Fryderyk
Franciszek Chopin (spolszczone nazwisko: Szopen, ur. 1
marca 1810 r. w Żelazowej Woli, zm. 17 października 1849 r. w Paryżu) -
polski kompozytor i pianista. Jest uważany za najwybitniejszego
polskiego kompozytora, a także za wybitnego pianistę i czołowego
przedstawiciela muzyki okresu romantyzmu na świecie.
Nazywany jest poetą fortepianu. Należy do najbardziej lubianych
kompozytorów muzyki fortepianowej, choć jego dzieła wymagają
od wykonawcy znakomitego warsztatu, a nawet wirtuozerii. U
źródeł jego twórczości leżała wielka wrażliwość
oraz umiejętność czerpania wzorców wprost z polskiej muzyki
ludowej. Jego przyjaciółka i kochanka George Sand
mówiła o nim, że
"był
jeszcze bardziej polski niż sama Polska".
Życiorys Fryderyka
Franciszka Chopina
Dzieciństwo
Chopin Przyszedł na świat w rodzinie, w której muzyka była
na porządku dziennym. Ojciec, Mikołaj, urodził się we Francji w
Marainville (Lotaryngii). W dzieciństwie związany był także z polskimi
rodzinami. Osiadł w Polsce na stałe w 1787 w wieku 17 lat i spędził tu
resztę swojego życia. Tak związał się ze swoją nowa ojczyzną, że wziął
udział w insurekcji kościuszkowskiej w 1794 r. i nigdy z Polski nie
wyjechał.
Nie utrzymywał też już kontaktu z rodziną we Francji. Wychował swoje
dzieci na Polaków. Znany był także z nieufności, a wręcz
nienawiści do Napoleona. Początkowo Mikołaj Chopin był guwernerem
dzieci starościny Łączyńskiej, a po przenosinach z Żelazowej Woli do
Warszawy został wykładowcą języka i literatury francuskiej w kilku
warszawskich szkołach, by w końcu prowadzić elitarny internat dla
synów polskich rodów arystokratycznych.
W roku 1806 Mikołaj Chopin poślubił Teklę Justynę Krzyżanowską. Justyna
z Krzyżanowskich, pochodząca ze zbiedniałej rodziny szlacheckiej,
uwielbiała grać na fortepianie. Fryderyk miał trzy siostry (Ludwika
Jędrzejowiczowa, Izabella Barcińska, Emilia). Sam był drugi z kolei.
Wedle legendy Chopin przyszedł na świat przy grze skrzypiec Mikołaja
Chopina. Być może dopiero kilka tygodni po urodzeniu dziecko zgłoszono
u księdza i ochrzczono.
W 1892 roku znaleziono w parafii brochowskiej (kościół Św.
Rocha) dokument:
"Roku
tysiąc osiemset dziesiątego dnia dwudziestego trzeciego miesiąca
kwietnia o godzinie trzeciej po południu przed nami, proboszczem
brochowskim, sprawującym obowiązki urzędnika stanu cywilnego gminy
parafii brochowskiej powiatu sochaczewskiego w departamencie
warszawskim stawił się Mikołaj Chopyn (...) i okazał nam dziecię płci
męskiej, które urodziło się w domu jego w dniu dwudziestego
drugiego miesiąca lutego o godzinie szóstej wieczorem roku
bieżącego(...)".
Sam Fryderyk i jego matka wspominają kilkakrotnie w listach, że nie
urodził się on 22 lutego, lecz 1 marca. Imię Fryderyk miało pochodzić
od św. Fryderyka, imię Franciszek od dziadka Chopina. Józef
Sikorski, muzyk i rówieśnik Chopina, wspomina w swoim
"Wspomnieniu Szopena", że Chopin jako dziecko płakał, gdy matka grała
na fortepianie, co do dziś należy do znanych anegdot o Chopinie.
Jako małe dziecko Fryderyk zasiadał do fortepianu i grał zasłyszane
melodie. Dlatego rodzice zatrudnili nauczyciela, Wojciecha Żywnego z
Czech. Po pewnym czasie mały Fryderyk przewyższył zdolnościami swego
nauczyciela. Fryderyk jednak zaprzyjaźnił się z nim i po latach
dedykował mu słynny Polonez As-dur. Następnym nauczycielem Chopina był
Wilhem Wacław Würfel urodzony w Czechach.
