Sklep internetowy: www.numizmatyczny.pl
50 rubli, Mewa, 2006
previous next contents

numizmatyka

Emitent: Narodowy Bank Republiki Bia³oru¶
Stan zachowania:
I (menniczy)

Z³ota moneta kolekcjonerska z certyfikatem autentyczno¶ci Mennicy Polskiej.

Seria: "Parki Narodowe Bia³orusi"

Kraj: Republika Bia³oru¶
Emitent: Narodowy Bank Republiki Bia³oru¶
Producent: Mennica Polska S. A.

Stan zachowania monety: I (menniczy)
Nomina³: 50 rubli
Z³oto: Au 900
Stempel: lustrzany
¦rednica: 21,00mm
Waga: 8,0 g
Nak³ad limitowany: 3.000 szt.
Rok emisji: 2006

Z³ota moneta kolekcjonerska o popularnej tematyce dotycz±cej zwierz±t znajduje siê w oryginalnym kapslu. Etui pokazane na zdjêciu stanowi przyk³adow± dekoracjê - nie na sprzeda¿. W zestawie znajduje siê certyfikat po¶wiadczaj±cy autentyczno¶æ w jêzyku angielskim, wystawiony przez Mennicê Polsk± S.A.

Jest to bardzo trafna inwestycja. Atuty tej z³otej monety to przede wszystkim:
Warto zauwa¿yæ, ¿e monety krajów postradzieckich dosyæ szybko zyskuj± na swej warto¶ci i s± poszukiwane przez kolekcjonerów nie tylko w Polsce, gdzie obecnie s± trudno dostêpne, ale tak¿e na ca³ym ¶wiecie.

Mewa (³ac. Laridae) - nale¿y do rodziny ptaków z rzêdu siewkowych. Polska nazwa tego ptaka pochodzi od niemieckiego s³owa Möwe. Dawniej dzielona na dwie podrodziny: mewy (lub "mewy w³a¶ciwe") Larinae oraz rybitwy Sterninae (które obecnie zosta³y podniesione do rangi osobnej rodziny Sternidae). Obejmuje gatunki wodne zamieszkuj±ce ca³y ¶wiat.



Cechy charakterystyczne mew:
* zró¿nicowana wielko¶æ (od 100 g do 3 kg),
* brak dymorfizmu p³ciowego,
* polimorfizm wiekowy i s³abiej zaznaczony dymorfizm sezonowy,
* osobniki doros³e ubarwione s± najczê¶ciej jasno, czasem z domieszk± szarego i czarnego, m³ode - s± zazwyczaj brunatno-bia³e,
* krêpy tu³ów o d³ugich skrzyd³ach, du¿a g³owa z mocnym, prostym, zakoñczonym haczykiem dziobem, nogi o 3 palcach spiêtych b³on± p³ywn±,
* du¿e gatunki pó¼no dojrzewaj± i przed osi±gniêciem dojrza³o¶ci p³ciowej kilkakrotnie zmieniaj± ubarwienie,
* doskonali lotnicy, lataj±c pokonuj± d³ugie dystanse, dobrze p³ywaj±, ale nie nurkuj±, na l±dzie dobrze chodz± i biegaj±,
* ¿eruj± zarówno na l±dzie jak i w wodzie, s± wszystko¿erne, choæ wyra¼nie przewa¿a pokarm zwierzêcy,
* czêsto gnie¿d¿± siê w koloniach,
* zazwyczaj znosz± od 1 do 3 jaj,
* pisklêta to zagniazdowniki, lecz jeszcze d³ugo po uzyskaniu zdolno¶ci do lotu ¿ebrz± o pokarm.

