Producent: NBP - monety Nordic Gold
ID: 382
Moneta obiegowa 2 z³ - 750-lecie lokacji Krakowa, 2007
Nomina³: 2 z³ Metal: stop CuAl5Zn5Sn1 Stempel: zwyk³y ¦rednica: 27,00 mm Waga: 8,15 g Wielko¶æ emisji: 1.200.000 szt. Data emisji monet: 22.05.2007 r.
To ju¿ 750 lat minê³o ...
Moneta obiegowa, na której ukazano wa¿ne historyczne wydarzenie dotycz±ce Krakowa. Niew±tpliwy HIT inwestycyjny !
Awers: Wizerunek or³a ustalony dla god³a Rzeczypospolitej Polskiej, po bokach or³a oznaczenie roku emisji: 20-07, pod or³em napis: Z£ 2 Z£, w otoku napis: RZECZPOSPOLITA POLSKA, poprzedzony oraz zakoñczony sze¶cioma pere³kami. Pod lew± ³ap± or³a znak mennicy. Rewers: Stylizowany wizerunek fragmentu pieczêci ksiêcia Boles³awa Wstydliwego. W otoku stylizowany napis: 750-LECIE LOKACJI KRAKOWA, zakoñczony krzy¿ykiem. Na boku: o¶miokrotnie powtórzony napis: NBP, co drugi odwrócony o 180 stopni, rozdzielony gwiazdkami.
Projektant monety: Ewa Tyc-Karpiñska (awers), Robert Kotowicz (rewers)
Kraków (pe³na nazwa formalna: Sto³eczne Królewskie Miasto Kraków, w skrócie Sto³. Król. M. Kraków) - miasto w po³udniowej Polsce, po³o¿one nad Wis³±. Trzecie pod wzglêdem liczby mieszkañców po Warszawie i £odzi, drugie pod wzglêdem powierzchni; jedno z najstarszych miast Polski, o ponad tysi±cletniej historii, wysokich walorach kulturowych i architektonicznych. W przesz³o¶ci Kraków odgrywa³ rolê administracyjnej stolicy pañstwa i siedziby w³adców Polski. Kraków jest stolic± województwa ma³opolskiego oraz historycznej Ma³opolski. Na terenie Krakowa znajduje siê siedziba g³ówna instytucji o charakterze centralnym tj. Polskiej Akademii Umiejêtno¶ci, miasto posiada równie¿ wiele placówek o znaczeniu i statusie narodowym, np. Narodowy Stary Teatr, Muzeum Narodowe, czy Biblioteka Jagielloñska. Pe³ni bardzo wa¿n± funkcjê administracyjn±, kulturaln±, edukacyjn±, gospodarcz±, us³ugow± i turystyczn±. Jest kluczowym wêz³em drogowym i kolejowym. W pobli¿u Krakowa znajduje siê drugi co do wielko¶ci w Polsce port lotniczy, o znaczeniu miêdzynarodowym i charakterze transatlantyckim (Balice).
Etymologia nazwy Kraków Wed³ug legendy zapisanej przez Kad³ubka nazwa Krakowa pochodzi od imienia ksiêcia Kraka (Krakus lub Gracchus). Data narodzin, ¶mierci oraz lata panowania legendarnego w³adcy Polaków i za³o¿yciela Krakowa nie s± znane. Wed³ug Kad³ubka, którego ¶wiadectwo jest najstarsze, mia³ byæ jednym z ksi±¿±t/namiestników Polaków walcz±cych z Galami w Panonii lub Karyntii (kronikarz nie stwierdza tego wprost), po czym zosta³ wybrany królem i da³ pocz±tek zorganizowanemu pañstwu polskiemu. Jak g³osi legenda - po powrocie na ziemie polskie zosta³ królem. Mia³ dwóch synów i jedn± córkê. Jego synowie mieli zabiæ gro¼nego Smoka Wawelskiego, a jeden z nich przez zawi¶æ zabi³ brata. Inna legenda podaje, ¿e sam Krak by³ pogromc± smoka. Córka mia³a na imiê Wanda i sta³a siê bohaterk± innej legendy. Z opisem pogrzebu Kraka ³±czy siê wzmianka o za³o¿eniu Krakowa. Podanie o Kraku przypomina nieco podanie o czeskim Kroku, a motyw walki ze smokiem zosta³ prawdopodobnie zaczerpniêty z legendy o ¶wiêtym Jerzym. Choæ zaliczana do najstarszych podañ polskich, legenda zawiera ¶lady wydarzeñ VII i VIII-wiecznych. Po ¶mierci Kraka usypano mu kopiec, gdzie wed³ug legend jest zasypany. Mieszkañcy Krakowa nosili ziemiê w rêkawach, st±d kopiec nazwano Rêkawk±.
