Sklep internetowy: www.numizmatyczny.pl
2 zł, Historyczne miasta w Polsce - Konin, 2008
previous next contents

numizmatyka

Rewers: wizerunek Słupa Milowego z 1151 r. Z lewej i z prawej strony Słupa stylizowane wizerunki drzew.

Moneta obiegowa 2 zł - Historyczne miasta w Polsce - Konin, 2008

Nominał: 2 zł
Metal: stop CuAl5Zn5Sn1
Stempel: zwykły
Średnica: 27,00 mm
Waga: 8,15 g
Wielkość emisji: 1.100.000 szt.
Data emisji monet w NBP: 5.02.2008 r.

Miasto Konin - trzydziesta moneta z rozpoczętej we wrześniu 2005 r. serii "Historyczne Miasta w Polsce".

Seria 32 monet obiegowych

Seria 32 monet obiegowych NBP
"Historyczne miasta w Polsce" (2005-2007) 

Niepowtarzalna seria składać się będzie z 32 monet i ukazywać do kwietnia 2008 r. Na wyjątkowych monetach upamiętniono miasta o ponad 500-letniej historii, które wniosły szczególny wkład w rozwój poszczególnych regionów i państwowości Polski.

Na rewersie monety uwieczniono wizerunek Słupa Milowego z 1151 r. Z lewej i z prawej strony Słupa znajdują się stylizowane wizerunki drzew.



Konin - miasto na prawach powiatu w środkowej Polsce, we wschodniej części województwa wielkopolskiego, nad Wartą. Najważniejszy ośrodek przemysłowy, mieszkaniowy i kulturalny Wielkopolski wschodniej. Ośrodek subregionalny. Siedziba powiatu konińskiego ziemskiego. Pod względem liczby ludności jest trzecim (po Poznaniu i Kaliszu) miastem w województwie wielkopolskim i 46. pod względem wielkości miastem w Polsce.

Historia Konina

Konin to osada istniejąca co najmniej od II wieku p.n.e. Prowadził tędy szlak handlowy zorganizowany przez Celtów, a następnie przejęty i rozwinięty przez Rzymian. Prawdopodobnie główna gałąź szlaku bursztynowego prowadziła z Rzymu przez naddunajskie faktorie, Czechy i Morawy, Śląsk do Opola a dalej do wybrzeży Bałtyku przez Kalisz i przeprawę przez rzekę Wartę w rejonie Konina.

Centralny punkt osadniczy kujawskiego odcinka szlaku bursztynowego usytuowany był w rejonie Kruszy Zamkowej koło Inowrocławia. Osady obsługujące szlak bursztynowy rozmieszczone były na trasie jego przebiegu w regularnych odstępach mniej więcej 20 km od siebie.

Na odcinku Konin - Otłoczyn istniało pięć takich skupień zlokalizowanych w rejonie Paniewa, Kościeszek, Kruszy Zamkowej oraz Kaczkowa i Opok. Poszczególne skupienia pełniły funkcje punktów, gdzie zatrzymywali się i wymieniali towary podróżni wędrujący szlakiem. Ostatnim punktem kujawskiego odcinka szlaku bursztynowego była osada Otłoczyn obsługująca przeprawę przez bród na Wiśle.

Pierwsza wzmianka o mieście Koninie (wójcie z Konina) pochodzi z 1293 r. Lokacja miasta na prawie magdeburskim nastąpiła najprawdopodobniej w 1284 lub 1292 r. Konin był początkowo osadą na wyspie wśród rozlewisk Warty strzegącą brodu a następnie mostu (pierwsza wzmianka z 1328 r.) na szlaku między Kaliszem a Kruszwicą.

Miasto zostało zniszczone przez Krzyżaków w 1331 r., następnie odbudowane na polecenie Kazimierza Wielkiego w latach 1333-1370. Wtedy to zostało otoczone murem i stało się siedzibą powiatu sądowego (starosta rezydował w obecnie już nie istniejącym zamku).