Do rodziny nale¿± nastêpuj±ce rodzaje i gatunki (trzema gwiazdkami na koñcu nazwy oznaczono gatunki, które s± chronione na terenie Unii Europejskiej na mocy Ptasiej Dyrektywy):
* Rodzaj: Leucophaeus o mewa magellañska (Leucophaeus scoresbii syn. Larus scoresbii) * Rodzaj: Larus o mewa grubodzioba (Larus pacificus) o mewa prêgosterna (Larus belcheri) o mewa argentyñska (Larus atlanticus) o mewa japoñska (Larus crassirostris) o mewa szara (Larus modestus) o mewa ¶niada (Larus heermanni) o mewa bia³ooka (Larus leucophthalmus) o mewa przydymiona (Larus hemprichii) o mewa pospolita (Larus canus) + mewa kamczacka (Larus canus kamtschatschensis) o mewa ¶ródziemnomorska (Larus audouinii)*** o mewa delawarska (Larus delawarensis) o mewa klaifornijska (Larus californicus) o mewa siod³ata (Larus marinus) o mewa po³udniowa (m. dominikañska) (Larus dominicanus) o mewa lodowa (Larus glaucescens) o mewa zachodnia (Larus occidentalis) o mewa meksykañska (Larus livens) o mewa blada (Larus hyperboreus) o mewa polarna (Larus glaucoides) + mewa ¶nie¿na (Larus glaucoides kumlieni) o mewa arktyczna (Larus thayeri) o mewa srebrzysta (Larus argentatus) - nie podlega ochronie + mewa tundrowa (Larus argentatus vegae) o mewa bia³og³owa (Larus cachinnans) - nie podlega ochronie + mewa atlantycka (Larus cachinnans atlantis) o mewa armeñska (Larus armenicus) o mewa ochocka (Larus schistisagus) o mewa ¿ó³tonoga (Larus fuscus) + mewa brytyjska (Larus fuscus graellsii) + mewa syberyjska (Larus fuscus heuglini) o mewa orlica (Larus ichthyaetus) o mewa tybetañska (Larus brunnicephalus) o mewa szarog³owa (Larus cirrocephalus) o mewa przyl±dkowa (Larus hartlaubii) o mewa czerwonodzioba (Larus novaehollandiae) o mewa nowozelandzka (Larus scopulinus) o mewa czarnodzioba (Larus bulleri) o mewa patagoñska (Larus maculipennis) o mewa ¶mieszka (Larus ridibundus) o mewa cienkodzioba (Larus genei)*** o mewa kanadyjska (m. Bonapartego) (Larus philadelphia) o mewa chiñska (Larus saundersi) o mewa andyjska (Larus serranus) o mewa czarnog³owa (Larus melanocephalus)*** o mewa reliktowa (Larus relictus) o mewa galapagoska (Larus fuliginosus) o mewa karaibska (Larus atricilla) o mewa preriowa (Larus pipixcan) o mewa ma³a (Larus minutus)*** * Rodzaj: Pagophila o mewa modrodzioba (mewa czarnonoga) (Pagophila eburnea)*** * Rodzaj: Rhodostethia o mewa ró¿owa (Rhodostethia rosea) * Rodzaj: Xema o mewa obro¿na (Xema sabini syn. Larus sabini)*** * Rodzaj: Creagrus o mewa wid³osterna (Creagrus furcatus) * Rodzaj: Rissa o mewa trójpalczasta (Rissa tridactyla) o mewa krotkodzioba (Rissa brevirostris).

