HomeNowo¶ciO firmieRegulaminTwój koszykKontakt
Sklep numizmatyczny zaprasza, 29 marca 2024 r. U¿ytkownicy online: 554
Poleæ znajonemu  |  Dodaj do ulubionych
Nowo¶ci
20 z³, Piêæ wieków Reformacji w Polsce, 2017
NBP
Cena brutto: 179.00 PLN

10 z³, 420. rocznica urodzin Hetmana Stefana Czarnieckiego, 2019
NBP
Cena brutto: 199.00 PLN

10 z³, 100-lecie polskiego lotnictwa wojskowego, 2019
NBP
Cena brutto: 189.00 PLN


Informacje
Plan emisyjny monet
i banknotów w 2018 roku:


Polska Reprezentacja Olimpijska PyeongChang
- 200 zł, 10 zł

Wyklęci przez komunistów żołnierze niezłomni August Emil Fieldorf „Nil”
- 10 zł

Wielcy polscy ekonomiści
Fryderyk Skarbek
- 10zł

Moneta okolicznościowa z napisem 100-lecie odzyskania przez Polskę niepodległości
- 5 zł

Polskie Termopile - Hodów
- 10 zł

100-lecie czynu zbrojnego Polonii amerykańskiej
- 10 zł

Skarby Stanisława Augusta
Henryk Walezy
- 500 zł, 50 zł

Historia monety polskiej boratynka, tymf Jana Kazimierza
- 20 zł

760-lecie Towarzystwa Strzeleckiego Bractwa Kurkowego
w Krakowie
- 10 zł

100-lecie powstania Gimnazjum
i Liceum im. Stefana Batorego
w Warszawie
- 10 zł

POLONIA RESTITUTA
- 10 zł

125-lecie działalności Teatru im. Juliusza Słowackiego w Krakowie
- 10 zł

Niepodległość
- 20 zł (banknot kolekcjonerski)

Stulecie odzyskania przez Polskę niepodległości – Ignacy Jan Paderewski
- 100 zł, 10 zł

100. rocznica odzyskania przez Polskę niepodległości
- 1 zł, 2018 zł, 100 zł

Wyklęci przez komunistów żołnierze niezłomni – Hieronim Dekutowski „Zapora”
- 10 zł

100. rocznica wybuchu Powstania Wielkopolskiego
- 200 zł, 10 zł

Wiadomo¶ci

Emisje NBP
Emisja monet NBP 2018

Emisja monet NBP 2017

Emisja monet NBP 2016

Emisja monet NBP 2015

Emisja monet NBP 2014

Emisja monet NBP 2013

Emisja monet NBP 2012

Emisja monet NBP 2011

Emisja monet NBP 2010

Emisja monet NBP 2009

Emisja monet NBP 2008

Emisja monet NBP 2007

Emisje monet NBP 1995 - 2006


 
2 z³, Historia Jazdy Polskiej - Szwole¿er Gwardii Cesarza Napoleona I, 2010
Nazwa Cena brutto
2 z³, Historia Jazdy Polskiej - Szwole¿er Gwardii Cesarza Napoleona I, 2010
5.00 PLN

Producent: NBP - monety Nordic Gold

ID: 877

Moneta obiegowa 2 z³ - Historia Jazdy Polskiej - Szwole¿er Gwardii Cesarza Napoleona I, 2010

Nomina³: 2 z³
Metal: stop CuAl5Zn5Sn1
Stempel: zwyk³y
¦rednica: 27,00 mm
Waga: 8,15 g
Wielko¶æ emisji: 1.400.000 szt.
Data emisji monet w NBP: 10.03.2010 r.

NBP emituje seriê monet "Historia Jazdy Polskiej" od 2006 roku. W serii ukazuj± siê 200-z³otowe monety z³ote, 10-z³otowe monety srebrne oraz dwuz³otowe monety ze stopu Nordic Gold.

Trzecim tematem w tej serii by³ "Husarz - XVII wiek". Pi±t± i zarazem ostatni± monet± z tej serii bêdzie moneta U³an II Rzeczypospolitej.

