Moneta obiegowa Nordic Gold - 15 z ukazującej się od 1993 roku popularnej i lubianej serii "Zwierzęta świata".
Sokół wędrowny (łac. Falco peregrinus)
- to średni ptak drapieżny z rodziny sokołowatych, zamieszkujący cały
świat z wyjątkiem Antarktyki. Dawniej w Europie, w tym także w Polsce,
był to rozpowszechniony ptak lęgowy. Jednakże w latach 50. i 60. XX
wieku nastąpił drastyczny spadek jego liczebności, głównie z
powodu skażenia środowiska pestycydami.
W ostatnim okresie z powodzeniem prowadzona jest sztuczna hodowla
sokoła wędrownego i jego reintrodukcja do odpowiadających mu
biotopów. W Polsce jest znów lęgowy, choć bardzo
rzadki - całkowitą liczebność szacuje się na 5-8 par. Jedna z nich
regularnie gniazduje na Pałacu Kultury i Nauki w Warszawie.
Cechy gatunku
Duży sokół, o krępej sylwetce z długimi, ostro zakończonymi
skrzydłami. Ptaki obu płci ubarwione podobnie, ale samica jest większa
od samca. Wierzch stalowoszary, spód biały z ciemnym
prążkowaniem. Na policzkach charakterystyczny czarny "wąs". Szyja i
ogon krótkie.
Wymiary średnie
samiec: długość ciała: 41 cm,
rozpiętość skrzydeł: 95 cm,
waga: ok. 550 g,
samica: długość ciała: 49 cm,
rozpiętość skrzydeł: 114 cm,
waga: ok. 1200 g
Biotop
Rozległe obszary wszystkich kontynentów, poza pustyniami,
lasy w pobliżu wód ze starodrzewem i wysokimi drzewami, jak
również tereny zurbanizowane.
Gniazdo
Przeważnie w wierzchołku najwyższych drzew, bardzo często w koloniach
czapli. Nie buduje własnego gniazda, lecz wykorzystuje i zajmuje
gniazda innych ptaków: czapli siwej, kruka lub też innych
ptaków drapieżnych. Na terenach zurbanizowanych gniazdo
zakłada w szczelinach lub wypustach wysokich budynków
(wieżach kościelnych, dzwonnicach, kominach).
Jaja
Pod koniec marca lub na początku kwietnia samica składa 2-4 (przeważnie
2) jaja, mało wydłużone, prawie kuliste, mocno nakrapiane, tak że
prawie nie widać białego tła, o wymiarach średnich 52x40 mm. Jeden lęg
w roku.
Wysiadywanie
Przeważnie ok. 30 dni przez obydwoje rodziców. Młode
przebywają w gnieździe przez okres od 35-40 dni, a potem jeszcze przez
okres ok. 60 dni pozostają pod opieką rodziców.
Pożywienie
Głównie ptaki wielkości gołębia lub większe, łapane w locie.
Na ofiarę spada lotem nurkowym z bardzo dużą prędkością (ocenianą nawet
na 300-350 km/h), przekłuwając ptaka ostrymi szponami.
Ochrona
Objęty ochroną gatunkową ścisłą. Wymaga ochrony czynnej. Prowadzone są
programy restytucji gatunku.
źródło: NBP / Mennica Polska / Wikipedia