Pierwsze sukcesy
Fryderyka Franciszka Chopina
Mając 7 lat, w 1817 roku zadebiutował jako kompozytor. Dedykował wtedy
nieopusowany Polonez g-moll Wiktorii Skarbek i skomponował Polonez
B-dur. Pierwszy zaś publiczny występ Fryderyka odbył się w 1818 roku w
pałacu Radziwiłłowskim. Prasa warszawska opisała go jako "małego
Chopinka", "cudowne dziecko" i "drugiego Mozarta".
W dzienniku swym Aleksandra Tańska, siostra znanej wtedy autorki
Klementyny Hoffmanowej zanotowała w krótkiej relacji z
koncertu:
"Było dosyć
osób (...) W przeciągu wieczora grał na fortepianie młody
Chopin, dziecię w 8. roku, obiecujące, jak twierdzą znawcy, zastąpić
Mozarta".
W dniu 20 września 1818 roku Warszawę odwiedziła carowa Maria
Fiodorowna, której Chopin ofiarował dwa swoje tańce polskie.
A Wójcicki wspomina, że gdy mały Chopin grywał u księcia
Konstantego, namiestnika warszawskiego podczas gry Marsza wojskowego
wznosił oczy w górę, że książę go pytał:
"Co tam patrzysz w
górę mały? Czytasz nuty na suficie?".
Później Chopin otrzyma od cara pierścień z brylantem, a w
Paryżu nawet propozycję zostania nadwornym kompozytorem carskim.
Chopin sprzedał pierścień, a propozycję odrzucił. Następnie Chopin w
latach 1823-1826 pobierał naukę w Liceum Warszawskim, gdzie pracował
jego ojciec. W tych latach zwiedził sporą część Polski. Spędzał wakacje
na dworze ks. Antoniego Radziwiłła, w Szafarni i bywał u
przyjaciół mieszkających w odległych miejscach Polski. Z
Szafarni wysłał swoje słynne listy - "Kuriery Szafarskie" do
rodziców będące parodią "Kuriera Warszawskiego",
które osławiły sielankowe wakacje w Szafarni.
Słynna jest również anegdota, mówiąca że został w
szkole niegdyś przyłapany na rysowaniu nauczyciela w czasie lekcji.
Obrazek tak zadziwił rysowanego, że ten go pochwalił. Maurycy
Karasowski wspomina również anegdotę z tradycji rodzinnej, w
której Chopin pomógł guwernerowi uspokoić
hałaśliwych wychowanków.
Zaimprowizował im opowieść, a potem
uśpił wszystkich łącznie z guwernerem kołysanką. Gdy pokazał uroczy
widok siostrom i matce, obudził wszystkich przeraźliwym akordem. Wraz z
siostrą Emilią Fryderyk pisał także dla zabawy wiersze i komedie.
Balzac wspominał, że Chopin miał zastraszająco prawdziwy dar
naśladowania kogo tylko zechciał.
Wielu biografistów (np. Jeżewska, Iwaszkiewicz, Willemetz)
przekonuje, że Chopin był geniuszem uniwersalnym ponieważ posiadał
niezwykły talent literacki, czego dowodem są jego słynne listy, a także
talent malarski i aktorski.
W latach 1826-1829 był studentem warszawskiej Szkoły Głównej
Muzyki, będącej częścią Konserwatorium, która związana była
z Uniwersytetem Warszawskim, gdzie podjął naukę harmonii i kontrapunktu
u profesora Józefa Elsnera.
Został zwolniony z przedmiotu instrumentu, ponieważ zauważono
nieprzeciętny sposób i charakter gry Chopina. Okres ten
charakteryzuje się zafascynowaniem muzyką ludową. Powstają
wówczas Sonata c-moll, przebojowe Wariacje B-dur op.2, Trio
g-moll i pierwsze Mazurki, oparte na motywach ludowych Rondo c-moll i
Rondo F-dur a la Krakowiak. W raporcie po trzecim roku nauki
Józef Elsner zapisał:
"Trzecioletni
Szopen Fryderyk - szczególna zdatność, geniusz muzyczny".