Miasto dobrze rozwijało się w XV i XVI w. W XVII w. nadeszło pasmo klęsk: epidemia (1628-1631), seria pożarów oraz okupacja i złupienie miasta przez Szwedów (1655). W czasie zaborów Konin początkowo znajdował się w zaborze pruskim a następnie, po upadku Księstwa Warszawskiego, w Królestwie Polskim.

W okolicy miasta miało miejsce kilka potyczek i bitew w czasie powstania styczniowego w 1863 r. Miasto zostało objęte represjami władz rosyjskich. Po odzyskaniu niepodległości w 1918 r. Konin był kilkunastotysięcznym miastem powiatowym położonym na uboczu uczęszczanych szlaków komunikacyjnych. Ożywienie gospodarcze przyniosła budowa linii kolejowej Poznań - Kutno oraz kanału Warta - Gopło (lata 20.).

W czasie II wojny światowej Konin był siedzibą niemieckich władz powiatowych i należał do ziem włączonych do terenów III Rzeszy (jako część Kraju Warty). W czasie okupacji Niemcy dokonali w okolicznych lasach eksterminacji ludności żydowskiej, która w 1939 r. stanowiła ok. 21% ogółu mieszkańców miasta.

Po wojnie miasto bardzo się rozwinęło pod względem liczby ludności i obszaru - miało to związek z odkryciem w okolicy złóż węgla brunatnego i powstaniem kopalń, elektrowni oraz huty aluminium, jak również szeregu zakładów pomocniczych (takich jak np. Fabryka Urządzeń Górnictwa Odkrywkowego). Konin był stolicą województwa konińskiego w latach 1975-1998. Od 1 stycznia 1999 r. jest siedzibą powiatu grodzkiego.