Historia Jazdy Polskiej - Szwole¿er Gwardii Cesarza Napoleona I, 2010 www.numizmatyczny.pl
Samosierra, mal. January Suchodolski


1 Pu³k Szwole¿erów-Lansjerów Gwardii Cesarskiej, w³a¶ciwie 1 Pu³k Lekkokonny (Polski) Gwardii Cesarskiej, (fr. 1er Régiment de chevau-légers (polonais) de la Garde Impériale), oddzia³ polskich szwole¿erów z epoki napoleoñskiej.

Wchodzi³ w sk³ad Gwardii Cesarskiej I Cesarstwa Francuskiego. Wzi±³ udzia³ w miêdzy innymi bitwach pod Wagram, nad Berezyn± i pod Hanau oraz szar¿y na prze³êczy Somosierra.

Pocz±tki

Starania Polaków o utworzenie presti¿owego oddzia³u w Gwardii cesarza datowa³y siê ju¿ od 1804 roku. Napoleon sk³oni³ siê ku temu podczas kampanii 1806 w Polsce. Towarzyszy³a mu Gwardia Honorowa Polska z³o¿ona z m³odzie¿y arystokratycznej i ¶rednioszlacheckiej, której dowódcami byli pó¼niejsi oficerowie pu³ku. Gwardzi¶ci odznaczyli siê pod Pu³tuskiem i £opacinem.

Nie wiadomo, czy ostateczna decyzja o utworzeniu oddzia³u polskich szwole¿erów gwardii wi±za³a siê z my¶l± o swoistym zabezpieczeniu wierno¶ci polskiego ziemiañstwa, wcale nie tak jednomy¶lnie popieraj±cego Napoleona, czy stanowi³a dowód uznania cesarza dla wk³adu Polaków w jego zwyciêstwa. Utworzony 9 kwietnia 1807 pu³k mia³ byæ jednostk± elitarn±. Sk³ada³ siê wy³±cznie z ochotników przyjmowanych z zachowaniem cenzusu maj±tkowego[1] i stanowego - ch³opów do pu³ku nie przyjmowano.

W efekcie korpus oficerski pu³ku stanowili prawie w ca³o¶ci przedstawiciele rodów magnackich i bogatej szlachty, a ¿o³nierzami by³a w wiêkszo¶ci szlachta[2]. Wzbudzi³o to pewne niezadowolenie w¶ród weteranów, którymi mieli dowodziæ niedo¶wiadczeni m³okosi. Dla niektórych do¶wiadczonych legionistów zabrak³o miejsc oficerskich. Pu³k formowa³ siê w koszarach Mirowskich w Warszawie.

Pierwsza kompania pierwszego szwadronu w sile 125 koni pod dowództwem Tomasza £ubieñskiego gotowa by³a do wymarszu do Francji w czerwcu 1807. Publiczny pokaz umiejêtno¶ci szwole¿erskich wzbudzi³ w¶ród warszawiaków powszechne uznanie.

Historia Jazdy Polskiej - Szwole¿er Gwardii Cesarza Napoleona I, 2010 www.numizmatyczny.pl
Szwole¿erowie w bitwie, mal. Juliusz Kossak
(niew³a¶ciwe s± barwy proporczyków,
które by³y amarantowe u góry i bia³e u do³u)

Organizacja, umundurowanie i uzbrojenie

Wed³ug pierwotnego Ordre de Bataille dowódc± pu³ku zosta³ Wincenty Krasiñski (ojciec poety Zygmunta). Dowódcami czterech szwadronów byli: Tomasz £ubieñski, Ferdynand Stokowski, Jan Kozietulski i Henryk Kamieñski. Ka¿dy szwadron dzieli³ siê na dwie kompanie (pó³szwadrony) po 125 ¿o³nierzy ka¿da. W sk³ad kompanii wchodzi³o 5 plutonów.