W 1826 r. Chopin odbywał swoją pierwszą zagraniczną podróż
do Berlina i w 1829 r. do Wiednia. W 1826 r. spędził wakacje także w
Bad Reinertz (dzisiejsze Duszniki-Zdrój). Dzięki
Würflowi Chopin wszedł w środowisko muzyków. W
Kärtnerthortheater dwa razy wykonywał Rondo a la Krakowiak i
Wariacje B-dur. Odniosły one fenomenalny sukces wśród
publiczności. Nawet krytyka mimo zastrzeżeń dotyczących jego gry (zbyt
mała siła dźwięku) uznała kompozycje za nowatorskie.
Rozpoczęcie niezależnej
kariery kompozytorskiej
Lata 1829-1831 są dla Chopina okresem pierwszej miłości (do śpiewaczki
Konstancji Gładkowskiej) i pierwszych ogromnych sukcesów
kompozytorskich. W liście do swojego przyjaciela od dzieciństwa Tytusa
Wojciechowskiego, Chopin nazywa Konstancję ideałem. Powstają
wówczas Koncerty fortepianowe f-moll (opus 21) i e-moll
(opus 11).
W lipcu 1829 r., niezwłocznie po ukończeniu studiów,
Fryderyk Chopin wraz z przyjaciółmi wyjeżdża na wycieczkę do
Wiednia. Występuje tam w Kärtnerthortheater, wykonując wraz z
orkiestrą Wariacje op. 2 oraz Rondo a la Krakowiak op. 14. Koncert
zakończył się sukcesem i uznaniem publiczności, a gra Chopina została
wysoko oceniona przez wiedeńskich krytyków, mimo pewnych
niedociągnięć dotyczących siły dźwięku.
W roku 1830, po raz pierwszy za granicą, wydano drukiem (oficyna
Tobiasa Haslingera) jedno z dzieł twórcy, Wariacje na temat
Mozarta.
W dniu 2 listopada 1830 roku Chopin wyjeżdża z Warszawy do Kalisza,
gdzie spędzi ostatni dzień w ojczyźnie i gdzie dołączy do niego Tytus
Wojciechowski. Przed wyjazdem żegna się z Konstancją Gładkowską i
wręcza jej pierścień skrywany przez nią aż do śmierci.
W dniu 5 listopada 1830 r. Chopin na zawsze opuszcza Polskę - wyjeżdża
z Kalisza i przez Wrocław udaje się do Drezna. W Wiedniu słyszy
śpiewaną niegdyś przez Konstancję cavattinę Rossiniego i rozpłakuje
się. Jedzie do Monachium i w końcu udaje się do Paryża.
W czasie drogi
Chopin pisze dziennik (zwany "Dziennikiem stuttgarckim"),
który jest dokumentem przedstawiającym zmiany jego duszy
podczas pobytu w Stuttgarcie, gdzie ogarnia go rozpacz z powodu upadku
powstania listopadowego.
Komponuje wtedy dramatyczną Etiudę c-moll op.10 "Rewolucyjną". Utwory
tego okresu wypełnione są dramatyzmem i liryzmem, który z
wolna zastępuje w twórczości Chopina beztroską ludyczność.
Lata dojrzałości
artystycznej
W Paryżu Chopin zamieszkuje małe mieszkanie przy Boulevard
Poissonniere. Daje pierwszy z dziewiętnastu publicznych
koncertów w Paryżu (podczas 18 lat pobytu w tym mieście).
Organizuje go Friedrich Wilhelm Kalkbrenner, sławny pianista. Gra wtedy
Koncert e-moll i Wariacje na temat Don Juana (Wariacje B-dur).
Koncert
oszałamia publiczność, w tym Franciszka Liszta. Krytyk Francois Fetis
zapowiada, że Chopin odrodzi muzykę fortepianową. Następnego dnia
wydawcy przysyłają Chopinowi propozycje kupna utworów.
Chopin więc pędzi żywot wirtuoza, komponując utwory, które
szybko stają się modne i podobające się na salonach. Przyjaźni się z
wielu wybitnymi muzykami (Franciszek Liszt, Vincenzo Bellini, Hector
Berlioz), jest zapraszany na prywatne występy nie jako muzyk, ale jako
gość, nawet na sam dwór. Szybko więc przenosi się do
Chaussee d'Antin, w modnej dzielnicy Paryża. Przyjaciele nazywają jego
mieszkanie Olimpem ze względu na dającą się z stamtąd słyszeć boską
muzykę.