Zabytki Konina

Starówka, czyli część Konina położona na lewym brzegu Warty:
* Słup milowy uznawany za najstarszy znak drogowy w kraju. Mieści się przy kościele św. Bartłomieja w tzw. starym Koninie. Inskrypcja na nim głosi, że został ufundowany przez komesa Piotra w 1151 r. Pierwotnie (do 1828 r.) umiejscowiony był w okolicach konińskiego zamku na obecnym pl. Zamkowym, dawniej zwanym Rynkiem Garncarskim. Wskazywał połowę drogi z Kalisza do Kruszwicy.
* Kościół św. Bartłomieja, gotycki, o układzie bazylikowym, trójnawowy. Pochodzi z XIV w. Od południowej strony kaplice gotycka NMP i renesansowa koninianina Jana Zemełki, w której znajdują się bogato intarsjowane stalle z ornamentami roślinnymi, ptakami i jednorożcami oraz gotycka rzeźba Matki Boskiej z XVI w. W kruchcie bocznej z 1866 r. znajduje się gotycka kropielnica. Sklepienia: siatkowe w prezbiterium i gwiaździste w nawach. Polichromię i witraże wykonał w latach 1904-1910 Eligiusz Niewiadomski. Drzwi frontowe posiadają brązowe antaby z XV w., w kształcie lwich głów. Kościół przyozdobiony jest pomnikami: o epitafium Mikołaja Grochowskiego, wykonane z alabastru, o pomnik Stanisława Przyjemskiego, późnorenesansowy, o pomnik Krzysztofa Przyjemskiego, o krzyż kamienny, wmurowany w północnej skarpie, wykonany z piaskowca, jeden z kamieni milowych na drodze Kalisz - Kruszwica. W skarbcu kościelnym znajduje się kielich z 1536 r., wykonany przez konińskiego mistrza złotnika - Bartłomieja. W pobliżu znajdują się dzwonnica z 1878 r. oraz słup milowy.
* Dzwonnica kościoła św. Bartłomieja z 1878 r., ufundowana przez koninianina Walentego Modrzejewskiego.
* Plebania koścoła farnego,wybudowana w stylu klasycystycznym w pocz. XXw.,ozdobiona pilastrami jońskimi.
* Zespół klasztorny oo. Reformatów: Klasztor oo. Franciszkanów i oo. Reformatów, wybudowany w 1733 r., na planie podkowy, z wirydarzem pośrodku. Posiada dwie kondygnacje, oddzielane gzymsem kordonowym. U zbiegu skrzydeł północnego i wschodniego znajduje się rotunda na cokole (pierwotnie biblioteka).
* Kościół św. Marii Magdaleny, wybudowany w 1727 r., barokowy. Posiada jedną nawę i trzy późnobarokowe ołtarze z połowy XVIII w. W kościele znajdują się też dwie zabytkowe rzeźby: ludowa Pieta Chrystusa Frasobliwego z 1430 r. oraz gotycka Madonna z Dzieciątkiem z 1490 r.
* Ratusz Miejski, wybudowany między 1796 a 1803 r., klasycystyczny. Dwukondygnacyjny, na planie trapezu, z wieżą zegarową licowaną drewnem. Fronton z 4 kolumnami doryckimi wielkiego porządku i trójkątnym tympanonem z herbem Konina. Wnętrza przyozdobione są witrażami z początku XX w., a sufit Sali Rady Miejskiej - stiukowym plafonem.
* Jatki Miejskie,wybudowane w stylu klasycystycznym w początku XIX w., ozdobione kolumnadą w stylu doryckim.
* Synagoga, wybudowana w latach 1825-1829, nawiązuje w stylu do budowli bizantyjskich. Obecnie znajduje się tu biblioteka miejska dla dzieci i młodzieży.
* Żydowski "dom nauki" ("bes medresz" - "bet ha-midrasz") znajdujący się obok synagogi, zbudowany w 1883 roku. Obecnie znajduje się w nim biblioteka.
* Rynek (dawniej zwany Rynkiem, Dużym Rynkiem, Rynkiem Pierwszym, obecnie Plac Wolności). Do 1786 r. na jego środku stał ratusz.
* Kamienica Jana Zemełki, wybudowana w końcu XVI w. Była pierwszym murowanym budynkiem świeckim w mieście. Cechy renesansowe utraciła w kilku przebudowach. Dwukondygnacyjna, z dwuspadowym dachem. Sklepienia: beczkowe w sieni i piwnicach, a kolebkowo-krzyżowe w piwnicach i na parterze.
* Gmach Starostwa Powiatowego w Koninie. Budynek o wyraźnych cechach klasycystycznych, kryty dachem naczółkowym, powstał w 1828 r. wg projektu architekta T. K. Pelletier'a, Budowniczego Obwodu Konińskiego. Miał być siedzibą władz rozległego obwodu konińskiego. Obwód tworzyły ówczesne powiaty koniński i pyzderski, z których w 1866 r., po reformie administracyjnej zaboru rosyjskiego, utworzono po raz pierwszy w historii powiaty kolski, turecki i słupecki. Powiat koniński wydatnie zmniejszono, a pyzderski zniknął na zawsze.
* Kamienica klasycystyczna na narożniku pl. Wolności i ul. Zofii Urbanowskiej ozdobiona pilastrami jońskimi oraz tympanonem z wieńcem i datą 1840. Przed II wojną światową mieścił się w niej Hotel Litewski.
* Kamienica klasycystyczna z I poł. XIX w., ornamentowana pilastrami jońskimi oraz ozdobiona gankiem z dwustronnymi schodami. W czasach carskich więzienie (więziono tam legendarnego kapucyna ks. Maksymiliana Tarejwę, dowódcę powstania styczniowego na ziemi konińskiej). Przed II wojną światową mieścił się w niej Hotel Polski.
* Zajazd "Pod Jelonkiem" położony na skrzyżowaniu ul. Kolskiej i 3 Maja. Wybudowany w końcu XVIII w. Długi, narożnikowy, jednokondygnacyjny budynek z poddaszem posiadający skromne cechy klasycystyczne. Nad wjazdem na podwórze zachowany herb zajazdu - jelonek.
* Zespół kamienic staromiejskich, dwu- i trzykondygnacyjnych, rzadziej jednokondygnacyjnych. Budowane od XVI do XX w. Większość zabudowy z początku i I poł. XIX w. W Rynku (obecnie Plac Wolności) 6 stylowych kamienic klasycystycznych, w dalszych okolicach klasycyzujące,np. stylowa kamienica rejenta Sikorskiego z II poł. XIXw., kamienica Essowej z ok. 1850 r., neoklasycystyczna kamienica "Stary Dom", kamienice przy ulicy 3 maja i na placu zamkowym.
* Kościół ewangelicko-augsburski Świętego Ducha i jego plebania z XIX w.
* Pałac E. Reymonda z 1880 r.
* Budynek dawnego więzienia z XIXw., obecnie Centrum Kształcenia Ustawicznego.
* Dworek Zofii Urbanowskiej, pisarki, honorowej obywatelki miasta, z 2 poł. XIX w.
* Park Miejski im. Fryderyka Chopina z poł. XIX w., liczne okazy starego drzewostanu, zwierzyniec, place zabaw dla dzieci.
* Elektrownia miejska,wzniesiona w 1916 r.dawniej mieszcząca również łaźnie.
* Most Toruński.
Gosławice:
* Zamek, wybudowany w latach 1420-1426 przez biskupa poznańskiego Andrzeja Łaskarza herbu Godzięba, gotycki. Rezydencję typu dwór obronny zbudowano bez wieży. Pierwotnie zachowały się mury do wysokości I piętra oraz mur zewnętrzny. Po odrestaurowaniu w 1978-1986 siedziba Muzeum Okręgowego.
* Skansen budownictwa wiejskiego w sąsiedztwie zamku - wiatraki, kuźnia, stodoły oraz zrekonstruowany dworek z XIX w. Dwukondygnacyjny, o konstrukcji szachulcowej, kryty dwuspadowym dachem łamanym.
* Kościół św. Andrzeja Apostoła w Gosławicach. Perła architektury gotyckiej. Ufundowany przez właściciela Gosławic biskupa poznańskiego Andrzeja Łaskarza herbu Godzięba. Zbudowany na planie krzyża greckiego. Sklepienie palmowe wspiera centralnie usytuowana kolumna. Do ośmiobocznej nawy przylegają tworząc ramiona krzyża: prezbiterium, dwie kaplice i kruchta. Wewnątrz kościoła są trzy neogotyckie ołtarze z końca XIX w. oraz ośmioboczna chrzcielnica kamienna z początku XVI w. Kościół częściowo zrujnowany w XVII w. został odbudowany w latach 1755-1775. Dachy i wieżyczka w stylu neogotyckim pochodzą z końca XIX w, w końcu XX w. dokonano renowacji dachu oraz przebudowano wieżyczkę, podwyższając ją.
Morzysław:
* kościół neobarokowy św. Wojciecha z 1905-14,wzniesiony częściowo na fundamentach starszej świątyni z XVIIIw.

