Merki to pierwszy pieniądz lokalny wprowadzony w powojennej Polsce.

Informacja o Akcji Promocyjnej "Pieniądz lokalny":
* Akcja ma na celu promowanie Gminy Jastarnia, a w szczególności miejscowości Kuźnica.
* Akcja trwała od dnia 1.05.2007 r. do dnia 30.09.2007 r.
* Akcja polegała na wprowadzeniu do obiegu żetonu o nominale 3 Merki.
* Żeton wykonany jest z mosiądzu i ma średnicę 22 mm.
* Organizatorem Akcji jest Gmina Jastarnia działająca poprzez Miejski Ośrodek Kultury, Sportu i Rekreacji w Jastarni.
* Emitentem żetonów "3 merki" jest Gmina Jastarnia.
* Producentem żetonów jest Mennica Polska S.A.
* Nakład wynosi 20.000 sztuk żetonów.
* Jeden żeton ma wartość 3 złote. Będzie on pełnił funkcję zbliżoną do bonu towarowego, z tym, że niewykorzystane żetony można będzie wymienić na pieniądze.

"Merki" - oznacza stosowany dawniej przez kaszubskich rybaków zwyczaj oznaczania sprzętu do łowienia ryb. Określone znaki, najczęściej kreski, pozwalały rozpoznać do kogo należały dane przedmioty.

"Merki są symbolami, które oznaczały przynależność danego przedmiotu do konkretnego Właściciela. Używanie merków do oznaczenia przedmiotów, pochodzi z odległych czasów, gdy sztuka czytania i pisania nie była rozpowszechniona, a tak z łatwością można było rozpoznać właściciela. Merk zastępować także podpis, na przykład na wyrobie artystycznym. Był on również znakiem dziedzicznym, używanym w życiu publicznym przy sporządzaniu aktów."
Ryszard Struck: „Bedeker Jastarsicki”, wyd. I, Gdynia 2000

Monetę I edycji wybito w 2006 roku z okazji 75. rocznicy powstania Juraty - miejscowości w gminie Jastarnia. Lokalny pieniądz miał służyć promocji tego nadmorskiego kurortu. Moneta zaprojektowana została przez Roberta Kotowicza.

Edycje merek:
- honorowane od 1.05.2006 r. do 30.09.2006 r. (1 edycja),
- honorowane od 1.05.2007 r. do 30.09.2007 r. (2 edycja),
- honorowane od 01.07.2007 r. do 30.09.2007 r. (3 edycja).

Nazwa: 3 Merki - 75 lat Juraty (1 edycja), Data emisji: 1.05.2006 r., Miejscowość: Jastarnia, Nakład: 20 000, Średnica: 22 mm, Metal: mosiądz, Waga: 4,3 g, Projekt: Robert Kotowicz

Nazwa: 3 Merki - Kuźnica (2 edycja), Data emisji: 1.05.2007 r., Miejscowość: Jastarnia, Nakład: 20 000, Średnica: 22 mm, Metal: mosiądz, Waga: 4,3 g, Projekt: Robert Kotowicz

Nazwa: 3 Merki - Kuźnica (3 edycja), Data emisji: 1.07.2007 r., Miejscowość: Jastarnia, Nakład: 50 000, Średnica: 22 mm, Metal: mosiądz, Waga: 4,3 g, Projekt: Robert Kotowicz

Kuźnica (niem. Kussfeld) - dawna wieś rybacka (obecnie w granicach administracyjnych miasta Jastarni) i ośrodek wczasowy na Mierzei Helskiej. Pierwsze zapisy historyczne z końca XVI wieku - Kuźnica była wówczas wyspą. Miejsce budowy czterobastionowego fortu "Kazimierzowo" (1634-1635 r.) obsadzonego 200-osobową załogą, opuszczonego po potopie szwedzkim. Neogotycki kościół rybacki z lat 30. XX wieku z amboną w kształcie łodzi, wzorowany stylistycznie na kościele w Swarzewie. Zanim powstał miejscem wspólnej modlitwy mieszkańców była wybudowana przed rokiem 1887, zlokalizowana koło szkoły kapliczka św. Antoniego Padewskiego. Na miejscowym cmentarzu, w lasku pomnik-symboliczny grób rybaków i żołnierzy, ofiar wojen i żywiołów. Do 1985 r., zanim rozmyły go fale morskie istniał leśny cmentarz żołnierzy niemieckich z okresu II wojny światowej.

Szerokość Mierzei na tym odcinku wynosi 200 metrów. Z obu stron osady kilkumetrowe wydmy (w tym najwyższa na Mierzei Helskiej, Góra Lubek). Integralną częścią Kuźnicy jest pobliskie osiedle Syberia. W Kuźnicy znajduje się miejsce, gdzie tory kolejowe są położone najbliżej brzegu morskiego na całym polskim Wybrzeżu.