Historia Krakowa Najstarszy o¶rodek osadniczy znajdowa³ siê m.in. na obronnym Wzgórzu Wawelskim. By³ to prawdopodobnie jeden z najwa¿niejszych grodów w plemiennym pañstwie Wi¶lan. Byæ mo¿e ziemie Wi¶lan znajdowa³y siê przez pewien czas pod w³adaniem Pañstwa Wielkomorawskiego. W X w. Kraków wchodzi³ w sk³ad pañstwa pierwszych Przemy¶lidów. Ok. 990 roku znalaz³ siê w granicach pañstwa piastowskiego. Pierwsza znana pisemna wzmianka o Krakowie (jako wa¿nym grodzie handlowym) pochodzi z relacji Ibrahima ibn Jakuba z ok. 966 r. Nad Wis³± obok Wawelu, na niewielkim wzgórzu z jurajskiego bia³ego kamienia, wed³ug legendy sta³a niegdy¶ ¶wi±tynia pogañska, na miejscu której zbudowano nastêpnie ko¶ció³ romañski pw. ¶w. Micha³a Archanio³a. Co najmniej od 1000 roku w Krakowie znajdowa³a siê siedziba biskupstwa, a za panowania Kazimierza Odnowiciela Kraków sta³ siê g³ówn± siedzib± ksi±¿êc±.
W okresie rozbicia dzielnicowego Kraków by³ siedzib± ksiêcia seniora, z czasem jednak ksi±¿êta krakowscy stracili faktyczne zwierzchnictwo nad innymi w³adcami piastowskimi. W 1241 miasto zosta³o zniszczone podczas najazdu tatarskiego. Mog³o to zadecydowaæ o niepowodzeniu pierwszej lokacji Krakowa, która najprawdopodobniej mia³a miejsce na pocz±tku XIII w. Rozpoczêto odbudowê Krakowa, a ksi±¿ê Boles³aw Wstydliwy, jego matka Grzymis³awa i ¿ona ¶w. Kinga w dniu 5 czerwca 1257 r. nadali miastu lokacjê na prawie magdeburskim.
Wtedy te¿ powsta³ charakterystyczny szachownicowy uk³ad miasta, w który wpasowano zachowane elementy wcze¶niejsze (ul. Grodzka, ko¶ció³ Mariacki). Pomiêdzy Krakowem a Wawelem istnia³a osada Okó³, dawne podgrodzie, która zosta³a wcielona do Krakowa przez króla W³adys³awa £okietka po buncie wójta Alberta. W 1320 r. w katedrze wawelskiej mia³a miejsce koronacja W³adys³awa £okietka, koñcz±ca symbolicznie okres rozbicia dzielnicowego. Odt±d, a¿ do 1734, Kraków by³ miejscem koronacji królów Polski.
W XIV wieku na przedmie¶ciach Krakowa powsta³y dwa kolejne miasta: na po³udniu Kazimierz (1335 r.) i na pó³nocy Kleparz (1366 r.).
Bêd±c w XV i XVI w. stolic± jednego z mocarstw europejskich, Kraków rozwija³ siê pod ka¿dym wzglêdem - architektonicznym, handlowym, rzemie¶lniczym, kulturalnym, naukowym. Kompleks zamkowy na Wawelu przebudowano i rozbudowano w stylu renesansowym. Odnowiono powsta³y w roku 1364 uniwersytet. Zbudowany zosta³ równie¿ Barbakan. W czasach Zygmunta Augusta Kraków liczy³ oko³o 30 tys. Mieszkañców.