Bia³oru¶ (bia³. Беларусь, Republika Bia³orusi - Рэспубліка Беларусь) - pañstwo w Europie Wschodniej, które og³osi³o niepodleg³o¶æ w 1991 roku.
Informacje ogólne
Bia³oru¶, Republika Bia³oru¶, Bie³aru¶, Respublika Bie³aru¶, pañstwo we wschodniej Europie, bez dostêpu do morza. Na pó³nocy graniczy z Litw± (502 km) i £otw± (141 km), na wschodzie z Rosj± (959 km), na po³udniu z Ukrain± (981 km) oraz na zachodzie z Polsk± (605 km). Powierzchnia 207,6 tys. km2. 10,366,7 tys. mieszkañców (2000). ¦rednia gêsto¶æ zaludnienia: 49 osób/km2. Najgê¶ciej zaludniona jest ¶rodkowa czê¶æ kraju (60 osób/km2, najs³abiej Polesie (25 osób/km2). Stolica: Miñsk (1,68 mln, 1997). G³ówne miasta (1991): Homel (501 tys.), Witebsk (356 tys.), Mohylew (368 tys.), Grodno (303 tys.), Brze¶æ (295 tys.). Ludno¶æ miejska stanowi 45%. Podzia³ administracyjny: 6 obwodów. Jêzyk urzêdowy: bia³oruski i rosyjski. Sk³ad etniczny: Bia³orusini (77,9%), Rosjanie (13,2%), Polacy (4,1%), Ukraiñcy (2,9%), ¯ydzi (1,9%). Wyznania: prawos³awni 60%, katolicy 8%, niewierz±cy 30%. Jednostka monetarna: 1 rubel bia³oruski. Analfabetyzm siêga 2%. Przyrost naturalny: -4,69% (2000), jeden z najni¿szych na ¶wiecie. ¦rednia d³ugo¶æ ¿ycia: mê¿czy¼ni 61 lat, kobiety 74,4 lata. Bia³oru¶ graniczy od zachodu z Polsk± i Litw±, od po³udnia z Ukrain±, od wschodu z Rosj± i z £otw± od pó³nocy. Bez dostêpu do morza. * Ca³kowita granica l±dowa: 2 969 km * D³ugo¶æ granic z s±siaduj±cymi pañstwami: £otwa 143 km, Litwa 462 km, Polska 399 km, Rosja 990 km, Ukraina 975 km * Najwy¿szy punkt: Góra Dzier¿yñskiego (¦wiêta Góra) 346 m n.p.m * Najni¿szy punkt: Niemen 90 m n.p.m Najwiêksze miasta: Miñsk (stolica) - 1,8 mln mieszkañców, Homel, Grodno, Witebsk, Mohylew, Bobrujsk, Brze¶æ nad Bugiem, Baranowicze, Borysów, Piñsk, Orsza, Nowopo³ock, Mozyrz, Lida, Mo³odeczno.
Warunki naturalne
Powierzchnia nizinna z rze¼b± polodowcow±. Znaczna czê¶æ Bia³orusi po³o¿ona jest w zachodniej czê¶ci Niziny Wschodnioeuropejskiej, 70% powierzchni poni¿ej 200 m n.p.m. Na pó³nocy wy¿yny morenowe (Wy¿yna Bia³oruska) przechodz±ca w Pojezierze Wileñskiej. Na po³udniu, ok. 20% powierzchni kraju zajmuj± rozleg³e tereny bagienne i torfowiska (Polesie). Najwy¿szy szczyt kraju: Dier¿yñski 346 m n.p.m. na Wzniesieniach Miñskich.
Klimat
Klimat umiarkowanie ciep³y. ¶rednia temperatura w styczniu od -8° do -4°C, natomiast w lipcu 17-19°C. ¦rednie roczne sumy opadów od 550 do 700 mm, przewaga opadów latem. ¦rednia temperatura powietrza i ¶rednia suma opadów w stolicy kraju wynosz±: w styczniu -6°C i 40 mm, w lipcu 17°C i 90 mm.
Rzeki i jeziora
Gêsta sieæ rzeczna, wiêkszo¶æ ¿eglowna oraz wykorzystywana do sp³ywu drewna. G³ówne rzeki: Prypeæ, Dniepr, D¼wina, Niemen, Berezyna, So¿em, Jasio³da, Willa. Ponad 10 tys. jezior polodowcowych: Narocz (80 km2), O¶wiejskie, Dry¶wiaty. Najwiêcej jezior na Pojezierzu Bras³awskim.
Flora i fauna