W¶ród dowódców plutonów byli[3]: Antoni Potocki, Pawe³ Jerzmanowski, £ukasz Wybicki (syn Józefa Wybickiego), Józef Szymanowski, Józef Jankowski, Seweryn Fredro. Stanowiska podpu³kowników (grosmajorów) i jednocze¶nie instruktorów objêli Francuzi: Charles Delaitre z mameluków gwardii i Pierre Dautancourt z ¿andarmerii wyborowej. Stan pu³ku liczy³ 60 oficerów i ok. 1000 ¿o³nierzy. W 1812 r. sformowano pi±ty szwadron, dowództwo którego obj±³ Pawe³ Jerzmanowski.

Na pocz±tku 1813 roku do pu³ku w³±czono resztki 3 Pu³ku Szwole¿erów Litewskich, oddzia³ ¿andarmów litewskich i kompaniê Tatarów co zwiêkszy³o liczbê kompanii do trzynastu. W maju i czerwcu tego roku zwiêkszono liczbê kompanii do piêtnastu (117 oficerów i 1775 ¿o³nierzy). W grudniu 1813 roku przywrócono star± organizacjê pu³ku, czyli 4 szwadrony i 8 kompanii. Z reszty sformowany zosta³ 3 pu³k eklererów gwardii pod dowództwem Jana Kozietulskiego. Polscy szwole¿erowie gwardii byli oczywi¶cie na ¿o³dzie francuskim. W 1809 roku (po bitwie pod Somosierr±) pu³k zosta³ zaliczony do Starej Gwardii.

W starszeñstwie oddzia³ów nastêpowa³ po strzelcach konnych, a wyprzedza³ mameluków. Po pierwszej abdykacji Napoleona (6 kwietnia 1814) po³±czono szwole¿erów i eklererów w jeden pu³k wy³±czaj±c z niego szwadron Paw³a Jerzmanowskiego, który uda³ siê ze swoim wodzem na Elbê. 1 maja 1814 r. wy³±czono pu³k z armii francuskiej i w³±czono do polskiej, a 7 czerwca w Saint Denis zaprezentowa³ on siê przed nowym wodzem, wielkim ksiêciem Konstantym i wyruszy³ do Polski[4].

Projektuj±c mundury szwole¿erów wzorowano siê na kawalerii narodowej sprzed 1794 r. Granatowa kurtka mia³a amarantowy[5] ko³nierz, mankiety i wy³ogi. Obcis³e granatowe spodnie (rajtuzy) by³y podszyte skór± i ozdobione amarantowym, pojedynczym lampasem[6]. Ko³nierz i wy³ogi munduru paradnego zdobi³ dodatkowo srebrny wê¿yk, a rajtuzy dwa amarantowe lampasy (mundury paradne oficerskie by³y bia³o-amarantowe). Wysokie na 22 cm czapki mia³y blachê naczeln± z mosi±dzu (oficerowie ze srebra) ze wschodz±cym s³oñcem i z³ot± liter± "N" na srebrnym tle oraz srebrne (oficerowie) lub bia³e (¿o³nierze) kordony. W wersji paradnej nad czapk± powiewa³a 47 centymetrowa kita z czaplich, strusich lub kap³onich bia³ych piór, a z boku doczepiona by³a kokarda "tricolore" ze srebrnym krzy¿em kawalerskim. Oficerowie nosili granatowe, a ¿o³nierze bia³e p³aszcze.

Szwole¿erowie byli uzbrojeni w szable, pocz±tkowo pruskie, kiepskiej jako¶ci, a od marca 1809 we francuskie. Równie¿ pruskie karabinki i pistolety wymieniono stopniowo na francuskie mousquetonnes (karabinki jazdy). Lance o d³ugo¶ci 2,08 m z bia³o-amarantowymi proporczykami otrzymali dopiero na prze³omie 1809 i 1810 r, po bitwie pod Wagram, gdzie odebrali lance austriackim u³anom i dalej szar¿owali z nimi. Wtedy te¿ zmieniono nazwê oddzia³u na lansjerów (fr. 1er Régiment de Lanciers de la Garde Impériale).

Hymnem pu³kowym by³ "Marsz trêbaczy":

Witamy was, witamy was,
Je¿eli¶cie nasi kochajcie nas, kochajcie nas.

Witamy was, witamy was,
Je¿eli¶cie wrogi szanujcie nas, szanujcie nas.

