,
które ukazywały
się w cyklu miesięcznym.
,
którzy ocenili ją
jako bardzo udaną.
Kalwaria Zebrzydowska
Kalwaria Zebrzydowska jest małym miasteczkiem położonym u
podnóża góry Żar w dolinie pomiędzy dwoma niskimi
pasmami gór Beskidu Makowskiego i Pogórza
Wielickiego, 35 km od Krakowa.
Jest to miejsce niezwykłe: niedaleko
tętniącego życiem miasteczka, w dolinie Skawinki i na stokach
sąsiednich wzniesień rozciąga się rozległy park krajobrazowy z
klasztorem i kaplicami o niewiarygodnie różnorodnej
architekturze barokowej.
Historia miasta i jego rozwój sięgają początków
XVI w. i są ściśle związane z klasztorem Ojców
Bernardynów. Dzięki pobożnemu zamysłowi i hojności wojewody
krakowskiego Mikołaja Zebrzydowskiego w 1600 r. wzniesiono na
górze Żar pustelnię, kościół Ukrzyżowania i
Grób Pana Jezusa.
W 1602 r. fundator podpisał dokument, na mocy którego oddał
w posiadanie Ojców Bernardynów kościół
Ukrzyżowania Pana Jezusa z połową góry Żar oraz zobowiązał
się do zbudowania klasztoru. Prace prowadzone były według
projektów włoskiego jezuity Jana Marii Bernardoniego, a
następnie pod kierunkiem wybitnie uzdolnionego architekta flamandzkiego
Pawła Baudarth.
W pierwszej połowie XVII stulecia do kościoła Ojców
Bernardynów sprowadzony został obraz Matki Bożej,
który w krótkim czasie zasłynął cudami i łaskami.
Zapoczątkowało to miejscowy kult maryjny, a wizerunek Matki Bożej
Kalwaryjskiej jest teraz sercem sanktuarium i głównym celem
kalwaryjskich pielgrzymek. Sukcesywnie zdobiono i wyposażano
główny kościół pw. Matki Boskiej Anielskiej oraz
rozsiane w terenie kaplice, które dziś stanowią prawdziwe
skarbnice dzieł sztuki i rzemiosła artystycznego.
W XIX stuleciu sanktuarium, pomimo wojen i rozbiorów,
nieprzerwanie skupiało życie religijne galicyjskich Polaków.
Pątnicy przybywali też z innych zaborów, a także ze Słowacji
i z krajów bałkańskich. Twórczość
artystów - architektów, malarzy, rzeźbiarzy i
snycerzy - związanych z klasztorem Ojców
Bernardynów inspirowała miejscowe rzemiosło, czerpiąc
jednocześnie motywy z lokalnej, ludowej tradycji i obyczaju.
Kalwaria Zebrzydowska to dzisiaj najstarsza, największa i najbardziej
oryginalna z polskich kalwarii - zarówno kompozycja parku,
jak i stylistyka budowli reprezentują manierystyczną odmianę baroku.
Zespół kalwaryjny, wpisany w malowniczy krajobraz
Pogórza, leży w dolinie Skawinki, zwanej tutaj Cedronem,
oraz na stokach góry Żar i Lanckorony.
Złożony jest z czterdziestu kaplic, kościołów i
mostów połączonych duktami leśnymi i alejami z cennym
starodrzewiem. Formy terenowe, budowle, zieleń i rzeka odwzorowują
symboliczną Jerozolimę. Program parku kalwaryjnego zawiera Drogę
Pojmania i Drogę Krzyżową Pana Jezusa oraz Dróżki Matki
Bożej poświęcone boleści, zaśnięciu, pogrzebowi i wniebowzięciu Maryi.
Kalwaria Zebrzydowska jest nadal jednym z najważniejszych w Polsce
ośrodków ruchu pielgrzymkowego. Powodem wzrostu liczby
pątników odwiedzających miasto w ostatnich latach jest jego
położenie na słynnym szlaku papieskim wiodącym z Krakowa do Wadowic.
Od XVII w. w Kalwarii rozwija się również rzemiosło,
które pierwotnie spełniało rolę usługową względem
przybywających pielgrzymów. Obecnie miasto jest jednym z
największych centrów meblarstwa i stolarstwa w kraju.
Począwszy od 1931 r., corocznie w lipcu organizowane są Kalwaryjskie
Targi Meblowe. Ponadto w dwóch pawilonach wystawowych w
centrum miasta mieści się całoroczna wystawa mebli. Kalwaryjscy
rzemieślnicy byli wykonawcami mebli wyposażających pokój, w
którym przebywał Ojciec Święty Jan Paweł II w czasie pobytu
w Kalwarii, a także papieskich tronów i
klęczników.
Kalwaria ma wspaniałe walory turystyczne i wypoczynkowe. Zachowało się
tu wiele cennych zabytków, w tym urokliwe kamieniczki
mieszczańskie. Okolice miasta to bardzo atrakcyjny fragment Beskidu
Niskiego o silnie sfałdowanych wzniesieniach i łagodnych dolinach.
Przeważa krajobraz rolniczy z rozległymi kompleksami leśnymi i
górującymi nad okolicą dwoma masywami - Lanckoroną i
górą Żar.
W 1999 r. Komitet Światowego Dziedzictwa UNESCO podjął decyzję o
wpisaniu Zespołu Kulturowo-Krajobrazowego Kalwarii Zebrzydowskiej na
Listę światowego dziedzictwa kulturowego i naturalnego.
Augustyn Ormanty -
Burmistrz Miasta Kalwaria Zebrzydowska