Po unii polsko-litewskiej i powstaniu Rzeczypospolitej Obojga Narodów Kraków znalaz³ siê na uboczu wielkiego pañstwa. Sejmy i elekcje nowych monarchów odbywa³y siê w Warszawie, po³o¿onej mniej wiêcej w po³owie drogi miêdzy stolicami Korony i Litwy. Od 1596 r., rozpocz±³ siê proces wyjazdu dworu królewskiego Zygmunta III Wazy z Krakowa do Warszawy, zakoñczony ok. 1611 r. Nie zaistnia³ jednak¿e taki fakt, który nazwaæ by³oby mo¿na formalno prawnym "przeniesieniem stolicy". Katedra na Wawelu pozosta³ miejscem koronacyjnym, oraz pochówku królów Polski. Kraków pozosta³ sto³ecznym i królewskim miastem, niezale¿nie od osoby króla. Nawet w czasach pó¼niejszych, su³tan turecki Kara Mustafa, pisa³ w korespondencji do ¶ci¶le zwi±zanego z Wilanowem Jana III Sobieskiego: "zniszczê Twój Kraków ...".
Wraz z upadkiem Rzeczypospolitej rozpocz±³ siê upadek Krakowa. Zniszczenia wojenne mocno nadszarpnê³y pozycjê miasta i zahamowa³y jego rozwój. Po raz pierwszy Kraków zosta³ zniszczony przez obce wojska w 1655, podczas "potopu szwedzkiego" (przedmie¶cia ucierpia³y jednak mocno ju¿ w 1587, podczas próby zdobycia miasta przez arcyksiêcia Maksymiliana Habsburga). W XVIII w. by³ zdobywany przez wojska pruskie, szwedzkie, austriackie i rosyjskie. 24 marca 1794 na rynku krakowskim przysiêgê Narodowi z³o¿y³ naczelnik Tadeusz Ko¶ciuszko rozpoczynaj±c tym samym powstanie.
Po III rozbiorze Polski Kraków zajêli Austriacy. W latach 1809-1815 nale¿a³ do Ksiêstwa Warszawskiego jako stolica departamentu. W latach 1815-1846 by³ stolic± niewielkiej powierzchniowo, formalnie niepodleg³ej Rzeczypospolitej Krakowskiej. Wolne Miasto Kraków wraz z Okrêgiem, Krakowem jako stolic±, by³o ostatnim wyrazem formalnej niepodleg³o¶ci, dotycz±cym polskiej pañstwowo¶ci do czasu wskrzeszenia Polski stanowi±cej byt samoistny, w 1918 r.
W okresie Rzeczypospolitej Krakowskiej, rozpoczê³a siê gruntowna modernizacja i przebudowa miasta, które wci±¿ tkwi³o w ¶redniowiecznym uk³adzie urbanistycznym. Zburzono wiêkszo¶æ murów miejskich, zasypano fosê na miejscu której powsta³ park nazwany Plantami. Po "rewolucji krakowskiej" czyli zbrojnym powstaniu przeciwko zaborcom, w 1846 ponownie zosta³ zajêty przez Austriê, w której granicach pozostawa³ a¿ do 1918. W 1850 wielki po¿ar zniszczy³ ok. 10% powierzchni miasta.
W dwudziestoleciu miêdzywojennym, tu¿ po odzyskaniu niepodleg³o¶ci, polskie w³adze centralne, uzna³y wawelski zamek, za gmach reprezentacyjny Rzeczypospolitej do u¿ytku Naczelnika Pañstwa, a nastêpnie dla Prezydenta RP. Uchwa³± za¶ Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z 1921 r., krakowski zespó³ urbanistyczny na Wawelu, sta³ siê jedn± z oficjalnych Rezydencji Prezydenta Polski. Do dzisiaj, zachowa³ siê apartament Prezydenta RP Ignacego Mo¶cickiego.
Okupant niemiecki, zaj±³ miasto ju¿ sze¶æ dni po rozpoczêciu wojny. W czasie okupacji hitlerowskiej (1939-1945) stolica Generalnego Gubernatorstwa. Kraków by³ jedynym wiêkszym miastem, który nie zanotowa³ spadku ludno¶ci, a w 1945 roku by³ miastem, gdzie mieszka³o najwiêcej mieszkañców. Niestety okupant niemiecki wywióz³ do Niemiec wiele dzie³ sztuki, z których wiele nie powróci³o do kraju. O ile przed wojn± ludno¶æ ¿ydowska stanowi³a 25% wszystkich mieszkañców, to po wojnie stanowili niewiele ponad 2%. Kraków odniós³ te¿ niewielkie straty podczas bombardowania miasta przez lotnictwo Armii Czerwonej. Wkroczenie do miasta si³ sowieckich, nie by³o wyzwoleniem - okaza³o siê ponown± okupacj±, tym razem o "kolorze czerwonym".
