Z³ota moneta kolekcjonerska z certyfikatem autentyczno¶ci Mennicy Polskiej.
Z³ota moneta kolekcjonerska o popularnej tematyce dotycz±cej zwierz±t znajduje siê w oryginalnym kapslu. Etui pokazane na zdjêciu stanowi przyk³adow± dekoracjê - nie na sprzeda¿. W zestawie znajduje siê certyfikat po¶wiadczaj±cy autentyczno¶æ w jêzyku angielskim, wystawiony przez Mennicê Polsk± S.A.
Jest to bardzo trafna inwestycja. Atuty tej z³otej monety to przede wszystkim:
- szlachetny kruszec, który wci±¿ zyskuje na warto¶ci,
- modny temat dotycz±cy zwierz±t
- oraz stosunkowo niski nak³ad monet.
Warto
zauwa¿yæ, ¿e monety krajów postradzieckich dosyæ szybko zyskuj± na swej
warto¶ci i s± poszukiwane przez kolekcjonerów nie tylko w Polsce, gdzie
obecnie s± trudno dostêpne, ale tak¿e na ca³ym ¶wiecie.
Mewa (³ac. Laridae) - nale¿y do rodziny ptaków z rzêdu siewkowych. Polska nazwa tego ptaka pochodzi od niemieckiego s³owa
Möwe. Dawniej dzielona na dwie podrodziny: mewy (lub "mewy w³a¶ciwe")
Larinae oraz rybitwy
Sterninae (które obecnie zosta³y podniesione do rangi osobnej rodziny Sternidae). Obejmuje gatunki wodne zamieszkuj±ce ca³y ¶wiat.
Cechy charakterystyczne mew:
* zró¿nicowana wielko¶æ (od 100 g do 3 kg),
* brak dymorfizmu p³ciowego,
* polimorfizm wiekowy i s³abiej zaznaczony dymorfizm sezonowy,
* osobniki doros³e ubarwione s± najczê¶ciej jasno, czasem z domieszk± szarego i czarnego, m³ode - s± zazwyczaj brunatno-bia³e,
* krêpy tu³ów o d³ugich skrzyd³ach, du¿a g³owa z mocnym, prostym, zakoñczonym haczykiem dziobem, nogi o 3 palcach spiêtych b³on± p³ywn±,
* du¿e gatunki pó¼no dojrzewaj± i przed osi±gniêciem dojrza³o¶ci p³ciowej kilkakrotnie zmieniaj± ubarwienie,
* doskonali lotnicy, lataj±c pokonuj± d³ugie dystanse, dobrze p³ywaj±, ale nie nurkuj±, na l±dzie dobrze chodz± i biegaj±,
* ¿eruj± zarówno na l±dzie jak i w wodzie, s± wszystko¿erne, choæ wyra¼nie przewa¿a pokarm zwierzêcy,
* czêsto gnie¿d¿± siê w koloniach,
* zazwyczaj znosz± od 1 do 3 jaj,
* pisklêta to zagniazdowniki, lecz jeszcze d³ugo po uzyskaniu zdolno¶ci do lotu ¿ebrz± o pokarm.