HISTORIA DUKATA LOKALNEGO
Odrodzenie dukata
Dukat lokalny odrodził się w Polsce po kilkudziesięciu latach niebytu, już nie z potrzeby ekonomicznej, tj. uzupełnienia obiegu pieniężnego, ale jako nowy środek promocji miast i gmin oraz atrakcja turystyczna. Dukat lokalny stanowi także bardzo interesujące zjawisko w numizmatyce i kolekcjonerstwie.
Od starożytności do współczesności
Dukat lokalny sięga swoją tradycją starożytności. Gdy starożytny Rzym dokonał ostatecznie podboju antycznej Grecji pozostawił miastom greckim prawo bicia własnej lokalnej monety, wyłącznie z brązu, nakazując tylko umieszczanie na jej awersie portretu aktualnie panującego cesarza, natomiast przedstawienia rewersu pozostawiając w gestii miast. Na rewersach monet miasta greckie, sięgając do swej tradycji, umieszczały najczęściej wyobrażenia lokalnych bóstw lub wizerunki świątyń.

Nieograniczony przywilej emisyjny ma zawsze tylko władza centralna. Od średniowiecza cesarze i królowie dzielili się tym przywilejem, nadając prawo bicia monety miastom, klasztorom, a nawet osobom prywatnym. W Polsce takie prawo otrzymały od Kazimierza Jagiellończyka w XV wieku miasta Gdańsk, Toruń i Elbląg.

W dobie nowożytnej pojawiły się inne monety lokalne, bite już bez przywilejów emisyjnych, ale z potrzeby ekonomicznej. W Polsce były to od końca XVIII wieku prywatne monety dóbr i folwarków, emitowane z metali nieszlachetnych w celu uzupełnienia brakującego w obiegu pieniądza ogólnopaństwowego o niskich nominałach.

Rozkwit miejskiego lokalnego pieniądza zastępczego nastąpił podczas I wojny światowej. Jako interesujący dokument ówczesnej rzeczywistości historycznej stał się szybko przedmiotem kolekcjonerstwa tak intensywnego, że niektóre miasta niemieckie emitowały takie pieniądze nie do obiegu, ale w celu sprzedaży kolekcjonerom.

Dziś dukat lokalny ma zupełnie inny charakter. Miasta i gminy nie muszą uzupełniać obiegu pieniężnego, ale szukają dla siebie nowych środków promocji. Dukat lokalny znakomicie spełnia te potrzeby, ponieważ mieszkańcy i turyści bardzo chętnie nabywają dukaty i zachowują na pamiątkę.

Pierwszym dukatem lokalnym nowego typu, a więc o charakterze przede wszystkim promocyjnym, był dukat wyemitowany w lecie 2006 roku przez gminą Jastarnia o nazwie merk i nominale 3 merki. Kurs wymiany 3 merków wynosił 3 złote.

Merki to prastare symboliczne znaki Kaszubów, rybaków, z czasów gdy sztuka pisania i czytania nie była rozpowszechniona i oznaczali nimi przynależne do siebie przedmioty. Merk był znakiem dziedzicznym, a w życiu publicznym zastępował także podpis. Emisja gminy Jastarnia przypomniała ten prastary zwyczaj i jednocześnie upamiętniła 75-lecie Jastarni, znanego kurortu na Półwyspie Helskim. Codziennie 7 dni w tygodniu w swoistym "banku" w Miejskim Ośrodku Kultury w Jastarni turyści mogli wymienić merki na złotówki i odwrotnie. Merki można było wymieniać na terenie gminy na towary i usługi, a wyjeżdżając do domu wymienić resztę lokalnej "waluty" lub pozostawić na pamiątkę. Merki zostały wyemitowane w nakładzie 20 000 sztuk, a projektantem był znakomity plastyk Robert Kotowicz. Akcja emisji merków w Jastarni okazała się ogromnym sukcesem i władze miasta powtórzyły akcję w kolejnych latach.

Dukat lokalny niesie ze sobą dużo informacji w opisach i wizerunkach zamieszczonych na awersach i rewersach, co w idealny sposób służy trwałej promocji walorów miasta czy gminy. Dukat lokalny, docierając do dużej liczby odbiorców ze względu na wielotysięczne nakłady, staje się wyjątkowo skuteczną reklamą dla lokalnej społeczności. Mennica Polska S.A. otrzymuje bardzo pochlebne opinie o akcjach emisji dukata lokalnego ze strony władz lokalnych, mieszkańców i turystów. Dukat lokalny jest poszukiwanym narzędziem promocyjnym, o które zabiega wiele miast w całej Polsce. Dukat lokalny rozpoczął także nowe życie, gdy˝ stał się interesującym numizmatem poszukiwanym przez kolekcjonerów. Wielu numizmatyków może poszczycić się zbiorami dukatów lokalnych, które zostały wybite w Mennicy Polskiej S.A.
źródło: Mennica Polska S.A.