Ponad 30% powierzchni kraju zajmuj± bagna i torfowiska. Naturaln± szatê ro¶linn± kraju stanowi± lasy mieszane, na pó³nocy brzozowe, sosnowe i jod³owe, na po³udniu dêbowe, jesionowe, klonowe, grabowe, olszynowe, osikowe i bukowe, pokrywaj±ce 30% oraz ro¶linno¶æ bagienna i torfowiskowa. Najwiêksze zbiorowiska le¶ne tworz± puszcze: Grodzieñsk±, Nalibock± i Bia³owiesk±, rozci±gaj±ce siê wzd³u¿ granicy z Polsk±. ¦wiat zwierzêcy reprezentuj±: ³osie, dziki, bobry, ¿ubry, jenoty. Du¿e zanieczyszczenie ¶rodowiska po awarii elektrowni w Czernobylu na Ukrainie.
Historia
Pierwsi mieszkañcy pojawili siê na terenach Bia³orusi sto tysiêcy lat temu. W IX wieku powsta³y ksiêstwa wschodnios³owiañskie m.in. po³ockie, turowskie, piñskie i smoleñskie. W X wieku rozpoczê³a siê chrystianizacja S³owian wschodnich, zakoñczona dopiero w XV-XVI wieku. Ludno¶æ wschodniows³owiañska mówi±ca jêzykiem rusiñskim stanowi³a wiêkszo¶æ w Wielkim Ksiêstwie Litewskim. Na pañstwo Witolda sk³ada³a siê Ru¶ Bia³a i Czarna, jak równie¿ Zaleska. Trzeba dodaæ, ¿e jêzyk starobia³oruski by³ w okresie panowania Giedyminowiców jêzykiem pañstwowym, zanim wyparty zosta³ przez jêzyk polski (oficjalnie w 1696 roku) W konsekwencji rozbiorów Rzeczypospolitej Obojga Narodów tereny bia³oruskie przesz³y pod w³adanie Rosji. T³umiono wówczas wszelkie oznaki niezale¿no¶ci Bia³orusinów - zaczynaj±c od jêzyka, poprzez likwidacjê unii brzeskiej na terenach wcielonych do Cesarstwa a¿ po odbieranie maj±tków szlachcie bia³oruskiej. Bia³orusini wziêli udzia³ w polskich powstaniach: listopadowym i styczniowym. G³ówni dzia³acze polityczni tacy jak Konstanty Kalinowski (bia³. Kastu¶ Kalinouski) i Sierakowski opowiadali siê za wskrzeszeniem unii polsko-litewskiej z autonomi± Bia³orusi w jej ramach. Za dzia³alno¶æ patriotyczn± spotyka³y ich represje ze strony carów (m.in. Kastu¶ Kalinouski zosta³ powieszony w 1864). Koniec XIX wieku i pocz±tek XX to okres, w którym kszta³tuje siê elita kulturalna i polityczna rozpowszechniaj±ca ideê narodu bia³oruskiego. W roku 1902 Wac³aw Iwanowski powo³uje Bia³orusk± Partiê Rewolucyjn±, a rok pó¼niej bracia Iwan i Anton £uckiewiczowie powo³uj± Bia³orusk± Rewolucyjn± Hromadê. Pierwsza legalna gazeta bia³oruska pod nazw± Nasza Dola wychodzi 1 wrze¶nia 1906 i jest nieoficjalnym pismem BSH. 25 marca 1918 Bia³oru¶ w wyniku pokoju w Brze¶ciu i porozumienia z pañstwami centralnymi po raz pierwszy w historii (na krótko) og³osi³a niezale¿no¶æ - powsta³o wówczas pañstwo bia³oruskie pod nazw± Bia³oruska Republika Ludowa. 27 lutego 1919 powo³ana zosta³a sowiecka Litewsko-Bia³oruska Republika Rad, która upad³a 1 wrze¶nia 1919. 