Do rodziny nale¿± nastêpuj±ce rodzaje i gatunki (trzema gwiazdkami na koñcu nazwy oznaczono gatunki, które s± chronione na terenie Unii Europejskiej na mocy Ptasiej Dyrektywy):
* Rodzaj: Leucophaeus
o mewa magellañska (Leucophaeus scoresbii syn. Larus scoresbii)
* Rodzaj: Larus
o mewa grubodzioba (Larus pacificus)
o mewa prêgosterna (Larus belcheri)
o mewa argentyñska (Larus atlanticus)
o mewa japoñska (Larus crassirostris)
o mewa szara (Larus modestus)
o mewa ¶niada (Larus heermanni)
o mewa bia³ooka (Larus leucophthalmus)
o mewa przydymiona (Larus hemprichii)
o mewa pospolita (Larus canus)
+ mewa kamczacka (Larus canus kamtschatschensis)
o mewa ¶ródziemnomorska (Larus audouinii)***
o mewa delawarska (Larus delawarensis)
o mewa klaifornijska (Larus californicus)
o mewa siod³ata (Larus marinus)
o mewa po³udniowa (m. dominikañska) (Larus dominicanus)
o mewa lodowa (Larus glaucescens)
o mewa zachodnia (Larus occidentalis)
o mewa meksykañska (Larus livens)
o mewa blada (Larus hyperboreus)
o mewa polarna (Larus glaucoides)
+ mewa ¶nie¿na (Larus glaucoides kumlieni)
o mewa arktyczna (Larus thayeri)
o mewa srebrzysta (Larus argentatus) - nie podlega ochronie
+ mewa tundrowa (Larus argentatus vegae)
o mewa bia³og³owa (Larus cachinnans) - nie podlega ochronie
+ mewa atlantycka (Larus cachinnans atlantis)
o mewa armeñska (Larus armenicus)
o mewa ochocka (Larus schistisagus)
o mewa ¿ó³tonoga (Larus fuscus)
+ mewa brytyjska (Larus fuscus graellsii)
+ mewa syberyjska (Larus fuscus heuglini)
o mewa orlica (Larus ichthyaetus)
o mewa tybetañska (Larus brunnicephalus)
o mewa szarog³owa (Larus cirrocephalus)
o mewa przyl±dkowa (Larus hartlaubii)
o mewa czerwonodzioba (Larus novaehollandiae)
o mewa nowozelandzka (Larus scopulinus)
o mewa czarnodzioba (Larus bulleri)
o mewa patagoñska (Larus maculipennis)
o mewa ¶mieszka (Larus ridibundus)
o mewa cienkodzioba (Larus genei)***
o mewa kanadyjska (m. Bonapartego) (Larus philadelphia)
o mewa chiñska (Larus saundersi)
o mewa andyjska (Larus serranus)
o mewa czarnog³owa (Larus melanocephalus)***
o mewa reliktowa (Larus relictus)
o mewa galapagoska (Larus fuliginosus)
o mewa karaibska (Larus atricilla)
o mewa preriowa (Larus pipixcan)
o mewa ma³a (Larus minutus)***
* Rodzaj: Pagophila
o mewa modrodzioba (mewa czarnonoga) (Pagophila eburnea)***
* Rodzaj: Rhodostethia
o mewa ró¿owa (Rhodostethia rosea)
* Rodzaj: Xema
o mewa obro¿na (Xema sabini syn. Larus sabini)***
* Rodzaj: Creagrus
o mewa wid³osterna (Creagrus furcatus)
* Rodzaj: Rissa
o mewa trójpalczasta (Rissa tridactyla)
o mewa krotkodzioba (Rissa brevirostris).
Bia³oru¶ (bia³.
Беларусь, Republika Bia³orusi -
Рэспубліка Беларусь) - pañstwo w Europie Wschodniej, które og³osi³o niepodleg³o¶æ w 1991 roku.
Informacje ogólneBia³oru¶, Republika Bia³oru¶, Bie³aru¶, Respublika Bie³aru¶, pañstwo we
wschodniej Europie, bez dostêpu do morza. Na pó³nocy graniczy z Litw±
(502 km) i £otw± (141 km), na wschodzie z Rosj± (959 km), na po³udniu z
Ukrain± (981 km) oraz na zachodzie z Polsk± (605 km). Powierzchnia
207,6 tys. km2. 10,366,7 tys. mieszkañców (2000). ¦rednia gêsto¶æ
zaludnienia: 49 osób/km2. Najgê¶ciej zaludniona jest ¶rodkowa czê¶æ
kraju (60 osób/km2, najs³abiej Polesie (25 osób/km2). Stolica: Miñsk
(1,68 mln, 1997). G³ówne miasta (1991): Homel (501 tys.), Witebsk (356
tys.), Mohylew (368 tys.), Grodno (303 tys.), Brze¶æ (295 tys.).