Z powodu nieciekawej sytuacji finansowej zaczyna dawać coraz więcej
lekcji fortepianu. Oszałamia go ogromna ilość propozycji. Chopin uczył
między innymi księżniczkę de Noailles, księżnę de Chimay i de Beauvau,
baronową Rothschild, hrabinę Peruzzi i Potocką. Wśród
uczniów także wielkie talenty - Karolina Hartmann, Karol
Filtch, a także wierny przyjaciel Chopina Adolf Gutmann. Chopin jako
nauczyciel znany był z niezwykłych wymagań i nerwowości.
W latach 1835-1846 Chopin porzuca karierę wirtuoza na rzecz
komponowania. Zaczyna żyć życiem polskiej emigracji, utrzymując ścisłe
kontakty z głównymi intelektualistami polskimi (Adam
Mickiewicz, Julian Ursyn Niemcewicz, Cyprian Kamil Norwid).
Józef Bem prosi go o zaliczkę dla powstającego Towarzystwa
Politechnicznego.
Chopin gości też u siebie najbliższego przyjaciela z
lat dziecinnych, Jana Matuszyńskiego, który zamieszkując u
Fryderyka, studiuje medycynę w Paryżu. W 1842 roku umarł na gruźlicę. U
Chopina bywa też jego słynny przyjaciel, wielki pianista i kompozytor-
Julian Fontana.
W 1836 roku zaręcza się z Marią Wodzińską. Była ona niezwykle
uzdolniona muzycznie i malarsko. Hrabina Teresa Wodzińska, matka Marii
zaczyna nazywać wtedy Chopina swym dzieckiem. W podzięce za darowane
Chopinowi kompozycje Marii przysyła on Walca As-dur i
niektóre ze słynnych Pieśni. Ostatecznie jednak rodzina
sprzeciwiła się związkowi, uważając, że Chopin jest zbyt chorowitym
kandydatem na męża.
W 1836 roku Chopin faktycznie zaczyna poważnie chorować na gruźlicę
(zdaniem prof. Wojciecha Cichego z AM w Poznaniu objawy wskazują na to,
że kompozytor mógł cierpieć przez całe życie na
mukowiscydozę i to właśnie ta choroba była przyczyną jego śmierci).
W 1837 roku Chopin poznaje starszą od niego o 6 lat i dominującą nad
nim George Sand i rzuca się w ramiona "spełnionej miłości" (słowa
George Sand), która jednak wkrótce zamienia się w
nerwowy i chaotyczny związek.
Przodkiem George był król polski August II Mocny. Para
istnieje jednak jako związek jedynie w plotkach. W dziennikach Sand
opowiada, że przez 9 lat przyjaźni z Chopinem żyła w klasztornym
celibacie. W liście do Justyny Chopinowej Sand nazwie się drugą matką
Chopina. Uciekając przed zazdrością byłego kochanka George, udają się
na Majorkę do Valldemossa, która wita ich okropną pogodą, co
więcej w Hiszpanii trwa wojna, a choroba Chopina wzmaga się.
Sand zabrała swoje dzieci, które miały się tam leczyć (syn
Maurycy chorował na reumatyzm) i uczyć. Mieszkają tam także w byłym
klasztorze. Tam po raz pierwszy Chopin pluje krwią. Komponuje wtedy
Preludia op.28, z których Preludium Des-dur wspominane jest
przez Sand jako straszne. Wedle niej wspomina ona pamiętny
wieczór, gdy podczas spaceru rozszalała się burza, a po
powrocie do domu Chopin zaczął pluć krwią.
Gdy Chopinowi się poprawia, wracają do Francji. Sprowadzono wtedy ciało
samobójcy z Neapolu, wielkiego śpiewaka, Adolfa Nourrita.
Chopin gra w Marsylii podczas pogrzebu na organach. Pomimo iż
instrument był roztrojony Chopin oszołomił publiczność graną na
organach pieśnią Schuberta.
W 1839 roku wracają do Francji. Fryderyk jest wówczas bardzo
chory, kaszląc wypluwa ogromne ilości krwi. Mieszka w Nohant, w
posiadłości George Sand. Chwilowa poprawa zdrowia wnosi okres spokoju
do życia przyjaciół, wkrótce jednak następuje
ponowne pogorszenie.
