Sklep internetowy: www.numizmatyczny.pl
2 zł, Wielkie bitwy - Grunwald - 1410 rok, 2010
previous next contents

numizmatyka

Rewers monety Nordic Gold z ciekawym efektem kątowym przedstawia walczących rycerzy oraz leżącą chorągiew wojsk krzyżackich. Całość uzupełnia napis „Grunwald 1410”.


Moneta obiegowa 2 zł - Wielkie bitwy - Grunwald - 1410 rok, 2010

Nominał: 2 zł
Metal: stop CuAl5Zn5Sn1
Stempel: zwykły
Techniki dodatkowe: efekt kątowy
Średnica: 27,00 mm
Waga: 8,15 g
Wielkość emisji: 1 400 000 szt.
Data emisji monet: 1.07.2010 r.

Grunwald 1410 - moneta obiegowa o nominale 2 zł wykonana ze stopu Nordic Gold.

Jej rewers z efektem kątowym przedstawia walczących rycerzy i leżącą chorągiew wojsk krzyżackich, całość uzupełnia napis „Grunwald 1410”.


Srebrne monety Wielkie bitwy - Grunwald (1410), Kłuszyn (1610) www.numizmatyczny.pl
W 2010 roku przypadają okrągłe rocznice dwóch słynnych bitew: 600-lecie bitwy pod Grunwaldem i 400-lecie bitwy pod Kłuszynem.

NBP postanowił uczcić te historyczne wydarzenia emisją monet kolekcjonerskich: w lipcu ukażą się dwie srebrne dziesięciozłotówki oraz 2 zł wykonane ze stopu Nordic Gold.

Srebrne dziesięciozłotówki upamiętniające jedne z największych w historii Polski bitew - bitwę pod Grunwaldem oraz bitwę pod Kłuszynem - zainaugurują nową serię monet kolekcjonerskich Narodowego Banku Polskiego zatytułowaną „Wielkie bitwy”.

Obie srebrne monety będą niewątpliwą gratką dla kolekcjonerów. Po raz pierwszy bowiem monety kolekcjonerskie NBP zostały zaprojektowane w kształcie elipsy, nigdy dotąd nie stosowanym w polskich monetach okolicznościowych.
Moneta „Kłuszyn” upamiętnia zwycięstwo wojsk polskich pod dowództwem hetmana Stanisława Żółkiewskiego nad armią rosyjską, dowodzoną przez kniazia Dymitra Szujskiego 4 lipca 1610 r.
Srebrne monety wykonano stemplem lustrzanym, a widoczne na nich wizerunki jeźdźców zostały dodatkowo wybłyszczone.

Temat „Wielkie bitwy - Grunwald, Kłuszyn” uzupełnia obiegowa dwuzłotówka wykonana ze stopu Nordic Gold. Jej rewers przedstawia walczących rycerzy i leżącą chorągiew wojsk krzyżackich, całość uzupełnia napis „Grunwald 1410”.

Jan Matejko - obraz Bitwa pod Grunwaldem (1878)
Bitwa pod Grunwaldem (1410)
na obrazie Jana Matejki (1878)

Jedną z największych bitew w średniowiecznej Europie była bitwa pod Grunwaldem stoczona 15 lipca 1410 r. Bitwa pod Kłuszynem stanowiła natomiast apogeum trwającego 9 lat konfliktu polsko-moskiewskiego.

Bitwa pod Grunwaldem 1410

Polsko-litewskie siły dowodzone przez króla Władysława Jagiełłę liczyły około 45 tysięcy zbrojnych, głównie jazdy. 

Krzyżacy pod wodzą wielkiego mistrza Ulryka von Jungingena wystawili około 16 tysięcy jazdy i 5 tysięcy piechoty.

Moment rozpoczęcia bitwy został wybrany przez króla, który opóźniając rozpoczęcie boju, doprowadził do zmęczenia Krzyżaków rozstawionych od rana w szykach bojowych.

Około południa bitwa rozpoczęła się dwukrotnym wystrzałem z krzyżackich armat. W tym momencie do boju ruszyły oddziały litewsko-ruskie, które po wybiciu artylerzystów starły się z ciężkozbrojną jazdą zakonną.

Po godzinnej walce Litwini rzucili się do ucieczki - prawdopodobnie był to celowy manewr, który miał za zadanie wciągnąć w pułapkę lewe skrzydło armii krzyżackiej. Wskazuje na to późniejszy powrót na pole bitwy wojsk litewskich, które wybiły rozsypanych w bezładnym pościgu nieprzyjaciół.