23 lutego 1920 w Rydze przedstawiciele Polski i Bia³orusi podpisali umowê o charakterze konwencji wojskowej mówi±cej o wspólnej walce z bolszewikami Wojska Polskiego i Bia³oruskiej Armii Narodowej (któr± dowodzi³ gen. Stanis³aw Bu³ak-Ba³achowicz). Na mocy pokoju ryskiego tereny Bia³orusi podzielone zosta³y miêdzy Polskê a Rosjê. G³ównym o¶rodkiem kulturalnym inteligencji bia³oruskiej sta³o siê Wilno oraz w niewielkim stopniu Bia³ystok. Po sowieckiej stronie kordonu utworzono Bia³orusk± Republikê Radzieck± (BSRR) ograniczon± terytorialnie do Miñska i okolic. W wyniku agresji radzieckiej na Polskê 17 wrze¶nia 1939 do Bia³oruskiej SRR przy³±czono wschodni± czê¶æ Mazowsza, Podlasie, Grodno i Polesie. W latach 1941-44 Bia³oru¶ by³a okupowana przez wojska niemieckie. Dla zwiêkszenia si³y ZSRR w ONZ (oficjalnie w uznaniu zas³ug Bia³orusinów w czasie II wojny ¶wiatowej) przyznano BSRR miejsce w ONZ, obok USRR. 26 kwietnia 1986 w wyniku wybuchu jednego z reaktorów j±drowych w elektrowni w Czarnobylu na Ukrainie powa¿nie ska¿ona zosta³a znaczna czê¶æ Bia³orusi. Deklaracja suwerenno¶ci zosta³a uchwalona przez Radê Najwy¿sz± 27 lipca 1990, lecz pe³na niepodleg³o¶æ Republiki Bia³oru¶ nast±pi³a po rozwi±zaniu ZSRR, gdy w grudniu 1991 w bia³oruskiej rezydencji rz±dowej Wiskuli podpisano tzw. uk³ad bia³owieski. System polityczny Bia³orusi po 1994 przerodzi³ siê w republikê prezydenck±, z wyra¼nymi cechami pañstwa autorytarnego. Prezydentem niezmiennie pozostaje Alaksandar £ukaszenka, który oskar¿any jest przez spo³eczno¶æ miêdzynarodow± o ³amanie praw cz³owieka. Jednak stosunki z Rosj± uleg³y och³odzeniu po zakrêceniu Bia³orusi dop³ywu rosyjskiej ropy naftowej.
Symbole historyczne
Bia³o-czerwono-bia³a flaga oraz god³o - Pogoñ (bia³. Пагоня) to symbole, które by³y u¿ywane przez Bia³orusk± Republikê Ludow± oraz od momentu uzyskania niepodleg³o¶ci w 1991 do kontrowersyjnego referendum w sprawie symboli narodowych (niezale¿ni obserwatorzy stwierdzili, ¿e referendum nie spe³nia³o standardów demokratycznych) w 1995. God³o nawi±zuje do herbu Pogoni - historycznego dla Wielkiego Ksiêstwa Litewskiego, obejmuj±cego swoim terytorium m.in. dzisiejsz± Bia³oru¶. St±d podobieñstwo do Pogoni - God³a Litwy (lit. Vytis).
Kultura
Kultura bia³oruska nie mo¿e siê swobodnie rozwijaæ w granicach kraju. Prezydent skutecznie dusi w zarodku wszelkie ogniska wolnomy¶licieli, w których rozwin±æ mo¿e siê dzia³alno¶æ opozycyjna m.in. zamkniêto Uniwersytet Humanistyczny oraz inne szko³y, gdzie jêzykiem wyk³adowym by³ bia³oruski. Media s± w wiêkszo¶ci upañstwowione i propaguj± kulturê "poprawn± politycznie". To w Polsce najprê¿niej dzia³aj± organizacje pronarodowe. W Bia³ymstoku znajduje siê rozg³o¶nia radiowa, która nadaje audycje dostêpne na Bia³orusi. Nieopodal (w Gródku) co roku z inicjatywy BAS-u na uroczysku Boryk odbywa siê Festiwal Muzyki M³odej Bia³orusi "Basowiszcza", gdzie m³odzi muzycy wprost ze sceny maj± mo¿liwo¶æ wykrzyczenia gniewu i hase³ nawo³uj±cych do walki z re¿imem. Legend± muzyki bia³oruskiej jest NRM (dobrze znany tak¿e w Polsce-liczne koncerty, wspó³praca z Pid¿am± Porno), równie du¿± popularno¶ci± ciesz± siê takie zespo³y jak: Gods Tower, Rasta, St.Mir, Indiga, ¦ciana, BN, Krama, ¯yhimont Vaza, Ulis, IQ 48, Neuro Dubel i inni. Znanym "zakazanym" wykonawc± jest te¿ Zmicier Wajciuszkiewicz.
¼ród³o: wikipedia - wolna encyklopedia

previous next contents

Valid HTML 4.0!