Monety z nordyckiego złota uświetniające obchody 100 rocznicy urodzin wybitnego poety i prozaika, laureata Nagrody Nobla w dziedzinie literatury - Czesława Miłosza.
Moneta obiegowa 2 zł
- Czesław Miłosz (1911-2004), 2011
Nominał: 2 zł
Metal: stop
CuAl5Zn5Sn1
Stempel:
zwykły
Średnica:
27,00 mm
Waga: 8,15 g
Wielkość emisji: 800 000 szt.
Data emisji monet w NBP:12.08.2011
r.
Moneta z nordyckiego złota uświetniająca obchody 100 rocznicy urodzin wybitnego poety i prozaika, laureata Nagrody Nobla w dziedzinie literatury - Czesława Miłosza (1911-2004).
Wyjątkowy wyraz hołdu oddanego artyście, który nawiązując twórczo do wielkiej tradycji europejskiej kultury, sumienia i wiary, literaturę pojmował jako drogę do ocalenia po klęsce poczucia człowieczeństwa. W roku 2011 przypada 100. rocznica urodzin Czesława Miłosza. W związku z tym rok 2011 ogłoszono w Polsce i na Litwie rokiem tego poety. Z tej okazji zostały wyemitowane przez Narodowy Bank Polski trzy rodzaje monet, które ozdobione są wizerunkiem słynnego noblisty:- złota moneta o nominale 200 zł,
- srebrna moneta o nominale 10 zł
- oraz moneta ze stopu Nordic Gold o nominale 2 zł, na której jako jedynej ukazano poetę w okularach.
*****
Czesław Miłosz
● Poeta, prozaik,
eseista, tłumacz, autor kilkudziesięciu książek, tłumaczony na wiele
języków. Laureat Nagrody Nobla w roku 1980 i innych
prestiżowych nagród literackich, doktor honoris causa
uniwersytetów w USA i w Polsce, honorowy obywatel Litwy i
miasta Krakowa.
Urodził się 30 czerwca 1911 roku w Szetejniach na Litwie, debiutował
jako poeta w Wilnie, mieście swojej szkolnej i uniwersyteckiej
młodości, które opuścił w roku 1937, wyjeżdżając do
Warszawy. W Warszawie spędził niemiecką okupację. Po wojnie pracował na
placówkach dyplomatycznych PRL - w USA i we Francji do
lutego 1951, kiedy zwrócił się w Paryżu o azyl polityczny.
Od roku 1960, po wyjeździe z Francji, przez dwadzieścia lat wykładał na
kalifornijskim uniwersytecie w Berkeley jako profesor
języków i literatur słowiańskich. Do 1989 roku publikował
głównie w emigracyjnym Instytucie Literackim paryskiej „Kultury”,
a w Polsce poza cenzurą. Od roku 1993 mieszkał w Berkeley i w Krakowie.
Zmarł 14 sierpnia 2004 roku w Krakowie i został pochowany w Krypcie
Zasłużonych w klasztorze oo. Paulinów na Skałce, obok
Stanisława Wyspiańskiego, Jacka Malczewskiego, Karola Szymanowskiego i
innych twórców z panteonu polskiej kultury.
● Współcześni mu poeci, tacy jak Josif Brodski oraz Seamus
Heaney, twórczość Miłosza uznają za jedno z najbardziej
znaczących zjawisk poetyckich minionego stulecia. Miłosz jako poeta i
jako tłumacz, zadomowiony w tradycji poezji - od dwudziestowiecznych
poetów amerykańskich po Biblię, przekracza formy gatunkowe,
sięga po różne rejestry mowy. Młody Miłosz zaczyna od
pełnych niejasnych metafor wierszy wizyjno-symbolicznych, w
których to, co sielankowe, sąsiaduje z tym, co
apokaliptyczne, by jako stary mistrz skończyć na zapisanych niemal nagą
prozą medytacjach filozoficznych i religijnych.
Oprócz wierszy-piosenek mamy wiersze okolicznościowe i
wiersze elegijne, traktaty teologiczne - jak napisany w okupowanej
przez Niemców Warszawie cykl Świat, poema naiwne
(1943) czy Sześć
wykładów wierszem z tomu Kroniki (1987),
przewrotne pastisze, jak późny wiersz Na cześć księdza Baki z tomu
Wiersze ostatnie (2006).
Zwraca uwagę rozpiętość wizji
przestrzennej w poezji Miłoszowskiej, podobnie jak wielość
wizerunków poety i pełnionych ról literackich.
Mamy krajobrazy Litwy i mazowieckiej równiny, Warszawę z
gettem, doliny alpejskie, bretońskie wybrzeża, ulice
współczesnych metropolii, skaliste pustynie i ogrody Kalifornii. Mamy Miłosza najczystszego liryka i
Miłosza obywatela i moralistę, piszącego o „pamięci
ran” swego wieku.
Katastrofistę, „ekstatycznego pesymistę” i poetę
piszącego hymny pochwalne na cześć urody ziemi, ironicznego
racjonalistę i metafizyka, „sekretnego zjadacza trucizn
manichejskich”. Czas biografii w jego poezji to czas tyle
historyczny, ile mityczny: jest człowiekiem XX wieku i
współczesnym Orfeusza, kalwińskiego szlachcica, młodego
Mickiewicza, świecą mu gwiazdy, które niegdyś świeciły nad
jaworem Laury i Filona, prowadzą go głosy umarłych, doborem
obrazów rządzi „wyobraźnia tysiącletnia”.
● Jako powieściopisarzowi rozgłos przyniosła mu powieść Zdobycie władzy
(1953), o początkach władzy komunistycznej w Polsce, ale arcydziełem
jest w dużym stopniu autobiograficzna Dolina Issy (1955), rzekoma baśń
z dzieciństwa, będąca „zamaskowanym traktatem
teologicznym” - jak lubił o niej mówić Miłosz.
Osobiste wątki powracają w twórczości eseistycznej
zarówno w Zniewolonym
umyśle, książce należącej do klasyki literatury
traktującej o pokusie totalitarnego myślenia, jak i w Rodzinnej Europie
(1959), eseju o przygodach kogoś z innej,
„gorszej” Europy, czy w intelektualnej
autobiografii Ziemia
Ulro (1977). Te i następne książki, jak choćby Świadectwo poezji
(1983), Szukanie
ojczyzny (1992) czy Życie
na wyspach (1997), wprowadzają w tajniki indywidualnego i
zbiorowego losu, w samo sedno spraw, które dotyczą dziś
życia i literatury.
Miłosz często występował przeciwko literaturze, jak pisał,
„nazbyt literackiej”. Utrzymywał, że jedynym
prawdziwym celem literatury (i powodem pisania) jest to, by czytelnik
albo mógł bardziej cieszyć się życiem, albo łatwiej
mógł znosić jego nieszczęścia.
autor: Marek Zaleski, źródło: folder emisyjny NBP