George Sand napisała sporną książkę "Lukrecja Floriani", w
której wedle Liszta ośmiesza Fryderyka. Chopin odwzajemnia
tę zniewagę jedynie milczeniem, podczas gdy rodzina w Polsce jest
oburzona. Sand tłumaczy, że nie opisuje w niej Fryderyka, jednak do
dziś biografiści Chopina mają jedno zdanie na temat tej książki.
Pojawia się wtedy znany rzeźbiarz Auguste Clesinger.
Sand zostaje jego
kochanką, ale po krótkim czasie Auguste wybiera
córkę, Solange. George wydziedzicza ją. Kiedy Fryderyk
zajmuje stanowisko w sprawie nieudanego małżeństwa Solange, pisarka
wpada w szał i zrywa z kompozytorem.
Okres przed rozstaniem z George Sand, a także po rozpadnięciu się
związku, oraz pogłębiająca się choroba odciskają głębokie piętno na
twórczości i życiu towarzyskim Chopina. Chopin wpada w
depresję, która doprowadzi go do śmierci.
Ostatni okres życia
Po rozstaniu z George Sand Chopin popadł w głębokie przygnębienie,
które z pewnością przyspieszyło jego śmierć. Daje ostatni
koncert w Paryżu. Dwa dni później "Gazette Musicale"
przekonując o nowatorskości "Ariela fortepianu" pisze:
"Chopina można zrozumieć tylko
przez samego Chopina".
Ostatnią kobietą, z którą Chopin był związany, była jego
uczennica - Szkotka Jane Stirling, zwana "wdową po Chopinie", z
którą wyjechał po wybuchu rewolucji w Paryżu w 1848 r. do
Anglii i Szkocji w bardzo wyczerpującą jego siły podróż.
Wilgotny klimat Anglii i Szkocji oraz zamęczenie wizytami u angielskiej
arystokracji doprowadziły do szybszych postępów choroby.
W dniu 16 listopada 1848 r. udzielił on na rzecz polskich
emigrantów ostatniego koncertu w Guildhall w Londynie. Grał
przed królową Wiktorią. Grał też dla polskich
emigrantów jednak koncert ten pozostał niewysłuchanym z
powodu zbyt głośnej orkiestry, złego stanu zdrowia Chopina i
nieciekawych warunków.
Chopin jest w coraz gorszym stanie. Pisze ostatnie dwa mazurki - f-moll
i g-moll. Zostaną one wydane dopiero w latach 50. XX wieku. Nie
opuszczają go jednak przyjaciele. Odwiedza go Adolf Gutmann, wielki
przyjaciel i malarz Eugene Delacroix, Marcelina Czartoryska,
Józef Cichowski, przyjaciel Wojciech Grzymała.
Chopin ma jednak problemy finansowe. Z tego powodu szkockie
przyjaciółki Chopina obdarowują go sporą sumą pieniędzy, z
której godzi się przyjąć tylko część. Jenny Lind organizuje
dla niego z muzykami paryskimi wieczór muzyki,
który podnosi Fryderyka bardzo na duchu. Chopin przeprowadza
się na Chaillot 74 i zaprasza do siebie siostrę Ludwikę z rodziną. Jest
coraz bardziej wyniszczony przez chorobę.
Mimo to postanawia się znowu przenieść już nie na długo do mieszkania
na placu Vendome. Przed wyjazdem odwiedza go Hector Berlioz. Są to
słynne "dni przedostatnie", w które przybędzie do niego
także Cyprian Norwid.
Zmarł o godzinie 2 w nocy, 17 października 1849 roku, w otoczeniu
najbliższych osób (Delfina Potocka, ks. Jełowicki, Wojciech
Grzymała, Ludwika Jędrzejowiczowa), z którymi był związany
przez większość swego życia w Paryżu.
Ostatnie dni stały się tematem legendarnym w sztuce - opisał je Norwid
w słynnym "Fortepianie Szopena", ostatnie chwile namalował także Teofil
Kwiatkowski. Śmierć Chopina opisuje bardzo dokładnie ksiądz Aleksander
Jełowicki. Wedle niego umarł on na chwilę po udzieleniu ostatniego
namaszczenia. Ostatnimi słowami miały być:
"Jestem już u źródła
szczęścia".
Relacja Jełowickiego opisana w liście do Ksawery Grocholskiej jest
jednak uważana za mało prawdziwą. Nabożeństwo żałobne zostało dokonane
w kościele Św. Magdaleny.
