Tatry
to jedyny w Polsce obszar o charakterze wysokogórskim. Był
on zatem zawsze trudniej dostępny, a trudne warunki życia powodowały,
że przez wiele wieków teren ten nie był zagospodarowany
przez człowieka. Dawało to możliwość swobodnego działania sił przyrody
i uchroniło Tatry przed większymi przekształceniami.
Wybitne i ciągle jeszcze dobrze zachowane walory przyrodnicze Tatr
zostały "odkryte" na przełomie wieków XVIII i XIX przez
uczonych, którzy dotarli w Tatry. Ich prace wydobyły na
światło dzienne bogactwo przyrody i jej specyficzny, niepowtarzalny
charakter. Bardzo szybko też okazało się, że walory te są coraz
bardziej zagrożone i że istnieje potrzeba ich ochrony.
Stąd w latach 80. XIX wieku pojawiły się pierwsze koncepcje objęcia
Tatr ochroną w formie parku narodowego na wzór pierwszego w
świecie amerykańskiego parku narodowego w Yellowstone. Z
różnych jednak powodów (własnościowych,
finansowych) idea parku narodowego nie mogła być przez dziesięciolecia
zrealizowana. Ostatecznie Tatrzański Park Narodowy został utworzony na
mocy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 30 października
1954 roku i rozpoczął działalność z dniem 1 stycznia 1955 roku.
Powierzchnia parku wynosi 21197 ha i pod tym względem zaliczany jest do
jednych z większych parków narodowych w Polsce.
Około 70 proc. powierzchni parku zajmują lasy i zarośla kosodrzewiny, a
pozostałe 30 proc. to murawy wysokogórskie, skały i wody.
Ochroną ścisłą objęte jest prawie 11,5 tys. ha powierzchni, w tym całe
piętro hal i turni, piętro kosodrzewiny oraz częściowo
również lasy regla górnego i dolnego. Ochrona
ścisła polega na ochronie procesów zachodzących w środowisku
naturalnym.
Jedynym i podstawowym celem działania Tatrzańskiego Parku Narodowego
jest ochrona przyrody Tatr. Ponadto park spełnia różnorodne
funkcje społeczne, które jednak są podporządkowane temu
celowi i podlegają odpowiednim ograniczeniom określonym w aktach
prawnych obowiązujących na terenie TPN.
*****