W okresie powojennym silny rozwój terytorialny i ludno¶ciowy miasta, m.in. w 1951 przy³±czono do Krakowa Now± Hutê, która nigdy nie posiada³a samodzielnego statusu miejskiego. Nowa Huta nie mia³a nigdy oddzielnego ratusza i swoich radnych, chocia¿ do dzisiaj, jednym z historycznych miejsc w tej Dzielnicy, jest Plac Ratuszowy, gdzie w zamys³ach budowniczych "socjalistycznego miasta" instytucja takowa mia³a zostaæ wzniesiona. Kraków zosta³ uprzemys³owiony. Efektem tego by³o zanieczyszczenie powietrza, jednak w porównaniu z regionem ¶l±skim niezbyt du¿e.
Na prze³omie tysi±cleci, w 2000, gród Kraka uzyska³ tytu³ "Europejskiej Stolicy Kultury". Dzisiaj, Kraków jest jednym z najpopularniejszych miejsc na ¶wiecie. W 2006 r., by³ w "pi±tce" najbardziej popularnych miast Europy, w 2007 r. uzyska³ miano "najmodniejszego miasta ¶wiata" - wg amerykañskiej agencji internetowej Orbitz, wyznaczaj±cej trendy w ¶wiatowej turystyce. Pomimo swojej coraz wiêkszej kosmopolityczno¶ci, pozostaje nadal depozytariuszem polskiego god³a. Jako jedyne miasto w Polsce, ma prawo u¿ywaæ w herbie, god³a Pañstwa Polskiego. Taka mo¿liwo¶æ, wg. symboliki heraldycznej, przys³uguje jedynie miastom sto³ecznym.
Atrakcje turystyczne Krakowa Kraków jest jednym z najwa¿niejszych o¶rodków kulturalnych w Polsce. Jest równie¿ jednym z wa¿nych o¶rodków turystycznych, kulturalnych i zabytkowych w Europie. Kraków posiada ok. 3 500 obiektów architektury zabytkowej, prawnie uznanych i wpisanych do rejestru zabytków, w tym 1000 o najwy¿szych walorach artystycznych. Ruchomych dóbr kultury (poza muzeami), a wiêc w domach prywatnych, w ko¶cio³ach, klasztorach - jest ok. 500 tys. W Krakowie warto zobaczyæ i zwiedziæ: Wzgórze Wawelskie: katedra na Wawelu, Zamek Królewski na Wawelu, Wawel Zaginiony, Smocza Jama. Rynek krakowski: ko¶ció³ Mariacki i ko¶ció³ ¶w. Wojciecha, Sukiennice, Ratusz, kamienice, pomnik Adama Mickiewicza. Planty: Barbakan, Brama Floriañska, baszty: Pasamoników, Stolarska, Ciesielska, Towarzystwo Przyjació³ Sztuk Piêknych "Pa³ac Sztuki". Ulice: Floriañska, Grodzka, Bracka, Kanonicza, Miko³ajska, Karmelicka. Synagogi Krakowa: Tempel, Wysoka, Wolfa Bociana (Poppera) z 1620, Stara w Krakowie, Izaaka, Kupa, synagoga i cmentarz Remuh. Kopce: Ko¶ciuszki, Krakusa, Pi³sudskiego, Wandy.
Zabytki krakowskie godne uwagi (wg stylów): Kraków romañski: ko¶cio³y: ¶w. Wojciecha, ¶w. Andrzeja, Naj¶wiêtszego Salwatora w Krakowie, krypta ¶w. Leonarda w katedrze wawelskiej. Kraków gotycki: Barbakan, brama Floriañska, ko¶cio³y: Mariacki, ¶w. Marka, ¶w. Krzy¿a, ¶w. Idziego, ¶w. Barbary, ko¶ció³ i klasztor Dominikanów, ko¶ció³ i klasztor Franciszkanów, katedra na Wawelu, wie¿a ratuszowa, Collegium Maius, fortyfikacje miejskie Krakowa. Kraków renesansowy: kaplica Zygmuntowska na Wawelu, willa Decjusza w Woli Justowskiej, pra³atówka ko¶cio³a Mariackiego. Kraków barokowy: ko¶cio³y: Misjonarzy na Stradomiu, Bernardynów na Stradomiu, ¶w. Piotra i Paw³a, ¶w. Marcina, ¶w. Miko³aja, Przemienienia Pañskiego (oo. Pijarów), ¶w. Józefa w Krakowie (ul. Poselska), ¶w. Floriana, Karmelitów na Piasku, ¶w. Anny, Zwiastowania NP Marii (oo. Kapucynów), ko¶ció³ i klasztor Paulinów (na Ska³ce). Kraków XIX-wieczny: Cmentarz Rakowicki (za³. 1803), Krypta Zas³u¿onych na Ska³ce, kamienice Teodora Talowskiego, Towarzystwo Przyjació³ Sztuk Piêknych "Pa³ac Sztuki".