Główne siły wojsk koronnych weszły do bitwy z pewnym opóźnieniem. Zgodnie z ówczesną taktyką poszczególne oddziały i chorągwie były uformowane w głębokie kolumny poprzedzane klinem złożonym z najlepszych rycerzy.

Taki szyk zapewniał dużą manewrowość i umożliwiał wycofanie się chorągwi po nieudanej szarży, a także dawał możliwość zaopatrzenia się w nowe kopie w miejsce skruszonych.

Po sześciogodzinnym boju Polacy, wsparci przez powracające oddziały litewskie księcia Witolda, otoczyli wojska zakonne.

W walce poległ Ulryk von Jungingen i wielu dostojników zakonnych, a szeregi krzyżackie rzuciły się do panicznej ucieczki. Szturmem zdobyto otoczony wozami obóz krzyżacki.

Po bitwie wyruszono pod Malbork, wówczas będący twierdzą nie do zdobycia. Po krótkim i bezskutecznym oblężeniu wojska Jagiełły powróciły do Polski.

Rezultatem bitwy pod Grunwaldem był pokój zawarty w Toruniu w 1411 r. Choć warunki pokoju były niewspółmierne do skali zwycięstwa, to jednak satysfakcjonował on Polskę i Litwę, gdyż dawał im terytoria, o które toczyła się wojna.


Bitwa pod Kłuszynem 1610

Bitwa pod Kłuszynem stanowiła apogeum trwającego 9 lat konfliktu polsko-moskiewskiego. Polska, realizując dynastyczne plany króla Zygmunta III Wazy, zaangażowała się w otwarty konflikt ze wschodnim sąsiadem.

Wsparcie udzielone carowi przez króla Szwecji Karola IX skłoniło króla Zygmunta III do rozpoczęcia we wrześniu 1609 r. działań wojennych w państwie moskiewskim.

Pierwszym celem miało być zdobycie Smoleńska. W maju 1610 r. car rozpoczął przygotowania do odsieczy miasta - zgromadził ponad 30 tysięcy żołnierzy dowodzonych przez jego brata Dymitra Szujskiego i około 8 tysięcy cudzoziemskich sojuszników pod wodzą Jakuba de la Gardie, którzy po przejściu pod Kłuszyn stanęli w warownym obozie.

W ich kierunku wyruszyło siedmiotysięczne polskie wojsko pod dowództwem hetmana Stanisława Żółkiewskiego. W większości była to jazda - husaria i lżej zbrojni kozacy. Po całonocnym marszu, 4 lipca przybyli pod Kłuszyn.

O świcie husaria zaatakowała lewe skrzydło wojsk moskiewskich. Ataki następowały jeden po drugim, oddziały po starciu wycofywały się, by umożliwić szarżę kolejnym chorągwiom. Mijały godziny krwawego boju, a ciągłe ataki jazdy nie przynosiły rozstrzygnięcia.

Wtedy zaatakowano prawe skrzydło moskiewskie złożone z wojsk cudzoziemskich, które stawiły twardy opór.

Falowe ataki, w które hetman Żółkiewski zaangażował wszystkie dostępne siły, dały w końcu rezultat: Dymitr Szujski skierował do boju odwody - rajtarię stosującą tak zwany karakol. 

Taktyka ta polegała na tym, że oddział podjeżdżał jak najbliżej przeciwnika, po czym jego pierwszy szereg oddawał strzały z pistoletów i wycofywał się w tył formacji, aby dać możliwość oddania strzału kolejnemu szeregowi. 

Moment ten wykorzystały polskie wojska - jedynie pierwszy szereg zdołał wystrzelić, gdy husaria dopadła rajtarów. 

Impet ataku zepchnął ich na pozostałe wojska. Dalszy napór husarii przełamał wojska moskiewskie, które zbitą masą zaczęły ustępować pola, dzięki czemu opanowano obóz moskiewski.

Wtedy także udało się skoordynowanym atakiem piechoty, ostrzałem artyleryjskim i atakami jazdy przełamać obronę na prawym skrzydle moskiewskim. 

Piechota cudzoziemska wycofała się z walki, kryjąc się w lesie i swym obozie. Po blisko pięciu godzinach walki Żółkiewski był panem pola bitwy.


Skutkiem bitwy było uznanie przez bojarów królewicza Władysława carem Rosji i zajęcie Moskwy przez hetmana Żółkiewskiego.

Witold Głębowicz - Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie
źródło: NBP / Mennica Polska / Wikipedia
 

previous next contents

Valid HTML 4.0!