Został pochowany na cmentarzu Père
Lachaise w Paryżu, na jego prośbę, na pogrzebie wykonano Requiem d-moll
Mozarta, a także jego Marsz Żałobny. Jego serce zostało sprowadzone do
kościoła św. Krzyża w Warszawie.
Robert Schumann powiedział po śmierci
Chopina:
"Dusza muzyki
przeleciała nad światem".
Kalendarium:
- 1810 – narodziny
- 1817 – pierwsza próba kompozytorska,
gdy Chopin miał 7 lat
- 1818 – pierwszy występ estradowy
- 1823 – rozpoczęcie nauki kompozycji u Elsnera
- 1826 – studia w Szkole Głównej Muzyki
- 1829 – wizyta w Wiedniu
- 1830 – drugi wyjazd z Polski do Wiednia
- 1831 – przyjazd do Paryża
- 1835 – zaręczyny z Marią Wodzińską (Walc As-dur)
- 1836 – spotkanie z George Sand
- 1837 – zerwanie z Wodzińską
- 1838 – związek z George Sand, wyjazd na Majorkę,
praca nad 24 Preludiami
- 1839 – powrót do Francji, powstaje
Sonata b-moll
- 1844 – umiera ojciec Chopina
- 1845 – kłótnie z George i choroba
Fryderyka nasilają się
- 1847 – zerwanie z George
- 1848 – wyjazd z Jane Stirling do Anglii i Szkocji
- 1849 – śmierć.
Dorobek
twórczy i styl
Chopin do dziś uważany jest za największego kompozytora polskiego. Sam
podczas każdego sukcesu dziwił się tylko. Gdy gazety pisały, że jak z
Mozarta Niemcy, tak z Chopina Polacy będą dumni, Chopin nazywał to
nonsensem. Z tej przyczyny Paderewski uważał, że Chopin naprawdę nie
zdawał sobie sprawy ze swojej wielkości.
Choć Fryderyk Chopin zaliczany
jest do epoki romantyzmu, sam nie cierpiał romantyzmu, powszechnie
rozumianego jak to proponowali Hector Berlioz, Franciszek Liszt,
Beethoven, Richard Wagner, czy choćby Piotr Czajkowski.
Sam Chopin nie inspirował się żadnymi kompozytorami swojego czasu. Za
geniuszy muzyki uważał tylko Mozarta i Bacha. W akcie umiłowania
Mozarta napisał "Wariacje B-dur", Bacha - Fugę a-moll. Jego jedynym
ukłonem w stronę epoki romantyzmu były ballady F-dur i g-moll,
skomponowane wedle samego kompozytora na temat "Jeziora Świteź" i
"Świtezianki" Mickiewicza.
Od początku komponowania w wieku 7 lat Chopin inspirował się niemal
wyłącznie tematami polskimi. Szczególnie zajmowały go
polskie tańce ludowe - mazurki, oberki, polonezy i kujawiaki,
których elementy zawarł w słynnych Polonezach i Mazurkach.
Ze względu szczególnie na te dzieła niektórzy
krytycy jego muzyki uważali, że stworzył nowe tempo i nieznaną w
romantyzmie melodykę.
Chopin mówił, że przy graniu mazurków ważne jest
zachowanie tempa Rubato, którego miał być twórcą.
Nie ma jednak definicji tego tempa, ani rzetelnego przykładu. Wedle
słynnych pianistów i znawców muzyki Chopina
najdogodniejszą metodą gry Chopina jest tak zwana "Metoda Chopina"
prof. Harry'ego Neuhausa.
W sprawie polskości jego muzyki nie ma żadnych wątpliwości, iż była ona
niemal w każdej kompozycji wyraźnie akcentowana (nawet w takich
kompozycjach jak Barkarola) - Ignacy Jan Paderewski powiedział w setną
rocznicę urodzin Chopina:
"(...)
Zabraniano nam Słowackiego, Krasińskiego, Mickiewicza. Nie zabroniono
nam Chopina. A jednak w Chopinie tkwi wszystko, czego nam wzbraniano:
barwne kontusze, pasy złotem lite, posępne czamarki, krakowskie
rogatywki, szlacheckich brzęk szabel, naszych kos chłopskich połyski,
jęk piersi zranionej, bunt spętanego ducha, krzyże cmentarne,
przydrożne wiejskie kościółki, modlitwy serc stroskanych,
niewoli ból, wolności żal, tyranów przekleństwo i
zwycięstwa radosna pieśń(...)".