Ludno¶æ miejska stanowi 45%. Podzia³ administracyjny: 6 obwodów. Jêzyk
urzêdowy: bia³oruski i rosyjski. Sk³ad etniczny: Bia³orusini (77,9%),
Rosjanie (13,2%), Polacy (4,1%), Ukraiñcy (2,9%), ¯ydzi (1,9%).
Wyznania: prawos³awni 60%, katolicy 8%, niewierz±cy 30%. Jednostka
monetarna: 1 rubel bia³oruski. Analfabetyzm siêga 2%. Przyrost
naturalny: -4,69% (2000), jeden z najni¿szych na ¶wiecie. ¦rednia
d³ugo¶æ ¿ycia: mê¿czy¼ni 61 lat, kobiety 74,4 lata.
Bia³oru¶ graniczy od zachodu z Polsk± i Litw±, od po³udnia z Ukrain±,
od wschodu z Rosj± i z £otw± od pó³nocy. Bez dostêpu do morza. *
Ca³kowita granica l±dowa: 2 969 km * D³ugo¶æ granic z s±siaduj±cymi
pañstwami: £otwa 143 km, Litwa 462 km, Polska 399 km, Rosja 990 km,
Ukraina 975 km * Najwy¿szy punkt: Góra Dzier¿yñskiego (¦wiêta Góra) 346
m n.p.m * Najni¿szy punkt: Niemen 90 m n.p.m
Najwiêksze miasta: Miñsk (stolica) - 1,8 mln mieszkañców, Homel,
Grodno, Witebsk, Mohylew, Bobrujsk, Brze¶æ nad Bugiem, Baranowicze,
Borysów, Piñsk, Orsza, Nowopo³ock, Mozyrz, Lida, Mo³odeczno.
Warunki naturalnePowierzchnia nizinna z rze¼b± polodowcow±. Znaczna czê¶æ Bia³orusi po³o¿ona jest w zachodniej czê¶ci Niziny Wschodnioeuropejskiej, 70% powierzchni poni¿ej 200 m n.p.m. Na pó³nocy wy¿yny morenowe (Wy¿yna Bia³oruska) przechodz±ca w Pojezierze Wileñskiej. Na po³udniu, ok. 20% powierzchni kraju zajmuj± rozleg³e tereny bagienne i torfowiska (Polesie). Najwy¿szy szczyt kraju: Dier¿yñski 346 m n.p.m. na Wzniesieniach Miñskich.
KlimatKlimat umiarkowanie ciep³y. ¶rednia temperatura w styczniu od -8° do -4°C, natomiast w lipcu 17-19°C. ¦rednie roczne sumy opadów od 550 do 700 mm, przewaga opadów latem. ¦rednia temperatura powietrza i ¶rednia suma opadów w stolicy kraju wynosz±: w styczniu -6°C i 40 mm, w lipcu 17°C i 90 mm.
Rzeki i jezioraGêsta sieæ rzeczna, wiêkszo¶æ ¿eglowna oraz wykorzystywana do sp³ywu drewna. G³ówne rzeki: Prypeæ, Dniepr, D¼wina, Niemen, Berezyna, So¿em, Jasio³da, Willa. Ponad 10 tys. jezior polodowcowych: Narocz (80 km2), O¶wiejskie, Dry¶wiaty. Najwiêcej jezior na Pojezierzu Bras³awskim.
Flora i faunaPonad 30% powierzchni kraju zajmuj± bagna i torfowiska. Naturaln± szatê ro¶linn± kraju stanowi± lasy mieszane, na pó³nocy brzozowe, sosnowe i jod³owe, na po³udniu dêbowe, jesionowe, klonowe, grabowe, olszynowe, osikowe i bukowe, pokrywaj±ce 30% oraz ro¶linno¶æ bagienna i torfowiskowa. Najwiêksze zbiorowiska le¶ne tworz± puszcze: Grodzieñsk±, Nalibock± i Bia³owiesk±, rozci±gaj±ce siê wzd³u¿ granicy z Polsk±. ¦wiat zwierzêcy reprezentuj±: ³osie, dziki, bobry, ¿ubry, jenoty. Du¿e zanieczyszczenie ¶rodowiska po awarii elektrowni w Czernobylu na Ukrainie.
