Konin - miasto na prawach powiatu w ¶rodkowej Polsce, we wschodniej czê¶ci województwa wielkopolskiego, nad Wart±. Najwa¿niejszy o¶rodek przemys³owy, mieszkaniowy i kulturalny Wielkopolski wschodniej. O¶rodek subregionalny. Siedziba powiatu koniñskiego ziemskiego. Pod wzglêdem liczby ludno¶ci jest trzecim (po Poznaniu i Kaliszu) miastem w województwie wielkopolskim i 46. pod wzglêdem wielko¶ci miastem w Polsce.
Historia KoninaKonin to osada istniej±ca co najmniej od II wieku p.n.e. Prowadzi³ têdy szlak handlowy zorganizowany przez Celtów, a nastêpnie przejêty i rozwiniêty przez Rzymian. Prawdopodobnie g³ówna ga³±¼ szlaku bursztynowego prowadzi³a z Rzymu przez naddunajskie faktorie, Czechy i Morawy, ¦l±sk do Opola a dalej do wybrze¿y Ba³tyku przez Kalisz i przeprawê przez rzekê Wartê w rejonie Konina.
Centralny punkt osadniczy kujawskiego odcinka szlaku bursztynowego usytuowany by³ w rejonie Kruszy Zamkowej ko³o Inowroc³awia. Osady obs³uguj±ce szlak bursztynowy rozmieszczone by³y na trasie jego przebiegu w regularnych odstêpach mniej wiêcej 20 km od siebie.
Na odcinku Konin - Ot³oczyn istnia³o piêæ takich skupieñ zlokalizowanych w rejonie Paniewa, Ko¶cieszek, Kruszy Zamkowej oraz Kaczkowa i Opok. Poszczególne skupienia pe³ni³y funkcje punktów, gdzie zatrzymywali siê i wymieniali towary podró¿ni wêdruj±cy szlakiem. Ostatnim punktem kujawskiego odcinka szlaku bursztynowego by³a osada Ot³oczyn obs³uguj±ca przeprawê przez bród na Wi¶le.
Pierwsza wzmianka o mie¶cie Koninie (wójcie z Konina) pochodzi z 1293 r. Lokacja miasta na prawie magdeburskim nast±pi³a najprawdopodobniej w 1284 lub 1292 r. Konin by³ pocz±tkowo osad± na wyspie w¶ród rozlewisk Warty strzeg±c± brodu a nastêpnie mostu (pierwsza wzmianka z 1328 r.) na szlaku miêdzy Kaliszem a Kruszwic±.
Miasto zosta³o zniszczone przez Krzy¿aków w 1331 r., nastêpnie odbudowane na polecenie Kazimierza Wielkiego w latach 1333-1370. Wtedy to zosta³o otoczone murem i sta³o siê siedzib± powiatu s±dowego (starosta rezydowa³ w obecnie ju¿ nie istniej±cym zamku).
Miasto dobrze rozwija³o siê w XV i XVI w.
W XVII w. nadesz³o pasmo klêsk: epidemia (1628-1631), seria po¿arów oraz okupacja i z³upienie miasta przez Szwedów (1655).
W czasie zaborów Konin pocz±tkowo znajdowa³ siê w zaborze pruskim a nastêpnie, po upadku Ksiêstwa Warszawskiego, w Królestwie Polskim.
W okolicy miasta mia³o miejsce kilka potyczek i bitew w czasie powstania styczniowego w 1863 r. Miasto zosta³o objête represjami w³adz rosyjskich.
Po odzyskaniu niepodleg³o¶ci w 1918 r. Konin by³ kilkunastotysiêcznym miastem powiatowym po³o¿onym na uboczu uczêszczanych szlaków komunikacyjnych. O¿ywienie gospodarcze przynios³a budowa linii kolejowej Poznañ - Kutno oraz kana³u Warta - Gop³o (lata 20.).
W czasie II wojny ¶wiatowej Konin by³ siedzib± niemieckich w³adz powiatowych i nale¿a³ do ziem w³±czonych do terenów III Rzeszy (jako czê¶æ Kraju Warty). W czasie okupacji Niemcy dokonali w okolicznych lasach eksterminacji ludno¶ci ¿ydowskiej, która w 1939 r. stanowi³a ok. 21% ogó³u mieszkañców miasta.
