2 zł, 100-lecie odkrycia polonu i radu, 1998

Moneta obiegowa NG wyemitowana przez NBP z okazji setnej rocznicy odkrycia polonu i radu.

Awers monety: Wizerunek orła ustalony dla godła Rzeczypospolitej Polskiej, po bokach orła oznaczenie roku emisji: 1998, pod orłem napis: ZŁ 2 ZŁ. W otoku napis: RZECZPOSPOLITA POLSKA poprzedzony oraz zakończony sześcioma perełkami. Pod lewą łapą orła znak mennicy: m/w.

Rewers monety: Po prawej stronie sylwetki: Marii Skłodowskiej-Curie i Piotra Curie na tle symboli z układu okresowego pierwiastków. W środkowej części napis: 100-LECIE /ODKRYCIA /POLONU i RADU.

Projektant awersu monety: Ewa Tyc-Karpińska
Projektant rewersu monety: Robert Kotowicz

Polon (Po, łac. polonium) - pierwiastek chemiczny z grupy metaloidów bloku p w układzie okresowym. Nazwa pochodzi od łacińskiej nazwy Polski. Występowanie: polon występuje w skorupie ziemskiej w śladowych ilościach w rudach uranu. Posiada 33 izotopy z przedziału mas 194-218. Nie posiada trwałych izotopów. Względnie najtrwalszy jest izotop 209 (okres połowicznego rozpadu 103 lat), paradoksalnie nie występuje on jednak naturalnie, lecz został otrzymany w wyniku sztucznej syntezy jądrowej poprzez bombardowanie bizmutu neutronami. Najtrwalszym, naturalnie występującym izotopem jest izotop 210, który ma czas połowicznego rozpadu 138 dni. Pierwiastek ten został odkryty w 1898 r. przez Marię Skłodowską-Curie i Piotra Curie - w tym samym roku co rad. Polon występuje naturalnie w złożach rud uranu, jako tlenek. Jego stężenie w tych rudach jest jednak tak małe, że przemysłowo opłaca się go otrzymywać na drodze wcześniej wspomnianego bombardowania bizmutu neutronami. Jego światowa produkcja wynosi ok. 100 gramów rocznie [1]. Ilość polonu w skorupie ziemskiej jest na tyle mała, że nie podaje się żadnych, nawet szacunkowych danych na ten temat. Znanych jest kilkanaście związków chemicznych polonu: tlenek PoO2, wodorotlenek Po(OH)2, halogenki, np. PoCl2, PoBr4, siarczek PoS i związki metaloorganiczne. Związki te nie mają jednak żadnego praktycznego zastosowania ze względu na gigantyczny koszt produkcji samego polonu. PoF6 był używany w latach 60. XX w., w ZSRR jako aktywator lakierów luminescencyjnych stosowanych w lampach, obecnie został już jednak zastąpiony tańszymi zamiennikami. Czysty polon jest silnie radioaktywnym, srebrzystoszarym metalem. Jego własności fizyczne i chemiczne zbliżone są do selenu. W formie czystej był stosowany przez Rosjan do ogrzewania i jonizacji kabin statków kosmicznych. Obecnie jest jeszcze czasami stosowany jako wygodne, wysokowydajne źródło cząstek alfa. Polon wprowadzony do organizmu jest silnie toksyczny. Duże stężenie polonu 210 stwierdzono w organizmie Aleksandra Litwinienko, otrutego w listopadzie 2006 roku w Londynie.

źródło: NBP / Mennica Polska / Wikipedia