90. rocznica odzyskania niepodleg³o¶ci przez Polskê
90th anniversary of regaining independence by Poland
Podnios³a dla polskiego narodu historyczna chwila - odzyskanie niepodleg³o¶ci. Wyj±tkowe uczczenie wyj±tkowej rocznicy.
Awers: wizerunek or³a ustalony dla RP. Wokó³ napis Rzeczpospolita Polska poprzedzony oraz zakoñczony sze¶cioma pere³kami. Po bokach or³a oznaczenia roku 20-08. Pod lewa ³ap± or³a znak mennicy m/w
Rewers: stylizowany wizerunek odznaki Orderu Odrodzenia Polski na tle fragmentu wstêgi. Poni¿ej i wokó³ napis 90. rocznica odzyskania niepodleg³o¶ci. Krzy¿ Orderu Odrodzenia Polski "Polonia Restituta", to wysokie odznaczenie pañstwowe, ustanowione przez Sejm II Rzeczypospolitej w 1921 roku. Order ten przyznawano - w piêciu klasach - obywatelom Polski i obcokrajowcom w uznaniu ich zas³ug "w s³u¿bie dla pañstwa i spo³eczeñstwa".
"Niepodobna oddaæ tego upojenia, tego sza³u rado¶ci, jaki ludno¶æ polsk± w tym momencie ogarn±³. (...) Kto tych krótkich dni nie prze¿y³, kto nie szala³ z rado¶ci w tym czasie wraz z ca³ym narodem, ten nie dozna w swym ¿yciu najwiêkszej rado¶ci. Cztery pokolenia czeka³y, pi±te siê doczeka³o. Od rana do wieczora gromadzi³y siê t³umy na rynkach miast; robotnik, urzêdnik porzuca³ pracê, ch³op porzuca³ rolê i lecia³ do miasta, na rynek, dowiedzieæ siê, przekonaæ siê, zobaczyæ wojsko polskie, polskie napisy, or³y na urzêdach, rozczulano siê na widok kolejarzy, ba, na widok polskich policjantów i ¿andarmów."
"Powstawanie II Rzeczypospolitej. Wybór dokumentów".Narodowe ¦wiêto Niepodleg³o¶ci - to najwa¿niejsze polskie ¶wiêto narodowe, obchodzone co roku 11 listopada, na pami±tkê odzyskania przez Polskê niepodleg³o¶ci w 1918 roku.
Znaczenie datyOdzyskiwanie przez Polskê niepodleg³o¶ci by³o procesem stopniowym i wybór 11 listopada jest do¶æ arbitralny. Uzasadnieniem mo¿e byæ zbiegniêcie siê wydarzeñ w Polsce z koñcem I wojny ¶wiatowej na ¶wiecie (tego samego dnia mia³a miejsce kapitulacja Niemiec na froncie zachodnim).
* 5 listopada 1916 - wydanie aktu gwarantuj±cego powstanie Królestwa Polskiego, w bli¿ej nieokre¶lonych jeszcze granicach.
* 14 stycznia 1917 - rozpoczêcie dzia³alno¶ci przez Tymczasow± Radê Stanu.
* 12 listopada 1917 - przejêcie obowi±zków g³owy pañstwa przez Radê Regencyjn±.
* 7 pa¼dziernika 1918 - og³oszenie niepodleg³o¶ci Polski przez Radê Regencyjn±.
* 25 pa¼dziernika 1918 - powo³anie rz±du Józefa ¦wie¿yñskiego.
* z 6 na 7 listopada 1918 - powstanie w Lublinie Tymczasowego Rz±du Ludowego Republiki Polskiej z Ignacym Daszyñskim na czele.
* 10 listopada - przyjazd Józefa Pi³sudskiego do Warszawy.
* 11 listopada 1918 - przekazanie przez Radê Regencyjn± w³adzy nad podleg³ym jej wojskiem Józefowi Pi³sudskiemu. Tego dnia, po pertraktacjach marsza³ka z Centraln± rad± ¿o³niersk± wojska niemieckie zaczê³y siê wycofywaæ z Królestwa Polski (zakoñczy³y to 19.11). W nocy rozbrojono równie¿ niemiecki garnizon stacjonuj±cy w Warszawie.
* 14 listopada 1918 - rozwi±zanie Rady Regencyjnej i przekazanie przez Radê Regencyjn± swoich uprawnieñ na rzecz Józefa Pi³sudskiego.
* 22 listopada 1918 - podpisanie dekretu o podstawach ustrojowych pañstwa polskiego.
* 27 grudnia 1918 - wybuch powstania wielkopolskiego w Poznaniu.
Ustanowienie ¶wiêtaDzieñ 11 listopada ustanowiono ¶wiêtem narodowym dopiero ustaw± z kwietnia 1937 roku, czyli prawie 20 lat po odzyskaniu niepodleg³o¶ci.
Dzieje obchodówDo czasu wybuchu II wojny ¶wiatowej ¶wiêto obchodzono tylko dwa razy - w roku 1937 i 1938.
W latach 1939-1944 - podczas okupacji hitlerowskiej oficjalne lub jawne ¶wiêtowanie, podobnie jak i ka¿de inne przejawy polsko¶ci, by³o niemo¿liwe.
W roku 1945 w³adze komunistyczne ¶wiêtem pañstwowym uczyni³y dzieñ 22 lipca - datê podpisania Manifestu PKWN, jako Narodowe ¦wiêto Odrodzenia Polski.
Narodowe ¦wiêto Niepodleg³o¶ci obchodzone 11 listopada przywrócono, ustaw± Sejmu IX kadencji (jeszcze PRL), 21 lutego 1989 roku (w trakcie obrad Okr±g³ego Sto³u).
W czasach komunizmu wielokrotnie organizowane w ca³ym kraju przez opozycjê manifestacje patriotyczne by³y tego dnia brutalnie t³umione przez oddzia³y ZOMO, a ich uczestnicy aresztowani przez S³u¿bê Bezpieczeñstwa.
Dzieñ ten jest dniem wolnym od pracy. G³ówne obchody, z udzia³em najwy¿szych w³adz pañstwowych, odbywaj± siê w Warszawie na placu Józefa Pi³sudskiego, przed Grobem Nieznanego ¯o³nierza.
¼ród³o: NBP / Mennica Polska S.A. / Wikipedia