Po wojnie miasto bardzo siê rozwinê³o pod wzglêdem liczby ludno¶ci i obszaru - mia³o to zwi±zek z odkryciem w okolicy z³ó¿ wêgla brunatnego i powstaniem kopalñ, elektrowni oraz huty aluminium, jak równie¿ szeregu zak³adów pomocniczych (takich jak np. Fabryka Urz±dzeñ Górnictwa Odkrywkowego).
Konin by³ stolic± województwa koniñskiego w latach 1975-1998. Od 1 stycznia 1999 r. jest siedzib± powiatu grodzkiego.
Zabytki Konina
Starówka, czyli czê¶æ Konina po³o¿ona na lewym brzegu Warty:* S³up milowy uznawany za najstarszy znak drogowy w kraju. Mie¶ci siê przy ko¶ciele ¶w. Bart³omieja w tzw. starym Koninie. Inskrypcja na nim g³osi, ¿e zosta³ ufundowany przez komesa Piotra w 1151 r. Pierwotnie (do 1828 r.) umiejscowiony by³ w okolicach koniñskiego zamku na obecnym pl. Zamkowym, dawniej zwanym Rynkiem Garncarskim. Wskazywa³ po³owê drogi z Kalisza do Kruszwicy.
* Ko¶ció³ ¶w. Bart³omieja, gotycki, o uk³adzie bazylikowym, trójnawowy. Pochodzi z XIV w. Od po³udniowej strony kaplice gotycka NMP i renesansowa koninianina Jana Zeme³ki, w której znajduj± siê bogato intarsjowane stalle z ornamentami ro¶linnymi, ptakami i jednoro¿cami oraz gotycka rze¼ba Matki Boskiej z XVI w. W kruchcie bocznej z 1866 r. znajduje siê gotycka kropielnica. Sklepienia: siatkowe w prezbiterium i gwia¼dziste w nawach. Polichromiê i witra¿e wykona³ w latach 1904-1910 Eligiusz Niewiadomski. Drzwi frontowe posiadaj± br±zowe antaby z XV w., w kszta³cie lwich g³ów. Ko¶ció³ przyozdobiony jest pomnikami:
o epitafium Miko³aja Grochowskiego, wykonane z alabastru,
o pomnik Stanis³awa Przyjemskiego, pó¼norenesansowy,
o pomnik Krzysztofa Przyjemskiego,
o krzy¿ kamienny, wmurowany w pó³nocnej skarpie, wykonany z piaskowca, jeden z kamieni milowych na drodze Kalisz - Kruszwica.
W skarbcu ko¶cielnym znajduje siê kielich z 1536 r., wykonany przez koniñskiego mistrza z³otnika - Bart³omieja. W pobli¿u znajduj± siê dzwonnica z 1878 r. oraz s³up milowy.
* Dzwonnica ko¶cio³a ¶w. Bart³omieja z 1878 r., ufundowana przez koninianina Walentego Modrzejewskiego.
* Plebania ko¶co³a farnego,wybudowana w stylu klasycystycznym w pocz. XXw.,ozdobiona pilastrami joñskimi.
* Zespó³ klasztorny oo. Reformatów: Klasztor oo. Franciszkanów i oo. Reformatów, wybudowany w 1733 r., na planie podkowy, z wirydarzem po¶rodku. Posiada dwie kondygnacje, oddzielane gzymsem kordonowym. U zbiegu skrzyde³ pó³nocnego i wschodniego znajduje siê rotunda na cokole (pierwotnie biblioteka).
* Ko¶ció³ ¶w. Marii Magdaleny, wybudowany w 1727 r., barokowy. Posiada jedn± nawê i trzy pó¼nobarokowe o³tarze z po³owy XVIII w. W ko¶ciele znajduj± siê te¿ dwie zabytkowe rze¼by: ludowa Pieta Chrystusa Frasobliwego z 1430 r. oraz gotycka Madonna z Dzieci±tkiem z 1490 r.