Turystyka

Konin to miasto atrakcyjne turystycznie z powodu swojego usytuowania w pobliżu jezior polodowcowych. Nad brzegami istnieje dobrze rozwinięta sieć wypożyczalni sprzętu wodnego, restauracji, hoteli i domków letniskowych. Amatorów wędrówek pieszych i rowerowych zainteresują szlaki w rejonie Złotej Góry i lasów puszczy kazimierskiej. Na terenie miasta jest oddanych do użytku kilkanaście kilometrów ścieżek rowerowych. Corocznie, w czerwcu, odbywa się Międzynarodowy Dziecięcy Festiwal Piosenki i Tańca, w którym uczestniczą wykonawcy z Europy oraz miast partnerskich.

Najważniejsze imprezy artystyczno-kulturalne Konina:

* Międzynarodowy Dziecięcy Festiwal Piosenki i Tańca,
* Ogólnopolski Konkurs Pianistyczny dla Szkół Muzycznych,
* Ogólnopolski Konkurs Filmów Amatorskich,
* Ogólnopolski Konkurs Gitary Klasycznej,
* Ogólnopolski Festiwal Śpiewających Żeglarzy "Złota Szekla",
* Ogólnopolski Konkurs Poetycki o "Nagodę Milowego Słupa".
źródło: NBP / Wikipedia - wolna encyklopedia

previous next contents

Valid HTML 4.0!