Moneta obiegowa Nordic Gold obrazuj±ca zamek w Lidzbarku Warmiñskim, najwiêkszym niegdy¶ mie¶cie na Warmii. Zamek stoi przy uj¶ciu rzeki Symsarny do £yny.
Awers monety:
Wizerunek or³a ustalony dla god³a Rzeczypospolitej Polskiej, ujêty w kole z lilijkami. Po bokach or³a oznaczenie roku emisji: 19-96. W otoku napis: RZECZPOSPOLITA POLSKA Z£ 2 Z£. Pod lew± ³ap± or³a znak mennicy: mw.
Rewers monety:
Widok zamku w Lidzbarku Warmiñskim od po³udniowego wschodu, poni¿ej herb biskupstwa warmiñskiego. Na dole pó³kolem napis: ZAMEK W LIDZBARKU WARMIÑSKIM.
Projektant awersu monety: Ewa Tyc-Karpiñska
Projektant rewersu monety: Andrzej Nowakowski
Zamek biskupi w Lidzbarku Warmiñskim -
zamek z XIV wieku mieszcz±cy siê w Lidzbarku Warmiñskim.
Zamek w Lidzbarku nale¿y do najcenniejszych
zabytków architektury gotyckiej nie tylko w Polsce.
Rozpoczêta w po³owie XIV w. budowa zamku w jego pierwotnym kszta³cie
realizowana by³a przez biskupów od Hermana z Pragi do
Henryka Sorboma.
W czasie kadencji biskupa Sorboma dziedziniec zamku otoczony zosta³
dwukondygnacyjnymi kru¿gankami. Budynek zamku wzniesiony zosta³ na
planie czworoboku o wymiarach 48,5x48,5 m. Wybudowany w wid³ach rzek
£yny
i Smysarny zamek chroniony by³ dodatkowo murami obwodowymi i fosami od
po³udnia i wschodu (wschodnia fosa równoleg³a do rzeki
Smysarny). W
czê¶ci po³udniowej zamku zlokalizowano przedzamcze. Dojazd do zamku z
miasta odbywa³ siê przez Bramê M³yñsk± po mo¶cie przez £ynê do jakby
pó³nocnego przedzamcza, gdzie zlokalizowany by³ m³yn wodny.
Dalej
przejechaæ trzeba by³o wzd³u¿ zachodniej strony zamku przez kilka bram
do przedzamcza od strony po³udniowej. Przedzamcze to od zamku
w³a¶ciwego oddzielone jest such± fos±. Po przejechaniu mostu na
wymienionej fosie
mo¿na by³o siê dostaæ na dziedziniec zamkowy przez bramê usytuowan± w
centralnej czê¶ci skrzyd³a po³udniowego. Bry³ê zamku w naro¿u
pó³nocno-wschodnim zdobi wie¿a
wysoka, a w pozosta³ych naro¿ach wie¿yczki na konsolach. Wie¿yczki te
dobudowano po po¿arze zamku w 1442r. Ostateczny kszta³t te wie¿yczki
uzuska³y w czasie rz±dów biskupa Watzenrode.
Zamek posiada piwnice, które s³u¿y³y jako magazyny
¿ywno¶ci,
wiêzienie oraz w ich w czê¶ci znajdowa³y siê piece do ogrzewania zamku
ciep³ym powietrzem. Obecnie czê¶æ piwnic pod skrzyd³em wschodnim zamku
przeznaczona jest na sale ekspozycyjne (elementy architektury ogrodowej
i armaty z herbami biskupów).
W pomieszczeniach parteru g³ównej bry³y zamku
znajdowa³y siê: w
skrzydle zachodnim kuchnia, pó³nocnym browar i piekarnia,
wschodnim
magazyny ¿ywno¶ciowe, po³udniowym zbrojownia i szko³a dla
ch³opców pruskich.
Dziedziniec lidzbarskiego zamku ze wzglêdu na kru¿ganki
przypomina dziedziniec Królewskiego Zamku na Wawelu. Z
dziedziñca lidzbarskiego zamku przechodzi siê po kamiennych schodach (z
pocz±tków XVII w.) na g³ówn± kondygnacjê, gdzie
znajduj± siê pomieszczenia reprezentacyjne lidzbarskiego zamku.
Architektura zamku uzupe³niona by³a przez dobudowany w 1673r.
przy skrzydle po³udniowym pa³ac (zamek ¶redni) przez biskupa
warmiñskiego Wyd¿gê. Z pa³acu tego korzysta³o 8 biskupów.
Pa³ac zosta³ rozebrany w latach 1839-1840. Pozosta³ po nim zarys
fundamentów
- miêdzy po³udniowym skrzyd³em zamku, a such± fos± znajduj±c± siê
miêdzy zamkiem , a po³udniowym przedzamczem. Na dziedziñcu przedzamcza
w centralnym miejscu znajduje siê barokowy pomnik ¶w. Katarzyny z 1756r.,
ufundowany przez biskupa Grabowskiego. W II po³. XIX w. restauracjê
zamku prowadzi³ konserwator królewski Ferdinand von Quast.
Przedzamcze
Przedzamcze otoczone jest trzema skrzyd³ami budowli,
które na
przestrzeni wieków zmienia³y kszta³t i charakter. Skrzyd³o
wschodnie w
obecnej postaci - pa³ac ufundowany przez biskupa Grabowskiego ,
u¿ytkowany by³ przez wójta krajowego i pe³ni³ funkcjê s±du.
Skrzyd³o po³udniowe dobudowane pod koniec XVIII
w. przy murze ³±cz±cym skrzyd³o wschodnie z ze skrzyd³em zachodnim
przedzamcza. W naro¿u po³udniowo-wschodnim przedzamcza zachowa³a siê
baszta cylindryczna (stan z XVI w.) oraz w czê¶ci centralnej skrzyd³a
po³udniowego wie¿a bramna z XIVw. Najwcze¶niej w XIV w. powsta³o
skrzyd³o zachodnie przedzamcza, które obecny kszta³t ma z
po³owy XVIII w.