Kultura Krakowa Kraków, jest jednym z najwa¿niejszych o¶rodków kulturalnych w Polsce, powszechnie uwa¿anym za stolicê kulturaln± kraju. Jest równie¿ jednym z wa¿nych o¶rodków turystycznych, kulturalnych i zabytkowych w Europie. Obszar zabytkowego Starego Miasta oraz Kazimierza wpisano w 1978 r. na pierwsz± listê ¶wiatowego dziedzictwa kultury UNESCO. W roku 2000 Kraków zosta³ wybrany na jedno z europejskich miast kultury. W 2005 Kraków odwiedzi³o ponad 7 milionów turystów, o milion wiêcej ni¿ w roku poprzednim.
W Krakowie znajduje siê wiele instytucji kulturalnych o istotnym znaczeniu dla ¿ycia kulturalnego w Polsce. Imprezy kulturalne w Krakowie to m. in.: Festiwal Kultury ¯ydowskiej, Festiwal Sacrum-Profanum, Miêdzynarodowy Festiwal Teatrów Alternatywnych, Wianki ¶wiêtojañskie, Sylwester na krakowskim rynku, ¯ywa Szopka przy Franciszkañskiej, Emaus, Rêkawka, Juwenalia, Lajkonik, Wybory "króla kurkowego", Parada smoków, Festiwal Shanties, Noc Muzeów, Studencki Festiwal Informatyczny.
Sztuka Krakowa Sztuka Krakowa zajmuje od wieków czo³ow± pozycjê w¶ród polskich zjawisk artystycznych, reprezentowanych w tym mie¶cie zarówno przez zachowane architektoniczne zespo³y zabytkowe i obiekty o du¿ej warto¶ci, jak i stosunkowo bogate zbiory muzealne i ko¶cielne, w¶ród których znajduj± siê wybitne dzie³a sztuki o du¿ym znaczeniu dla kultury europejskiej (o³tarz W. Stwosza, kolekcja arrasów wawelskich, obrazy cenionych artystów, m.in. L. da Vinci i Rembrandta). Rozkwit sztuki w Krakowie uwarunkowany by³ uprzywilejowan± pozycj± grodu, a nastêpnie miasta jako o¶rodka handlowego, siedziby ksiêcia seniora i wreszcie stolicy rozleg³ego pañstwa.
Zabytkowy uk³ad urbanistyczny Krakowa Plan zabudowy starego Krakowa - obecnie ¶ródmie¶cie w obrêbie Plant - zaliczony zosta³ do zabytków grupy "0", najwy¿szej skali miêdzynarodowej. Aktem, który zapocz±tkowa³ powstanie tego zabytkowego zespo³u by³ przywilej lokacyjny, wydany dla Krakowa w 1257 roku przez ksiêcia Boles³awa Wstydliwego, jego matkê Grzymis³awê i ¿onê Kunegundê. Zapewne wkrótce potem przyst±piono do rozplanowania miasta. Przed ¶redniowiecznymi urbanistami stanê³o wówczas nie³atwe zadanie - nale¿a³o po³±czyæ w jeden zwarty organizm miejski rozrzucone szeroko a rozwijaj±ce siê na d³ugo przed lokacj± osady, a tak¿e uwzglêdniæ stoj±ce ju¿ monumentalnie budowle i prowadz±ce do nich ulice. W rezultacie kilkuletnich zapewne prac powsta³ zdumiewaj±cy dzi¶ swoj± dojrza³o¶ci± plan miasta o logicznym i harmonijnym uk³adzie przestrzennym, którego centrum stanowi ogromny rynek o wymiarach 200 x 200 metrów. Z boków tego placu wybiegaj± zasadniczo po trzy ulice, które ³±cz±c siê pod k±tem prostym z przecznicami tworz± typowy dla miast zak³adanych w ¶redniowieczu uk³ad szachownicy. Widoczne na planie nieregularno¶ci i krzywizny niektórych ulic wynik³y z konieczno¶ci liczenia siê z przedlokacyjn± zabudow±.