HistoriaPierwsi mieszkañcy pojawili siê na terenach Bia³orusi sto tysiêcy lat temu. W IX wieku powsta³y ksiêstwa wschodnios³owiañskie m.in. po³ockie, turowskie, piñskie i smoleñskie. W X wieku rozpoczê³a siê chrystianizacja S³owian wschodnich, zakoñczona dopiero w XV-XVI wieku. Ludno¶æ wschodniows³owiañska mówi±ca jêzykiem rusiñskim stanowi³a wiêkszo¶æ w Wielkim Ksiêstwie Litewskim. Na pañstwo Witolda sk³ada³a siê Ru¶ Bia³a i Czarna, jak równie¿ Zaleska. Trzeba dodaæ, ¿e jêzyk starobia³oruski by³ w okresie panowania Giedyminowiców jêzykiem pañstwowym, zanim wyparty zosta³ przez jêzyk polski (oficjalnie w 1696 roku)
W konsekwencji rozbiorów Rzeczypospolitej Obojga Narodów tereny bia³oruskie przesz³y pod w³adanie Rosji. T³umiono wówczas wszelkie oznaki niezale¿no¶ci Bia³orusinów - zaczynaj±c od jêzyka, poprzez likwidacjê unii brzeskiej na terenach wcielonych do Cesarstwa a¿ po odbieranie maj±tków szlachcie bia³oruskiej. Bia³orusini wziêli udzia³ w polskich powstaniach: listopadowym i styczniowym. G³ówni dzia³acze polityczni tacy jak Konstanty Kalinowski (bia³. Kastu¶ Kalinouski) i Sierakowski opowiadali siê za wskrzeszeniem unii polsko-litewskiej z autonomi± Bia³orusi w jej ramach. Za dzia³alno¶æ patriotyczn± spotyka³y ich represje ze strony carów (m.in. Kastu¶ Kalinouski zosta³ powieszony w 1864).
Koniec XIX wieku i pocz±tek XX to okres, w którym kszta³tuje siê elita kulturalna i polityczna rozpowszechniaj±ca ideê narodu bia³oruskiego. W roku 1902 Wac³aw Iwanowski powo³uje Bia³orusk± Partiê Rewolucyjn±, a rok pó¼niej bracia Iwan i Anton £uckiewiczowie powo³uj± Bia³orusk± Rewolucyjn± Hromadê. Pierwsza legalna gazeta bia³oruska pod nazw± Nasza Dola wychodzi 1 wrze¶nia 1906 i jest nieoficjalnym pismem BSH.
25 marca 1918 Bia³oru¶ w wyniku pokoju w Brze¶ciu i porozumienia z pañstwami centralnymi po raz pierwszy w historii (na krótko) og³osi³a niezale¿no¶æ - powsta³o wówczas pañstwo bia³oruskie pod nazw± Bia³oruska Republika Ludowa.
27 lutego 1919 powo³ana zosta³a sowiecka Litewsko-Bia³oruska Republika Rad, która upad³a 1 wrze¶nia 1919.
23 lutego 1920 w Rydze przedstawiciele Polski i Bia³orusi podpisali umowê o charakterze konwencji wojskowej mówi±cej o wspólnej walce z bolszewikami Wojska Polskiego i Bia³oruskiej Armii Narodowej (któr± dowodzi³ gen. Stanis³aw Bu³ak-Ba³achowicz).
Na mocy pokoju ryskiego tereny Bia³orusi podzielone zosta³y miêdzy Polskê a Rosjê. G³ównym o¶rodkiem kulturalnym inteligencji bia³oruskiej sta³o siê Wilno oraz w niewielkim stopniu Bia³ystok.
Po sowieckiej stronie kordonu utworzono Bia³orusk± Republikê Radzieck± (BSRR) ograniczon± terytorialnie do Miñska i okolic. W wyniku agresji radzieckiej na Polskê 17 wrze¶nia 1939 do Bia³oruskiej SRR przy³±czono wschodni± czê¶æ Mazowsza, Podlasie, Grodno i Polesie. W latach 1941-44 Bia³oru¶ by³a okupowana przez wojska niemieckie.