Do zwyciêstw przywykli wkraczamy do was,
Obej¶cia wzglêgnego ¿±damy po was,
A wy siê nic z³ego, a wy siê nic z³ego
Nie bójcie od nas!

Do zwyciêstw przywykli wkraczamy do was,
Polacy po ¶wiecie wojujemy was!
My za Polskê nasz± i za s³awê nasz±
Wojujemy was! [7]

Historia Jazdy Polskiej - Szwole¿er Gwardii Cesarza Napoleona I, 2010 www.numizmatyczny.pl
Szwole¿er w letnim mundurze polowym,
Bitwa pod Samosierr±, mal. Juliusz Kossak
Szlak bojowy

Hiszpania

Pu³k zosta³ partiami wys³any do Hiszpanii. W boju po raz pierwszy znalaz³ siê 14 lipca 1808 r. pod Medina de Rio Seco (dwa szwadrony pod dowództwem Kozietulskiego).

30 listopada 1808 roku dosz³o do najs³ynniejszej w historii szwole¿erów szar¿y, na prze³êczy Somosierra. Bra³ w niej udzia³ 3. szwadron dowodzony zastêpczo przez Kozietulskiego. Szwadron by³ tego dnia odkomenderowany do bezpo¶redniej asysty przy cesarzu. Po za³amaniu siê francuskiego natarcia piechoty Napoleon wyda³ szwole¿erom rozkaz zdobycia w±wozu. W±ska droga wiod±ca na szczyt (300 metrów ró¿nicy poziomów na odcinku 2500 metrów) i ograniczona z obu stron metrowej wysoko¶ci murkiem kamiennym, a ponadto obsadzona topolami, uniemo¿liwia³ atak plutonami, dlatego zosta³ on poprowadzony czwórkami w szyku kolumnowym. Po zdobyciu pierwszej baterii atakuj±cy, nie zwalniaj±c tempa szar¿y prowadzonej galopem, w ci±gu o¶miu minut dotarli na szczyt prze³êczy. Doprowadzi³o to w rezultacie do zdobycia wszystkich czterech baterii i otwarcia drogi przez w±wóz na Madryt dla ca³ej armii.

Rozkaz ataku by³ tak trudny do wykonania, ¿e pojawiaj± siê g³osy historyków twierdz±ce, i¿ Napoleonowi chodzi³o jedynie o demonstracjê, pozorowany atak odwracaj±cy uwagê, który Kozietulski ¼le zrozumia³. Zdobycie szczytu prze³êczy si³ami jednego szwadronu wzbudzi³o zdumienie i zachwyt. Napoleon potrafi³ jednak wykorzystaæ efekt szaleñczego ataku Polaków, posy³aj±c w ¶lad za nimi posi³ki. Kilkunastu szwole¿erów, którzy dotarli na szczyt, nie by³oby w stanie utrzymaæ pozycji.

Szar¿a przesz³a do historii jako najefektowniejsze zwyciêstwo polskiej kawalerii w czasie wojen napoleoñskich i jednocze¶nie najtañsze zwyciêstwo Napoleona. Sta³a siê legend± i inspiracj± dla twórczo¶ci literackiej i malarstwa. Na jej tle dochodzi³o i dochodzi nadal do sporów o wk³ad Polaków w zwyciêstwa Napoleona, o zamiary cesarza w stosunku do Polski, a nawet o charakter interwencji francuskiej w Hiszpanii.

Pu³k pozosta³ w Hiszpanii do lutego 1809 r. W tym czasie bra³ udzia³ w zdobyciu Madrytu, a nastêpnie w walkach marsza³ka Soulta z Anglikami w Portugalii. Stu szwole¿erów pod dowództwem Tomasza £ubieñskiego eskortowa³o Napoleona podczas jego powrotu do Pary¿a.

1809-1811

W marcu 1809 roku pu³k wszed³ w sk³ad armii przygotowywanej do wojny z Austri±. 22 maja szwole¿erowie bili siê pod Essling.