Chopin i Liszt jako
pierwsi upowszechnili Nokturny.
Fryderyk Chopin wykonywany
Od 1927 roku odbywa się w Polsce Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny
im. Fryderyka Chopina, najstarszy na świecie monograficzny konkurs
muzyczny, którego inicjatorem był Jerzy Żurawlew. Nagrodził
on jednych z najlepszych interpretatorów muzyki Chopina i w
ogóle fortepianowej. Odbywają się także festiwale muzyki
Chopina w Warszawie, Valldemossie, Genewie, Dusznikach, Paryżu,
Gandawie i wielu innych.
Wśród największych wykonawców muzyki Chopina są:
- Vladimir de Pachmann, Raoul Pugno, Ignacy Jan Paderewski,
Moriz Rosenthal, Siergiej Rachmaninow, Alfred Cortot, Ignaz Friedman,
Raul Koczalski, Artur Rubinstein, Mieczysław Horszowski, Henryk
Sztompka, Claudio Arrau, Vladimir Horowitz, Vlado Perlemuter, Dymitr
Szostakowicz, Władysław Szpilman, Jan Ekier, Dinu Lipatti, Halina
Czerny-Stefańska, Regina Smendzianka, Adam Harasiewicz, Vladimir
Ashkenazy, Martha Argerich, Maurizio Pollini, Murray Perahia, Krystian
Zimerman, Janusz Olejniczak, Evgeny Kissin, Mateusz Kowalski, Rafał
Blechacz.
- Jan Ekier był redaktorem naczelnym pomnikowego wydania
fonograficznego dzieł wszystkich Chopina, w których
występują wykonania najlepszych polskich pianistów XX wieku.
Nagrań dokonano w latach 50. i 60. XX wieku.
- Chopin odrodził muzykę fortepianową, bowiem jeszcze w wieku
XIX inspirować się nim będą silnie impresjoniści pianina - Claude
Debussy i Eric Satie.
- Muzyka Chopina znajdzie też swoje odbicie w muzyce Wagnera,
Wieniawskiego, Saint-Saënsa i wielu innych wielkich
kompozytorów.
Pomniki w Polsce i na
świecie:
- Pomnik Chopina w Dusznikach
* Pomnik Chopina w Międzyzdrojach
* Pomnik Chopina w Łazienkach Królewskich w Warszawie; jego
replika w skali 1:1 znajduje się w Hamamatsu w Japonii
* Pomnik Chopina w Szanghaju w Chinach
* Pomnik Chopina w Tiranie w Albanii
* Pomnik Chopina we Wrocławiu
* Pomnik Chopina w Żelazowej Woli.
Obiekty noszące imię
Fryderyka Chopina:
- 3784 Chopin - planetoida o śr. 28,5 km
* Port Lotniczy im. Fryderyka Chopina w Warszawie
* Drobnicowiec „Fryderyk Chopin”
* żaglowiec „Fryderyk Chopin”.
Chopin w popkulturze
Nagrody Akademii Fonograficznej - "Fryderyki"
Odwołujące się do imienia Chopina Nagrody Akademii Fonograficznej -
"Fryderyki", które zaczęto przyznawać w 1995 roku, miały być
polskim odpowiednikiem nagrody Grammy. Zamiar ten jednak się nie
powiódł, bo w związku z zapaścią w polskiej branży
fonograficznej stacje telewizyjne wycofały się z transmitowania gali,
na której je wręczano.
W 2006 r. po raz pierwszy nie odbyła się ceremonia wręczenia tych
nagród. Listę ich zdobywców ogłoszono jedynie w
internecie.
Piosenka Gazebo
I like Chopin włoskiego piosenkarza Paula Mazzoliniego (Gazebo) w 1983
r. wspięła się na listy przebojów w całej Europie. Chociaż
Mazzolini śpiewał o muzyce Chopina, fortepianowy motyw który
przewija się w piosence, nie jest kompozycją Polaka.
Przebój Gazebo nadal jest nadawany przez komercyjne
rozgłośnie, choć najczęściej jako cover w wykonaniu duetu Modern
Talking. Początek piosenki miał następujące słowa po angielsku:
Remember
that piano
So delightful unusual
That classic sensation
Sentimental confusion
Used to say I like Chopin
Love me now and again.