Miasto Stargard Szczeciński - dwudziesta piąta moneta z rozpoczętej we wrześniu 2005 r. serii Historyczne Miasta w Polsce. Niepowtarzalna seria składać się będzie z 32 monet i ukazywać do kwietnia 2008 r. Na wyjątkowych monetach upamiętniono miasta o ponad 500-letniej historii, które wniosły szczególny wkład w rozwój poszczególnych regionów i państwowości Polski.

Stargard Szczeciński (pom.: Stôrgard, łac. Stargardia, niem. Stargard in Pommern, Stargard an der Ihna) to miasto i gmina w województwie zachodniopomorskim, w powiecie stargardzkim. W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do województwa szczecińskiego. Należy do najstarszych grodów na Pomorzu Zachodnim. Jego początki sięgają VIII - IX wieku. Rozwojowi osady sprzyjało położenie przy krzyżujących się szlakach handlowych, prowadzących z Santoka do Wolina i ze Szczecina do Kołobrzegu. Miasto jest siedzibą powiatu stargardzkiego i gminy.

Historia nazwy Stargard Szczeciński
Na przestrzeni prawie dziewięciuset lat nazwa miasta zmieniała się wielokrotnie. Nazwa Stargard na całej słowiańszczyźnie oznaczała Stary Gród, forma środkowopomorska "grod" przekształciła się w "gard". Nazwy tego rodzaju spotykane są na terenie całej Polski oraz w krajach słowiańskich. Po raz pierwszy wzmianka o nazwie miasta pojawiła się w 1124, kiedy to kronikarz Ebbo, opisujący misję św. Ottona z Bambergu wspomniał jego pobyt w grodzie Zitarigroda. Kolejny zapis pochodzi z 1140, kiedy to castro Stargrod wymieniony był w bulli papieża Innocentego II, jako gród mający należeć od tej pory do biskupstwa w Wolinie. W późniejszym czasie spotykamy wiele form podobnie brzmiących (m. in.: Stargard (1186), Starogard (1188), Starigart (1217). Przed 1945 niemiecka nazwa brzmiała Stargard in Pommern (Stargard na Pomorzu) lub Stargard an der Ihna (Stargard nad Iną). Pierwszą powojenną nazwą miasta był Starogród, a następnie Starogard nad Iną. W 1950 przyjęta została obecna nazwa miasta Stargard Szczeciński.

Spór o przymiotnik szczeciński w nazwie miasta
W 1999 r. rozpoczęto kampanię mającą na celu usunięcie z nazwy miasta przymiotnika szczeciński. Rada Miejska przeprowadziła konsultacje społeczne, w których wzięło udział nieco ponad 10% osób uprawnionych do głosowania, z czego 67,01% biorących udział - opowiedziało się za zmianą. Rada Miejska w listopadzie 2000 r skierowała wniosek do Rady Ministrów o zmianę nazwy miasta, który rok później został odesłany do Stargardu bez rozpatrzenia. Argumentem za dodaniem przymiotnika szczeciński miała być przede wszystkim chęć uniknięcia błądzenia korespondencji między Stargardem a Starogardem w województwie pomorskim. Ten argument przestał mieć znaczenie z chwilą wprowadzenia w 1975 roku w korespondencji kodów pocztowych. W chwili obecnej Stargard jest największym miastem na świecie z przydomkiem pochodzącym od innej miejscowości.

