Sklep internetowy: www.numizmatyczny.pl
10 zł, 500-lecie wydania Statutu Łaskiego, 2006
Stan zachowania monety: I (menniczy)
Ważne wydarzenie z historii Polski uwiecznione na srebrnej monecie kolekcjonerskiej projektu Roussanki Nowakowskiej.
Kolekcja: Srebrne monety o tematyce historycznej
Stan zachowania monety: I (menniczy)
Nominał: 10 zł
Srebro: Ag 925
Stempel: lustrzany
Średnica: 32,00 mm
Waga: 14,14 g
Wielkość emisji: 57.000 szt.
Cena emisyjna NBP: 54 zł
Data emisji monet: 6.11.2006 r.
Ważne wydarzenie z historii Polski uwiecznione na srebrnej monecie kolekcjonerskiej projektu Roussanki Nowakowskiej.
Na szlachetnym kruszcu upamiętniono pięćsetną rocznicę wydania zbioru przywilejów i statutów obowiązujących w Królestwie Polskim aż do rozbiorów. Opracowany przez kanclerza wielkiego koronnego Jana Łaskiego zbiór przyczynił się do ujednolicenia systemu prawnego i upowszechnienia znajomości prawa wśród szlachty.
Awers: Z prawej strony wizerunek orła ustalony dla godła
Rzeczypospolitej Polskiej, z lewej strony wizerunek wagi.
Poniżej stylizowany wizerunek księgi ze zwisającą pieczęcią
oraz napis: 10 ZŁ. Powyżej orła i wagi oznaczenie roku emisji:
2006. U góry półkolem napis: RZECZPOSPOLITA POLSKA. Pod
lewą łapą orła znak mennicy.
Rewers: W centralnej części stylizowany wizerunek fragmentu
drzeworytu przedstawiający króla Aleksandra Jagiellończyka
siedzącego na tronie oraz kanclerza Jana Łaskiego
trzymającego statut i tłok pieczętny. Powyżej tronu półkolem
napis: 500-LECIE WYDANIA STATUTU ŁASKIEGO. W otoku
stylizowane wizerunki 23 herbów: państwa, lenn i ziem
składających się na Królestwo Polskie.
"... aby wszystkim było przystępne,
co wszystkich obchodzi ..."
Radom, 3 maja 1505 r.
"Gdy nie wszystkim przystępne było, co wszystkich obchodzi, przeto na tym Sejmie Radomskim, na który ze wszystkich Królestwa i państwa naszych ziem, prałaci, baronowie i posłowie ziem oraz miast z rozkazu naszego przybyli, proszeni byliśmy głośno, abyśmy całemu Królestwu wydali jeden zbiorowy przywilej, obejmujący statuty w tym państwie obowiązujące [...] i abyśmy przywilej ten rozesłali po wszystkich starostwach i kościołach w oryginale, aby znajomość jego z wyjątkowej powszechną się stała ..."
Aleksander Confirmat Statutum Collectum Łaski Anno 1505
Statut Łaskiego (Statuty Łaskiego, Przesławnego
Królestwa Polskiego przywileje,
konstytucje i zezwolenia urzędowe oraz uznane dekrety, łac. Commune
Incliti Poloniae regni privilegium constitutionum et indultuum
publicitus
decretorum approbatorumque) - dokument
będący spisem
wszystkich statutów i przywilejów obowiązujących
w Królestwie Polskim,
opracowany przez kanclerza wielkiego koronnego Jana Łaskiego na
zlecenie króla
i sejmu, którzy swą decyzję wyrazili w Radomiu w 1505 r.
Statut Łaskiego nie obejmował Statut Łaskiego nie obejmował
uchwalonego w 1501 r. przywileju
mielnickiego, który powierzał decydującą władzę w państwie
senatowi. Był więc
wyrazem zwycięstwa nowej magnaterii skupionej wokół Jana
Łaskiego i popieranej
przez średnią szlachtę nad obozem starego możnowładztwa. Pomijał także
tekst
unii mielnickiej, która miała wprowadzić między Koroną a
Litwą unię realną.
Wydrukowany
w
1506 r. w Drukarni Jana Hallera w Krakowie i rozesłany do wszystkich
sądów
polskich, przyczynił się do ujednolicenia systemu prawnego i
zwiększenia centralizacji
państwowej, a także upowszechnienia znajomości prawa wśród
szlachty. Egzekucja
praw i przywilejów zawartych w Statucie stała się
głównym postulatem ruchu
egzekucyjnego, rozwijającego się w I połowie XVI wieku. Statut stał się
fundamentalnym źródłem prawa aż do rozbiorów.
Składał się z dwóch części.
Część pierwsza
Część
pierwsza dotyczyła prawa publicznego i sądowego.
Zawierała ułożone chronologicznie przywileje ziemskie i generalne,
statuty i edykty królewskie, konstytucje sejmowe, umowy i
traktaty
międzynarodowe (w tym m. in. statuty Kazimierza Wielkiego, teksty unii
polsko-litewskich i pokojów polsko-krzyżackich) oraz
krótki spis
"Processus iuris" zawierający przepisy postępowania sądowego i
egzekucyjnego. Część ta posiadała charakter urzędowy, gdyż została
potwierdzona
przez króla Aleksandra Jagiellończyka.
Część druga
Część
druga obejmowała przede wszystkim pomniki prawa
niemieckiego, takie jak Zwierciadło saskie (spis prawa zwyczajowego
Saksonii),
Weichbild Magdeburski (zbiór prawa magdeburskiego) czy prawo
lubeckie. Znalazły
się w niej również traktaty O wojnie sprawiedliwej i
niesprawiedliwej i o
prawie rzymskim, obydwa pochodzące z XIV wieku. Nie posiadała mocy
formalnoprawnej.
źródło: wikipedia - wolna encyklopedia