6 lipca 1809 roku w bitwie pod Wagram szwole¿erowie popisali siê znów szar¿±, która umocni³a ich legendê. W brawurowym ataku rozbili pu³k u³anów ksiêcia Schwarzenberga, czym zapobiegli odciêciu armii od mostów na Dunaju. W czasie szar¿y odebrali u³anom ich lance i ju¿ z t± broni± atakowali dalej. Nale¿y zaznaczyæ, ¿e wiêkszo¶æ u³anów Schwarzenberga stanowili Polacy z Galicji. W zwi±zku z tym wydarzeniem Napoleon mia³ powiedzieæ: Daæ im te lance, je¶li tak dobrze umiej± siê nimi pos³ugiwaæ[8]. Nast±pi³a w zwi±zku z tym zmiana nazwy oddzia³u na szwole¿erów-lansjerów.

Rok 1810 i 1811 to w historii pu³ku czas odpoczynku, s³u¿by dworskiej, odbierania nagród i uzupe³nieñ strat osobowych. Tylko oko³o 400 lansjerów walczy³o w Hiszpanii nad Ebro pod dowództwem grosmajora Ch. Delaitre'a. Oddzia³ szwole¿erów eskortowa³ parê cesarsk± w podró¿y do Belgii, a samego Napoleona w jego inspekcji nadmorskich prowincji cesarstwa. G³ówn± kwater± pu³ku by³o Chantilly. Kozietulski otrzyma³ oficersk± gwiazdê Legii Honorowej, przedstawiony zosta³ do polskiego orderu Virtuti Militari oraz otrzyma³ tytu³ barona. Wincenty Krasiñski zosta³ genera³em brygady i hrabi±. Wielu innych ¿o³nierzy i oficerów otrzyma³o odznaczenia za mêstwo i awanse.

Rosja

20 lutego 1812 roku pu³k otrzyma³ rozkaz wymarszu do Niemiec. 11 marca zosta³ skoncentrowany w Toruniu. 1 maja przekroczy³ (powiêkszony o sformowany w Poznaniu pi±ty szwadron) wschodni± granicê Ksiêstwa Warszawskiego. 22 czerwca 1812 roku Napoleon wyda³ w Wi³kowyszkach odezwê o wybuchu II wojny polskiej, co oznacza³o wojnê z Rosj±.

W pierwszym etapie wojny pu³k przydzielony zosta³ do cesarskiej Kwatery G³ównej, a jeden szwadron stanowi³ osobist± ochronê marsza³ka Davouta. Szwole¿erowie spe³niali czêsto funkcje policyjne. Bili siê pod Wilnem, Mohylewem i Smoleñskiem. W bitwie pod Borodino stanowili rezerwê. Do Moskwy wkroczy³ z Napoleonem tylko szwadron s³u¿bowy (pozosta³e kilka dni pó¼niej). Eskorta piêædziesiêciu szwole¿erów-lansjerów wyprowadzi³a cesarza z p³on±cego Kremla.

Wysokie morale i dyscyplina szwole¿erów ujawni³y siê podczas odwrotu Wielkiej Armii. Byli jedn± z nielicznych jednostek, która zachowa³a zdolno¶æ bojow± do koñca. 25 pa¼dziernika walczyli pod Borowskiem i Ma³ojaros³awcem z Kozakami. W tym te¿ dniu s³u¿bowy szwadron uratowa³ Napoleona pod Horodni± przed dostaniem siê w rêce Kozaków. 17 listopada szwole¿erowie wziêli udzia³ w bitwie pod Krasnem a 28 listopada walczyli nad Berezyn±. 5 grudnia Napoleon opu¶ci³ wojsko udaj±c siê do Pary¿a. Towarzyszy³a mu do Oszmiany 7. kompania szwole¿erów (nowo przyby³e uzupe³nienie), jako osobista eskorta. Pu³k eskortowa³ cesarski skarbiec. Do Wilna dotar³ 9 grudnia. W kampanii pu³k poniós³ ogromne straty. Pod koniec grudnia liczy³ tylko 374 ludzi. Koni praktycznie nie by³o. Jego liczebno¶æ by³a jednak i tak wiêksza ni¿ wszystkich pozosta³ych pu³ków konnych gwardii ³±cznie. Szwole¿erowie zyskali sobie wielkie uznanie w¶ród przeciwników. Kozacy, którzy w ostatniej fazie odwrotu byli prawdziw± zmor± resztek Wielkiej Armii, niejednokrotnie uciekali na sam widok patroli pu³ku[9].