Dla zwiêkszenia si³y ZSRR w ONZ (oficjalnie w uznaniu zas³ug Bia³orusinów w czasie II wojny ¶wiatowej) przyznano BSRR miejsce w ONZ, obok USRR.
26 kwietnia 1986 w wyniku wybuchu jednego z reaktorów j±drowych w elektrowni w Czarnobylu na Ukrainie powa¿nie ska¿ona zosta³a znaczna czê¶æ Bia³orusi.
Deklaracja suwerenno¶ci zosta³a uchwalona przez Radê Najwy¿sz± 27 lipca 1990, lecz pe³na niepodleg³o¶æ Republiki Bia³oru¶ nast±pi³a po rozwi±zaniu ZSRR, gdy w grudniu 1991 w bia³oruskiej rezydencji rz±dowej Wiskuli podpisano tzw. uk³ad bia³owieski.
System polityczny Bia³orusi po 1994 przerodzi³ siê w republikê prezydenck±, z wyra¼nymi cechami pañstwa autorytarnego. Prezydentem niezmiennie pozostaje Alaksandar £ukaszenka, który oskar¿any jest przez spo³eczno¶æ miêdzynarodow± o ³amanie praw cz³owieka. Jednak stosunki z Rosj± uleg³y och³odzeniu po zakrêceniu Bia³orusi dop³ywu rosyjskiej ropy naftowej.
Symbole historyczneBia³o-czerwono-bia³a flaga oraz god³o - Pogoñ (bia³. Пагоня) to symbole, które by³y u¿ywane przez Bia³orusk± Republikê Ludow± oraz od momentu uzyskania niepodleg³o¶ci w 1991 do kontrowersyjnego referendum w sprawie symboli narodowych (niezale¿ni obserwatorzy stwierdzili, ¿e referendum nie spe³nia³o standardów demokratycznych) w 1995. God³o nawi±zuje do herbu Pogoni - historycznego dla Wielkiego Ksiêstwa Litewskiego, obejmuj±cego swoim terytorium m.in. dzisiejsz± Bia³oru¶. St±d podobieñstwo do Pogoni - God³a Litwy (lit. Vytis).
KulturaKultura bia³oruska nie mo¿e siê swobodnie rozwijaæ w granicach kraju. Prezydent skutecznie dusi w zarodku wszelkie ogniska wolnomy¶licieli, w których rozwin±æ mo¿e siê dzia³alno¶æ opozycyjna m.in. zamkniêto Uniwersytet Humanistyczny oraz inne szko³y, gdzie jêzykiem wyk³adowym by³ bia³oruski.
Media s± w wiêkszo¶ci upañstwowione i propaguj± kulturê "poprawn± politycznie". To w Polsce najprê¿niej dzia³aj± organizacje pronarodowe. W Bia³ymstoku znajduje siê rozg³o¶nia radiowa, która nadaje audycje dostêpne na Bia³orusi. Nieopodal (w Gródku) co roku z inicjatywy BAS-u na uroczysku Boryk odbywa siê Festiwal Muzyki M³odej Bia³orusi "Basowiszcza", gdzie m³odzi muzycy wprost ze sceny maj± mo¿liwo¶æ wykrzyczenia gniewu i hase³ nawo³uj±cych do walki z re¿imem.
Legend± muzyki bia³oruskiej jest NRM (dobrze znany tak¿e w Polsce-liczne koncerty, wspó³praca z Pid¿am± Porno), równie du¿± popularno¶ci± ciesz± siê takie zespo³y jak: Gods Tower, Rasta, St.Mir, Indiga, ¦ciana, BN, Krama, ¯yhimont Vaza, Ulis, IQ 48, Neuro Dubel i inni.
Znanym "zakazanym" wykonawc± jest te¿ Zmicier Wajciuszkiewicz.
¼ród³o: wikipedia - wolna encyklopedia