* Ratusz Miejski, wybudowany miêdzy 1796 a 1803 r., klasycystyczny. Dwukondygnacyjny, na planie trapezu, z wie¿± zegarow± licowan± drewnem. Fronton z 4 kolumnami doryckimi wielkiego porz±dku i trójk±tnym tympanonem z herbem Konina. Wnêtrza przyozdobione s± witra¿ami z pocz±tku XX w., a sufit Sali Rady Miejskiej - stiukowym plafonem.
* Jatki Miejskie,wybudowane w stylu klasycystycznym w pocz±tku XIX w., ozdobione kolumnad± w stylu doryckim.
* Synagoga, wybudowana w latach 1825-1829, nawi±zuje w stylu do budowli bizantyjskich. Obecnie znajduje siê tu biblioteka miejska dla dzieci i m³odzie¿y.
* ¯ydowski "dom nauki" ("bes medresz" - "bet ha-midrasz") znajduj±cy siê obok synagogi, zbudowany w 1883 roku. Obecnie znajduje siê w nim biblioteka.
* Rynek (dawniej zwany Rynkiem, Du¿ym Rynkiem, Rynkiem Pierwszym, obecnie Plac Wolno¶ci). Do 1786 r. na jego ¶rodku sta³ ratusz.
* Kamienica Jana Zeme³ki, wybudowana w koñcu XVI w. By³a pierwszym murowanym budynkiem ¶wieckim w mie¶cie. Cechy renesansowe utraci³a w kilku przebudowach. Dwukondygnacyjna, z dwuspadowym dachem. Sklepienia: beczkowe w sieni i piwnicach, a kolebkowo-krzy¿owe w piwnicach i na parterze.
* Gmach Starostwa Powiatowego w Koninie. Budynek o wyra¼nych cechach klasycystycznych, kryty dachem naczó³kowym, powsta³ w 1828 r. wg projektu architekta T. K. Pelletier'a, Budowniczego Obwodu Koniñskiego. Mia³ byæ siedzib± w³adz rozleg³ego obwodu koniñskiego. Obwód tworzy³y ówczesne powiaty koniñski i pyzderski, z których w 1866 r., po reformie administracyjnej zaboru rosyjskiego, utworzono po raz pierwszy w historii powiaty kolski, turecki i s³upecki. Powiat koniñski wydatnie zmniejszono, a pyzderski znikn±³ na zawsze.
* Kamienica klasycystyczna na naro¿niku pl. Wolno¶ci i ul. Zofii Urbanowskiej ozdobiona pilastrami joñskimi oraz tympanonem z wieñcem i dat± 1840. Przed II wojn± ¶wiatow± mie¶ci³ siê w niej Hotel Litewski.
* Kamienica klasycystyczna z I po³. XIX w., ornamentowana pilastrami joñskimi oraz ozdobiona gankiem z dwustronnymi schodami. W czasach carskich wiêzienie (wiêziono tam legendarnego kapucyna ks. Maksymiliana Tarejwê, dowódcê powstania styczniowego na ziemi koniñskiej). Przed II wojn± ¶wiatow± mie¶ci³ siê w niej Hotel Polski.
* Zajazd "Pod Jelonkiem" po³o¿ony na skrzy¿owaniu ul. Kolskiej i 3 Maja. Wybudowany w koñcu XVIII w. D³ugi, naro¿nikowy, jednokondygnacyjny budynek z poddaszem posiadaj±cy skromne cechy klasycystyczne. Nad wjazdem na podwórze zachowany herb zajazdu - jelonek.
* Zespó³ kamienic staromiejskich, dwu- i trzykondygnacyjnych, rzadziej jednokondygnacyjnych. Budowane od XVI do XX w. Wiêkszo¶æ zabudowy z pocz±tku i I po³. XIX w. W Rynku (obecnie Plac Wolno¶ci) 6 stylowych kamienic klasycystycznych, w dalszych okolicach klasycyzuj±ce,np. stylowa kamienica rejenta Sikorskiego z II po³. XIXw., kamienica Essowej z ok. 1850 r., neoklasycystyczna kamienica "Stary Dom", kamienice przy ulicy 3 maja i na placu zamkowym.