Plan urbanistyczny Krakowa by³ tak doskona³y, ¿e nie wymaga³ zmian przez kilka nastêpnych stuleci i dziêki temu zachowa³ siê do naszych czasów, pe³ni±c dzi¶ funkcjê centrum wspó³czesnego miasta. Pocz±wszy od XIII wieku Kraków otacza³ siê wa³ami i murami obronnymi, a w ich obrêbie wznoszono kamienice, ko¶cio³y i pa³ace. Ka¿de stulecie pozostawi³o tu ¶lad w postaci wspania³ych pomników architektury, wzbudzaj±cych nasz podziw i ¶wiadcz±cych o wysokiej kulturze pokoleñ, które je pozostawi³y.
Ciekawostki dotycz±ce Krakowa: * Nazwê "Kraków" (Krakow) nosi tak¿e kilka innych miejscowo¶ci na ¶wiecie (miejscowo¶ci o nazwie Krakow znajduj± siê tak¿e m. in. w stanach Missouri, Nebraska, Wisconsin i Michigan w USA oraz w Meklemburgii-Pomorzu Przednim w Niemczech. * Po Krakowie je¼dzi³a zaczarowana doro¿ka. Zaczarowana Doro¿ka, to wiersz K.I. Ga³czyñskiego, opublikowany w tomie wierszy i poematów w 1948 roku. Wiersz, dedykowany ¿onie Natalii, utrzymany jest w tonie nastrojowego liryzmu i ¿artobliwej groteski. Odtwarza podró¿ zaczarowan± doro¿k± przez nocny Kraków. Pierwowzorem zaczarowanej doro¿ki by³ fiakier nr 13 (inne ¼ród³a podaj± nr 6) Jan Kaczara. Ga³czyñski, przebywaj±c w Krakowie w latach 1946-1948, lubi³ korzystaæ z tego ¶rodka lokomocji, najczê¶ciej w³a¶nie z doro¿ki Kaczary, znanego z tego, ¿e czêsto mówi³ wierszem. Zaczarowany doro¿karz, któremu wiersz Ga³czyñskiego przyniós³ du¿± popularno¶æ, zmar³ w 1980 roku. T± sam± doro¿k± do 1985 roku ze z³otym napisem "Zaczarowana Doro¿ka" je¼dzi³ syn Jana Kaczary. Po wypadku komunikacyjnym (zderzenie z wartburgiem) nie powróci³a ju¿ na ulice Krakowa. * Ulice Krakowa - obecnie jest ich blisko dwa tysi±ce. Za najstarsz± ulicê w Krakowie uznaje siê ulicê Kanonicz± dochodz±c± pod Wawel. * W Krakowie znajduje siê najstarszy polski uniwersytet - Uniwersytet Jagielloñski. Za³o¿ony zosta³ w 1364 r. przez Kazimierza Wielkiego. * Akademia Sztuk Piêknych w Krakowie to najstarsza wy¿sza uczelnia artystyczna w Polsce. Za³o¿ona w roku 1818 pod nazw±: Szko³a Rysunku i Malarstwa (funkcjonowa³a w ramach Oddzia³u Literatury Uniwersytetu Jagielloñskiego). * W Krakowie istnieje 11 du¿ych teatrów oraz szereg mniejszych, czêsto wystawiaj±cych swoje sztuki w ma³ych nastrojowych piwniczkach. Znajduje siê tu tak¿e pierwszy polski teatr sta³y, publiczny i zawodowy, Stary Teatr im. Heleny Modrzejewskiej w Krakowie, jeden z najstarszych w Polsce. * W Krakowie znajduje siê ponad 30 muzeów, z których najwa¿niejsze s± Pañstwowe Zbiory Sztuki w Zamku Królewskim na Wawelu, Muzeum Narodowe z du¿± kolekcj± malarstwa polskiego i ¶wiatowego oraz Muzeum Ksi±¿±t Czartoryskich ze s³ynnym obrazem Leonarda da Vinci Dama z gronostajem. * Juwenalia - jak w innych miastach tak¿e w Krakowie odbywa siê coroczne ¶wiêto studentów, które przypada na okres maja (czasem pocz±tek czerwca) i trwa od kilku do