie siedziby kryptologów znajduj±cej siê w starej willi w miejscowo¶ci Uzès, zespó³ musia³ uciekaæ. Za pomoc± sfa³szowanych dokumentów przedostali siê do Algierii, a stamt±d do Wielkiej Brytanii pod koniec 1941 roku.

Z powodów utajnienia informacji o pochodzeniu meldunków deszyfrowanych przez polski zespó³ oraz objêcia ogóln± ¶cis³± tajemnic± wszelkich materia³ów dotycz±cych Enigmy w Wielkiej Brytanii publikacje na tematy zwi±zane z dekrypta¿em tej maszyny szyfruj±cej a¿ do koñca lat 60. prezentowa³y b³êdne stanowisko.

Pisano, ¿e Enigma nie zosta³a z³amana, za¶ w pó¼niejszym okresie przypisano ca³± zas³ugê Anglikom, w szczególno¶ci Turingowi. Jednak prawda zosta³a ujawniona w latach 70. (a we Francji pisano o tym ju¿ w latach 60.).

Tak d³ugie utajnienie informacji po czê¶ci spowodowane by³o tym, ¿e w latach zimnej wojny Enigma by³a produkowana i rozprowadzana przez rz±d angielski jako maszyna szyfruj±ca dla dyplomatów w krajach trzeciego ¶wiata.

Zachowanie w tajemnicy faktu z³amania jej metody szyfrowania pozwala³o wywiadowi brytyjskiemu i innym wywiadom pañstw zachodnich na dostêp do informacji, w tym poczty dyplomatycznej pañstw, które zakupi³y maszyny szyfruj±ce enigma.

Deszyfratory, które skonstruowano nastêpnie w Bletchley Park (Wielka Brytania), powsta³y na podstawie otrzymanych wówczas od Polaków materia³ów. W roku 2002 w tamtejszym muzeum ods³oniêto pami±tkow± tablicê upamiêtniaj±c± dokonania Mariana Rejewskiego, Jerzego Ró¿yckiego oraz Henryka Zygalskiego.

¼ród³o: NBP / Mennica Polska / tekst i zdjêcia: Wikipedia - wolna encyklopedia

Dostêpno¶æ: brak




 |  Strona g³ówna  |  Nowo¶ci  |  O firmie  |  Regulamin  |  Aktualny stan koszyka  |  Kontakt  | 
oprogramowanie Sklepy internetowe

Sklep numizmatyczny - Polskie i zagraniczne monety kolekcjonerskie, banknoty polimerowe
Monety z³ote, monety srebrne, monety Kanonizacja Jana Paw³a II, monety okolicznoœciowe 5 z³
Numizmatyka: Z³oto lokacyjne: Z³ote sztabki: Abonament numizmatyczny 2015
Skarby Stanis³awa Augusta, Kanonizacja Jan Pawe³ II
Sitemap