* Ko¶ció³ ewangelicko-augsburski ¦wiêtego Ducha i jego plebania z XIX w.
* Pa³ac E. Reymonda z 1880 r.
* Budynek dawnego wiêzienia z XIXw., obecnie Centrum Kszta³cenia Ustawicznego.
* Dworek Zofii Urbanowskiej, pisarki, honorowej obywatelki miasta, z 2 po³. XIX w.
* Park Miejski im. Fryderyka Chopina z po³. XIX w., liczne okazy starego drzewostanu, zwierzyniec, place zabaw dla dzieci.
* Elektrownia miejska,wzniesiona w 1916 r.dawniej mieszcz±ca równie¿ ³a¼nie.
* Most Toruñski.
Gos³awice:* Zamek, wybudowany w latach 1420-1426 przez biskupa poznañskiego Andrzeja £askarza herbu Godziêba, gotycki. Rezydencjê typu dwór obronny zbudowano bez wie¿y. Pierwotnie zachowa³y siê mury do wysoko¶ci I piêtra oraz mur zewnêtrzny. Po odrestaurowaniu w 1978-1986 siedziba Muzeum Okrêgowego.
* Skansen budownictwa wiejskiego w s±siedztwie zamku - wiatraki, ku¼nia, stodo³y oraz zrekonstruowany dworek z XIX w. Dwukondygnacyjny, o konstrukcji szachulcowej, kryty dwuspadowym dachem ³amanym.
* Ko¶ció³ ¶w. Andrzeja Aposto³a w Gos³awicach. Per³a architektury gotyckiej. Ufundowany przez w³a¶ciciela Gos³awic biskupa poznañskiego Andrzeja £askarza herbu Godziêba. Zbudowany na planie krzy¿a greckiego. Sklepienie palmowe wspiera centralnie usytuowana kolumna. Do o¶miobocznej nawy przylegaj± tworz±c ramiona krzy¿a: prezbiterium, dwie kaplice i kruchta. Wewn±trz ko¶cio³a s± trzy neogotyckie o³tarze z koñca XIX w. oraz o¶mioboczna chrzcielnica kamienna z pocz±tku XVI w. Ko¶ció³ czê¶ciowo zrujnowany w XVII w. zosta³ odbudowany w latach 1755-1775. Dachy i wie¿yczka w stylu neogotyckim pochodz± z koñca XIX w, w koñcu XX w. dokonano renowacji dachu oraz przebudowano wie¿yczkê, podwy¿szaj±c j±.
Morzys³aw:* ko¶ció³ neobarokowy ¶w. Wojciecha z 1905-14,wzniesiony czê¶ciowo na fundamentach starszej ¶wi±tyni z XVIIIw.
TurystykaKonin to miasto atrakcyjne turystycznie z powodu swojego usytuowania w pobli¿u jezior polodowcowych. Nad brzegami istnieje dobrze rozwiniêta sieæ wypo¿yczalni sprzêtu wodnego, restauracji, hoteli i domków letniskowych. Amatorów wêdrówek pieszych i rowerowych zainteresuj± szlaki w rejonie Z³otej Góry i lasów puszczy kazimierskiej. Na terenie miasta jest oddanych do u¿ytku kilkana¶cie kilometrów ¶cie¿ek rowerowych. Corocznie, w czerwcu, odbywa siê Miêdzynarodowy Dzieciêcy Festiwal Piosenki i Tañca, w którym uczestnicz± wykonawcy z Europy oraz miast partnerskich.
Najwa¿niejsze imprezy artystyczno-kulturalne Konina:* Miêdzynarodowy Dzieciêcy Festiwal Piosenki i Tañca,
* Ogólnopolski Konkurs Pianistyczny dla Szkó³ Muzycznych,
* Ogólnopolski Konkurs Filmów Amatorskich,
* Ogólnopolski Konkurs Gitary Klasycznej,
* Ogólnopolski Festiwal ¦piewaj±cych ¯eglarzy "Z³ota Szekla",
* Ogólnopolski Konkurs Poetycki o "Nagodê Milowego S³upa".
¼ród³o: NBP / Wikipedia - wolna encyklopedia