kilkunastu dni. Najwa¿niejszymi elementami ¶wiêta s± pochody studenckie i klucz do bram miasta (gdzie miasto dziêkuje studentom za ich obecno¶æ). Temu ¶wiêtu towarzysz± liczne koncerty, wystêpy i zabawy. * ¦mia³o mo¿na powiedzieæ, i¿ Kraków jest kolebk± polskiego sportu. To tutaj w 1889 roku prof. dr Henryk Jordan za³o¿y³ Park Zabaw i Gier, gdzie tutejsza m³odzie¿ mog³a swobodnie poznawaæ i uprawiaæ sport. Oprócz tego w 1869 roku wprowadzono w Galicji (w tym równie¿ w Krakowie) wychowanie fizyczne do szkó³. * Na terenie Krakowa znajduj± siê dwa uzdrowiska. * W Krakowie jest oko³o 40 parków. * Kraków to teren, na którym znajduje siê wiele cennych gatunków fauny i flory. W Krakowie znajduje siê 5 rezerwatów przyrody (Bielañskie Ska³ki, Bonarka, Panieñskie Ska³y, Ska³ki Przegorzalskie, Sko³czanka). * W Krakowie znajduje siê oko³o 192 pomników przyrody, wiêkszo¶æ z nich to drzewa. "¬ród³o ¦wiêtojañskie" w Tyñcu oraz g³az narzutowy przy ulicy Spó³dzielców s± jednymi z najwa¿niejszych pomników przyrody w gminie Kraków.
Ciekawostki numizmatyczne dotycz±ce Krakowa: I-IV w. - Kraków nawi±za³ kontakty z kupcami rzymskimi, o czym ¶wiadcz± wykopaliska z tego okresu (m. in. monety rzymskie). 1076 r. - powo³ano mennicê pañstwow± w Krakowie. 1367 r. - król Kazimierz Wielki przeprowadzi³ reformê monetarn±, wprowadzaj±c do obiegu grosz krakowski - srebrn± monetê polsk±, wzorowan± na groszu praskim zarówno co do warto¶ci jak i typologii. Na awersie widnia³a korona i napis w podwójnym otoku: KAZIMIRVS PRIMUS DEI GRATIA REX POLONIE. Rewers zdobi³ piêkny orze³ otoczony napisem GROSSI CRACOVIENSSES. W praktyce grosz krakowski by³ bity ze wzglêdów presti¿owych. Bardzo krótko i w ma³ych ilo¶ciach, gdy¿ jego emisja by³a nieop³acalna. Aby utrzymaæ podobn± zawarto¶æ srebra (a wiêc i warto¶æ) jak w groszu praskim, pozyskiwano surowiec ze srebrnego z³omu, który by³ drogi. Obecnie grosz krakowski jest bardzo cenn± monet± numizmatyczn±. 1494 r. - w murze Collegium Maius odkryto skarb: monety, pier¶cienie i inne kosztowno¶ci. 1685 r. - zamkniêto mennicê na Wawelu. 1765 r. - mandat królewski o przeniesieniu z Wawelu do Warszawy archiwum koronnego, tzw. Archiwum Skarbca Koronnego. Do roku 1768, po raz drugi, na Wawelu dzia³a mennica. W okresie tzw. Rzeczpospolitej Krakowskiej (Wolne Miasto Kraków (1815-1846) - Kraków d³ugo nie mia³ w³asnej waluty, gdy¿ znajdowa³ siê w unii walutowej z Królestwem Polskim. W obrocie by³y pieni±dze s±siadów i monety z czasów króla Stanis³awa Augusta Poniatowskiego. Dopiero w 1835 r., w zwi±zku z usuniêciem wizerunku or³a bia³ego z monet kongresówki, rozpoczêto bicie w³asnych, tzw. z³otówek krakowskich. 1833 r. - Zgromadzenie Reprezentantów podjê³o decyzje o wprowadzeniu do obiegu monety krajowej. ¼ród³o: wikipedia - wolna encyklopedia
|
Pobierz opis w formacie PDF
Dostêpno¶æ: produkt dostêpny
|
|