Moneta obiegowa 2 z³ - Sybiracy, 2008

Nomina³: 2 z³

"Ojczyzno nasza. Ziemio ukochana
W trzydziestym dziewi±tym ca³a krwi± zalana
Nie do¶æ, ¿e Polskê na wpó³ rozebrali
Jeszcze Polaków na Sybir wys³ali...
... O Polsko nasza, Ziemio nasza ¶wiêta
Gdzie twoje Syny, gdzie twoje orlêta
Dzisiaj w Sybirskie tajgi przyjechali
Czy kiedy ciebie bêdziem ogl±dali...
... Zima, ¶nieg straszny w lesie, ciê¿ka praca
G³ód i têsknota ciê¿ko nas przygniata
Tyfus okrutny w¶ród ludzi siê szerzy
Co dzieñ to wiêcej pod sosnami le¿y..."
fragmenty "Pie¶ni wygnañców z Ojczyzny"

Termin Sybiracy - wi±¿e siê nierozerwalnie z terminem katorga (ros. Каторга, z greckiego κάτεργον keteirgon zmuszaæ), która rozumiana jest jako ciê¿ka praca fizyczna, czêsto ponad ludzkie si³y. Katorga by³a czêsto kar± dla osób, represjonowanych z przyczyn politycznych w Rosji. Zgodnie z rosyjskim kodeksem karnym z 1847 roku, zes³anie i katorga by³y karami powszechnie wymierzanymi uczestnikom zrywów narodowo¶ciowych i wyzwoleñczych. Po doj¶ciu do w³adzy bolszewików zes³anie i katorgê zast±pi³y deportacja i ³agry GU£AG-u.

Katorg± nazywali Polacy te¿ samo zes³anie na Sybir, praktykowane powszechnie w cesarstwie rosyjskim, któremu towarzyszy³y zwykle nieludzkie warunki zarówno w czasie drogi do miejsca przeznaczenia jak i w wyznaczonym miejscu pobytu. Masowe zes³ania na katorgê mia³y miejsce po wiêkszych zrywach narodowo¶ciowych, takich jak powstanie listopadowe czy styczniowe. Jednym z bardziej znanych polskich zes³añców na Syberiê by³ Benedykt Dybowski. Czêsto za pierwszego polskiego zes³añca jest uwa¿any biskup krakowski Kajetan So³tyk aresztowany 13 pa¼dziernika 1767, ale Polacy zsy³ani byli wcze¶niej. Jednym z ostatnich by³ ks. Józef ¦widnicki zwolniony z ³agru w 1987, a sprawa powrotu Sybiraków dalej nie jest jednoznaczna.

Zes³ani na katorgê to m. in:
* Aleksander Czekanowski, * Jan Czerski, * Benedykt Dybowski, * Aleksander Albert Krajewski, * Bronis³aw Pi³sudski, * Piotr Wysocki.
¼ród³o: NBP / Mennica Polska S.A. / wikipedia - wolna encyklopedia