Historia Stargardu Szczecińskiego
Stargard Szczeciński należy do najstarszych grodów na Pomorzu Zachodnim. Początki jego powstania sięgają VIII - IX wieku, gdy to około 1 km na południe od dzisiejszego centrum rozwinęła się osada Osetno. Jej mieszkańcy przyczynili się do budowy grodu w zakolu rzeki Iny - w okolicy obecnie istniejącej Baszty Białogłówki. Gród otoczony został wałami drewniano-ziemnymi, a od wschodu i północy dodatkowo chroniło go koryto rzeki Iny. W następnych stuleciach pomiędzy X a XII wiekiem, na południe od umocnionego grodziska powstało otwarte podgrodzie. Rozwojowi osady sprzyjało położenie przy krzyżujących się szlakach handlowych, prowadzących z Santoka do Wolina i ze Szczecina do Kołobrzegu. Przyspieszony rozwój ośrodka grodowego nastąpił po nadaniu magdeburskich praw miejskich w 1243 roku przez księcia pomorskiego Barnima I. Od 1292 roku Stargard został przeniesiony na prawa lubeckie korzystniejsze dla warstwy kupców i rzemieślników. W mieście zostały osadzone dwa zakony joannitów i augustianów, zaczęli przybywać liczni osadnicy z terenu Niemiec i Flandrii, Stargard stał się członkiem związku hanzeatyckiego, wspierającego interesy kupców. Pod koniec XIII wieku wyburzono obramowania starego grodziska i przystąpiono do budowy murów kamienno - ceglanych, obejmujących zarówno teren dawnego grodu, jak i rozbudowanego podgrodzia. Ina stała się ważną drogą komunikacyjną, po której barkami płynęło zboże i inne towary z ziemi pyrzyckiej i stargardzkiej do krajów zachodnich i nadbałtyckich. Podczas wojny trzydziestoletniej miasto zostało zdziesiątkowane z powodu głodu, chorób i pożarów, wskutek czego liczba ludności spadła o około 90 %. Na mocy Traktatu Westfalskiego Stargard od 1648 roku dostał się pod panowanie Brandenburgii, a w 9 lat później przez miasto przejeżdżał hetman Stefan Czarniecki na czele konnicy, w pogoni za wycofującą się armią szwedzką. Druga połowa XVII i XVIII wieku to okres powolnej odbudowy zniszczonego grodu. W połowie XIX wieku nastąpił przełom gospodarczy. Stargard w 1846 roku uzyskał połączenie kolejowe ze Szczecinem i Berlinem, a nieco później z Poznaniem i Koszalinem. Oddzielny rozdział w historii stanowi okres II wojny światowej. Cała produkcja przemysłowa została ukierunkowana na potrzeby wojny. W mieście już od 1939 roku powstał duży obóz jeniecki, tzw. Stalag II-D. W wyniku działań wojennych Stargard został zniszczony w 72%, a jego zabytkowa część (Starówka) spłonęła całkowicie. Powojenne straty zostały szybko naprawione, zabytki odbudowane, a gospodarka pięła się w górę. Otwierano liczne zakłady przemysłowe. Na początku lat 90. XX wieku Stargard jak i inne miasta przeżył kryzys gospodarczy związany ze zmianą ustroju oraz z postępującą komputeryzacją przedsiębiorstw. W 2003 r. rozpoczął działanie Stargardzki Park Przemysłowy.

Zabytki Stargardu Szczecińskiego
Na terenie Starego Miasta w jego okolicy znajdują się 22 zabytki. Zespół ten ma wielką wartość zarówno z uwagi na wysoką rangę artystyczną poszczególnych obiektów, jak i wobec faktu, że na obszarze Starego Miasta zachowały się w niewiele zmienionym stanie prawie wszystkie architektoniczne dominanty z najświetniejszego okresu jego dziejów. Panującym tu stylem jest późny gotyk w mniejszej części barok. Przeważającym materiałem budowlanym jest duża średniowieczna cegła, nadająca najczęściej nietynkowanym elewacjom charakterystyczną, ciemnoczerwoną barwę. Pomimo znacznych zniszczeń wojennych, w mieście jest wiele wartych obejrzenia zabytków.
Do najcenniejszych zabytków miasta zalicza się:
* kolegiata pw. Najświętszej Marii Panny - zabytek rangi światowej, najcenniejszy na Pomorzu Zachodnim. Pochodzi z XIII wieku, zbudowany w stylu gotyckim przez Heinricha Brunsberga, * Kościół św. Jana pochodzi z XV wieku, kościół ten posiada najwyższą wieżę na Pomorzu Zachodnim (99 m), * Historyczny, barokowy ratusz, * mury obronne - pochodzące z II poł. XIII wieku, * Brama Pyrzycka, * Brama Wałowa, * Brama Młyńska - jedyna w Polsce i jedna z nielicznych w świecie brama położona nad korytem rzeki, * Brama Świętojańska, * Baszta Morze Czerwone - najokazalsza baszta miejska w Polsce, * Baszta Tkaczy, * Baszta Białogłówka, * Krzyż pokutny - powstały w 1542 roku, największy krzyż pokutny w Polsce. Najstarszym obszarem zieleni wysokiej jest Park Chrobrego.

Piętnasty południk
Stargard jest położony dokładnie 15 stopni na wschód od południka zerowego, przebiegającego przez przedmieście Londynu Greenwich. Stanowi to dokładnie 1 godzinę różnicy między astronomicznym czasem londyńskim a środkowoeuropejskim, przyjętym w Polsce i w krajach sąsiednich. Taki umowny przebieg południków i wynikający z niego podział świata na strefy czasowe obowiązuje od 1884 r. Fakt położenia Stargardu na 15 południku długości geograficznej wschodniej upamiętnia kamienny obelisk znajdujący się przy ulicy Szczecińskiej nieopodal ronda 15. Południk. Obelisk ustawiony został przez Niemców prawdopodobnie w okresie międzywojennym. W ostatnich latach uległ on dewastacji, ale dzięki staraniom służb miejskich i członków PTTK, wiosną 1996 roku został odremontowany. Przez Pomorze Zachodnie prowadzi trasa wycieczkowa szlakiem 15 południka. Wiedzie ona od Trzęsacza nad Morzem Bałtyckim przez Stargard do Trzcinnej koło Myśliborza.
źródło: wikipedia - wolna encyklopedia