1813-1815

Walcz±c w kampanii 1813 I Pu³k Szwole¿erów - Lansjerów Gwardii przechodzi³ jednocze¶nie reorganizacjê i dokonywa³ uzupe³nieñ stanu liczbowego. Wiosn± cztery szwadrony pu³ku (dowódcy : Wincenty Krasiñski, Dominik Radziwi³³, Pawe³ Jerzmanowski, Dezydery Ch³apowski) bra³y udzia³ w bitwach pod Lützen, Budziszynem i Reichenbach (Dzier¿oniów). 12 lipca, odtworzony, licz±cy siedem szwadronów pu³k, wszed³ w sk³ad nowej Wielkiej Armii. Pu³k podzielono na dwa regimenty. Sze¶æ kompanii znalaz³o siê w dywizji kawalerii Starej Gwardii genera³a Walthera. Osiem m³odszych kompanii i kompania Tatarów w³±czone zosta³y do II dywizji lekkiej kawalerii gwardii genera³a Lefevre'a. Pierwszy regiment towarzyszy³ Napoleonowi. Pod Peterswalde rozbi³ pruski pu³k huzarów lejbgwardii dowodzony przez syna genera³a Blüchera. W bitwie pod Lipskiem bra³y udzia³ oba regimenty. Po bitwie zniechêcenie ogarnê³o na pewien czas nawet elitarnych szwole¿erów. Zdarzy³ siê bezprecedensowy w dziejach pu³ku wypadek. Oko³o piêædziesiêciu ¿o³nierzy zdezerterowa³o. Pod Hanau (30/31 pa¼dziernika) kolejn± wspania³± szar¿± dokonan± wraz z pozosta³± kawaleri± gwardii, szwole¿erowie otworzyli resztkom armii drogê powrotu do Francji.

W kampanii obronnej Francji roku 1814 szwole¿erowie i eklererzy brali udzia³ prawie we wszystkich bitwach. Walczyli pod Saint Dozier, Brienne, La Rohtiere, Champaubert, Montmirail, Vauchamps, Montereu, Troyes, Berry-au-Bac, Craonne, Laon, Reims, La Fere-Champenoise, Arcis-sur-Aube i Vitry. Brali udzia³ w obronie Pary¿a. Do koñca pozostali wierni Napoleonowi. Po zdradzie marsza³ka Marmonta os³aniaj±cego Fontainebleau, Kozietulski poprowadzi³ oba polskie pu³ki gwardii do Fontainebleau. Tu po raz ostatni Napoleon przeprowadzi³ przegl±d swoich polskich gwardyjskich oddzia³ów. Po jego abdykacji zwyciêzcy wy³±czyli szwole¿erów z francuskiej armii. Szwole¿erowie wrócili do ponownie zajêtego przez zaborców kraju, wchodz±c do nowo powsta³ej armii Królestwa Polskiego.

Szwadron ochotników pod dowództwem majora Paw³a Jerzmanowskiego towarzyszy³ Napoleonowi na Elbê (Szwadron Elby). Podczas "marszu na Pary¿" szwadron znajdowa³ siê w awangardzie oddzia³u Napoleona. W okresie "stu dni", licz±cy 225 osób polski oddzia³, w³±czony by³ do dywizji czerwonych lansjerów genera³a Colberta i zachowa³ polskie mundury (w dekrecie pozbawiaj±cym cudzoziemców mo¿liwo¶ci s³u¿by w gwardii, Napoleon zrobi³ wyj±tek dla Szwadronu Elby). Pomimo odezwy wielkiego ksiêcia Konstantego wzywaj±cej Jerzmanowskiego do odprowadzenia, pod gro¼b± surowych kar, szwadronu do kraju, szwole¿erowie walczyli pod Ligny i Waterloo. Po przegranej, Szwadron Elby wycofa³ siê wraz z marsza³kiem Davoutem za Loarê. 1 pa¼dziernika 1815 roku ¿o³nierzy szwadronu zwolniono ze s³u¿by francuskiej.

Historia Jazdy Polskiej - Szwole¿er Gwardii Cesarza Napoleona I, 2010 www.numizmatyczny.pl
Wagram. Tomasz £ubieñski w¶ród u³anów austriackich,
(Tomasz £ubieñski na bia³ym koniu), mal. Juliusz Kossak

Lista ¿o³nierzy pu³ku

Materia³y archiwalne dotycz±cy ¿o³nierzy I Pu³ku znajduj± siê w ksiêgach rodowodowych zwanych Registre-Matricule. Pierwsza z nich, rozpoczêta 14 kwietnia 1807 roku w Warszawie, obejmuje szwole¿erów o numerach ewidencyjnych od 1 do 1800. Siêga ona po 27 lutego 1812 roku.

Druga ksiêga, prowadzona wed³ug tego samego wzoru, zosta³a równie¿ sporz±dzona 27 lutego 1812 r. Obejmuje ona szwole¿erów-lansjerów zarejestrowanych pod numerami 1801 - 3508. Ostatni szwole¿er dopisany zosta³ 25 lutego 1814 roku. W rejestrze odnotowano nie tylko wstêpuj±cych bezpo¶rednio do I Pu³ku, ale tak¿e ¿o³nierzy 3 Pu³ku Litewskiego Szwole¿erów i szwadronu litewskich Tatarów, którzy zostali w³±czeni do I Pu³ku.

Ksiêga trzecia dotyczy 3 Pu³ku Eklererów. Otwarto j± 1 stycznia, a zamkniêto 21 marca 1814. Obejmuje ona numery od 1 do 934. Wreszcie czwarta ksiêga odnosi siê do pu³ku szwole¿erów-lansjerów gwardii odtworzonego w 1815 roku, a rozwi±zanego po paru miesi±cach, po upadku Napoleona. Znajduj± siê tu nazwiska oko³o 200 Polaków, zarówno ze Szwadronu Elby, jak te¿ ostatnich ochotników.

£±cznie wszystkie ksiêgi obejmuj± nazwiska 4800 Polaków i Francuzów[10].

Koniec istnienia i tradycja

Ostatnim akcentem istnienia I Pu³ku by³ nastêpuj±cy list:

„Do Ia¶nie O¶wieconey Izabelli z Hrabiów Flemingów. Xiê¿ny Czartoryskiey

Mo¶cia Xiê¿no!

Korpus oficjerów niegdy¶ pierwszego Regimentu Lekkokonnego polskiego Gwardyi Cesarskiey, w zmianie dzisiejszey ¶wiata, po tylo-letnim boiu chc±c daæ Waszey Xi±¿êcey Mo¶ci dowód uszanowania które Jey cnoty, Jey przywi±zanie do Oyczystey ziemi w nich wznieci³o, ofiarui± Jey ieden ze Sztandarów ich Regimentu do zbiorów ¦wiêtych pami±tek s³awy kraiowey, które przez Wasz± Xi±¿êc± Mo¶æ zebrane zostan± obcym rêkom i samemu czasowi wydarte. Ten znak w stu zwyciêstwach przewodz±c by³ na murach Madrytu, Wiednia i Kremlinu zatkniêtym. Tysi±ce m³odzi polskiey za nim id±c s±dzili siê byæ szczê¶liwemi krew dla Oyczyzny i dla iey s³awy przelewaæ.

Chciey Wasza Xi±¿êca Mo¶æ widzieæ w tey Ofierze dowód tych uczuciów które dla niey ka¿den Polak winien i razem przyi±æ o¶wiadczenie naszego powa¿ania.

Imieniem Oficjerów, Genera³ Dywizyi, Niegdy¶ Pó³kownik tego¿ Regimentu Hrabia Krasiñski”
- Marian Brandys, "Koniec ¶wiata szwole¿erów", t.1, s.8

W czasach II Rzeczypospolitej tradycje I Pu³ku szwole¿erów gwardii kultywowa³ 1 Pu³k Szwole¿erów Józefa Pi³sudskiego, elitarna jednostka kawalerii, której 2 szwadron by³ zwyczajowo szwadronem przybocznym prezydenta RP.

W po³owie sierpnia w Ciechanowie i Opinogórze odbywaj± siê widowiska "Powrót szwole¿erów" organizowane przez Urz±d Miasta Ciechanów, Muzeum Romantyzmu w Opinogórze, O¶rodek Studiów Epoki Napoleoñskiej Wy¿szej Szko³y Humanistycznej im. Aleksandra Gieysztora, Starostwo Powiatowe w Ciechanowie, Urz±d Gminy w Opinogórze, Muzeum Szlachty Mazowieckiej, Centrum Kultury i Sztuki oraz dowództwo miejscowego garnizonu. W widowiskach bierze udzia³ wiele "oddzia³ów" rekonstruuj±cych wojskach epoki napoleoñskiej z Anglii, Bia³orusi, Litwy, £otwy, oraz liczne grupy historyczne z Polski.

Bibliografia

* Dezydery Ch³apowski, Memoirs of a Polish Lancer, Chicago 1992, ISBN 0-9626655-3-3
* Marian Brandys, Koniec ¶wiata szwole¿erów, t. 1, Warszawa 1972
* Marian Brandys, Kozietulski i inni, Warszawa 1982, ISBN 83-207-0463-4
* John R. Elting, Napoleonic Uniforms, t. 2, New York 1993, ISBN 0-02-897115-9
* Eligiusz Koz³owski & Mieczys³aw Wrzosek, Historia orê¿a polskiego 1795-1939, Warszawa 1984, ISBN 83-214-0339-5
* Marian Kukiel, Dzieje orê¿a polskiego w epoce napoleoñskiej 1795-1815, Poznañ 1912
* Jan Pachoñski, Genera³ Jan Henryk D±browski 1755-1818, Warszawa 1981, ISBN 83-11-07252-3
* Rocznik Woyskowy Królestwa Polskiego na rok 1825, Warszawa 1825

Przypisy

1. ↑ Chodzi³o o konieczno¶æ wyekwipowania i umundurowania na w³asny koszt
2. ↑ Chocia¿ nie brakowa³o przedstawicieli mieszczañstwa, w tym tak¿e ¯ydów; wiêcej w: Józef Za³uski, Wspomnienia o Pu³ku Lekkokonnym Polskim
3. ↑ Lista niepe³na i nigdy nie uzupe³niona
4. ↑ Powa¿ne braki w dokumentacji uniemo¿liwiaj± odtworzenie Ordre de Batallie Pu³ku, bowiem znaj±c nawet nazwiska oficerów, nie znamy ich konkretnych przydzia³ów do poszczególnych pó³szwadronów i plutonów; nie znamy te¿ stanów s³u¿b ty³owych (felczerów, kowali, p³atnerzy, rusznikarzy, siodlarzy, szewców, krawców itp.
5. ↑ Elting: "by³ to kolor buraczkowy (ang. beet root), który Francuzi nazywali amaranth"
6. ↑ Spodnie oficerskie by³y w barwach odwrotnych
7. ↑ Brandys, s.6
8. ↑ Potwierdza to w swej relacji Dezydery Ch³apowski
9. ↑ Kukiel, s.374
10. ↑ Lista nazwisk ¿o³nierzy Pu³ku
¼ród³o: NBP / Wikipedia

Dostêpno¶æ: produkt dostêpny




 |  Strona g³ówna  |  Nowo¶ci  |  O firmie  |  Regulamin  |  Aktualny stan koszyka  |  Kontakt  | 
oprogramowanie Sklepy internetowe

Sklep numizmatyczny - Polskie i zagraniczne monety kolekcjonerskie, banknoty polimerowe
Monety z³ote, monety srebrne, monety Kanonizacja Jana Paw³a II, monety okolicznoœciowe 5 z³
Numizmatyka: Z³oto lokacyjne: Z³ote sztabki: Abonament numizmatyczny 2015
Skarby Stanis³awa Augusta, Kanonizacja Jan Pawe³ II
Sitemap