100 dram, Zagrożone Zwierzęta Kaukazu - Muflon / Owca górska, 2008

100 dram, Muflon / Armenian Moufflon / Owca górska (Ovis ammon gmelin) - srebrna moneta kolekcjonerska z serii "Zwierzęta Kaukazu" bita w Mennicy Polskiej dla Banku Centralnego Armenii.

Zagrożona fauna Kaukazu to piękna seria monet z wizerunkami zagrożonych zwierząt kaukaskich na tle świętej góry Ormian - Araratu. Seria będzie składać się z 12 monet, które będą emitowane po 4 tematy rocznie.

Seria srebrnych monet kolekcjonerskich
"Zagrożone Zwierzęta Kaukazu":

srebrne monety kolekcjonerskie wyemitowane w 2006 roku:
1) Jeż uszaty (The Wide-Eared Hedgehog / łac. Erinaceus (Hemiechinus) auritus)
2) Niedźwiedź szary (The Trans-Caucasian Grey Bear / łac. Ursus arctos syriacus)
3) Żbik syryjski (Caucasian Forest Cat / łac. Felis silvestris caucasica)
4) Żółw śródziemnomorski (Mediterranean Tortoise / łac. Testudo graeca)

srebrne monety kolekcjonerskie wyemitowane w 2007 roku:
5) Leopard anatolijski (Pantera) (Fore-Asian Leopard / łac. Panthera pardus tullianus )
6) Kaczka (Płaskonos) (Wide-nosed Duck / łac. Anas clypeata Linnaeus)
7) Pstrąg sewański (Trout / łac. Salmo ischchan)
8) Żmija armeńska (Armenian Viper / łac. Vipera raddei)

srebrne monety kolekcjonerskie wyemitowane w 2008 roku:
9) Sowa włochatka (Caucasian Owl / łac. Aegolius funereus cacasicus)
10) Koza bezoarowa (Bezoar / łac. Capra aegagrus)
11) Muflon / Owca górska (Armenian Moufflon / łac. Ovis ammon gmelin)
12) Jaszczurka Krągłogłówka Słoneczna (Toad Agama / Phrynocephalus helioscopus / łac. Transcaucasian Sunwatcher)

Zalety tej serii to przede wszystkim: doskonała jakość monet wybitych na zlecenie Banku Armenii w Mennicy Polskiej S.A., ciekawy i modny temat w efektownym ujęciu oraz ekstremalnie niski nakład monet.

Wszystkie te atuty dają gwarancję sukcesu tej urzekającej serii.

Każda moneta z tej serii to krok w trwającym programie monetarnym „Dziki Świat Kaukazu - Zagrożone Zwierzęta Armenii”. Dlatego też każda z monet przedstawia zwierzę, które jest ujęte w Czerwonej Księdze Armenii, zawierającej listę zagrożonych lub chronionych gatunków.

Problem ten został znakomicie zilustrowany dzięki Roussanie i Andrzejowi Nowakowskim. Projektanci monety uwypuklili bowiem ten fakt poprzez dwie czerwone linie, które podkreślają nazwę gatunku danego zwierzęcia w dwóch językach: łacińskim oraz armeńskim.

Silver commemoratice coin Armenian Moufflon
This silver commemorative coin depicting Armenian Moufflon has been issued by the Central Bank of Armenia under the International Program "Wild World of Caucasus". The Program includes animals that are protected under the Red Book of Armenia.

Armenian Moufflon is seen at the height of 800-3900 meters above sea level. For the most part of the year, domestic animals graze and drug plant is collected in the stations typical to Moufflon’s settlement, and this makes Moufflon resettle. In recent years the number of Moufflon at the time of summer migrations within Armenia has not been exceeding 100 heads, and in winter time it reaches several tens of heads. For preservation of Armenian Moufflon a special reproduction has been built in the Khosrov reserve where Moufflon is kept and reproduced.

Designed by Roussana and Andrzey Nowakowscy. Minted in the Mint of Poland.

Ormiański Muflon (Ovis ammon Gmelin Blyth) - to gatunek zagrożony, wymieniony w Czerwonej Księdze. W 1970 roku pozostało około 200-400 sztuk, obecnie egzystują jedynie 42 znane sztuki muflonów, które żyją między 800 - 3900 metrów nad poziomem morza. Żyją one na górskich zboczach i płaskowyżach. Owce są zagrożone z powodu kłusownictwa oraz nielegalnego rozwoju rolnictwa w Armenii. Zachowanie gatunku zależy od sztucznej inseminacji w starannie kontrolowanych środowiskach.

Muflon (Ovis musimon) - gatunek ssaków łożyskowych z rzędu parzystokopytnych (Artiodactyla). Pierwotnie występował tylko na Korsyce i Sardynii, ale został introdukowany w wielu miejscach Europy. Przodek owcy domowej. Najmniejszy przedstawiciel dzikich owiec.
Wygląd
Długość ciała: owca (samica) od 1,2 m, tryk (baran, samiec) 1,35 m. Długość ogona zwany chwostem: ok. 3-6 cm. Wysokość w kłębie: owca 70 cm, tryk do 88 cm. Masa ciała: owca 25-40 kg, tryk 35-55 kg. Ubarwienie Ubarwienie tryków (zwane inaczej wełną lub runem) jest jasne, szata zimowa jest bardziej brązowa. Samce posiadają często tzw. siodło, charakterystyczną białą plamę na bokach ciała. Podbrzusze, lustro na zadzie i wewnętrzne strony nóg są białe. Wełna muflona, z wyjątkiem włosów na podgardlu, jest stosunkowo krótka.
Rogi
Charakterystyczne, duże, skręcone ślimakowato. Owce nie mają rogów, ewentualnie małe i skierowane do tyłu. U samców proces ich wzrostu jest stopniowy. Już po urodzeniu uwypuklają się na kości czołowej możdżenie. Po miesiącu zaczyna przyrastać rogowa pochwa. Na początku zimy rogi osiągają 15-20 cm, a ich wzrost zatrzymuje się. Na tym etapie zaznacza się wyraźnie pierścień roczny. W następnym roku rozwija się 11-13 zgrubień. Rogi przyrastają o kolejne 20 cm. Z nadejściem zimy wzrost znowu ustaje. Taki cykl powtarza się przez 4-5 lat, dopóki rogi nie skręcą się ślimakowato. Groty rogów zaczynają wtedy dosięgać gardła czy nawet przedniej części pyska. W żargonie myśliwskim rogi nazywają się ślimy.
Występowanie
Czyste muflony bez domieszek obcej krwi występują jedynie na Korsyce i Sardynii. Aklimatyzowano go w wielu miejscach Europy dla celów łowieckich. W Polsce muflony pojawiły się w roku 1902 w Sudetach (Masyw Śnieżnika, Góry Sowie, Góry Bardzkie). W Górach Świętokrzyskich introdukowano go w 1952. Zamieszkuje też Wzgórza Dylewskie w województwie warmińsko-mazurskim. Ostatnimi czasy pojawiły się na Podkarpaciu i w Beskidzie Śląskim,oraz w okolicach Bystrzanowic Dworu (ich ilość tam wynosi około 15 sztuk). W triadzie wąwozów: Lipa, Siedmica, Myśliborski (Okolice Jawora, Wojcieszowa - Pogórze Kaczawskie) w połowie lat 90. Populację Muflonów szacowano na około 200 sztuk.
Środowisko
Na swoim pierwotnym obszarze występowania przystosowany do życia na porośniętych skąpą roślinnością górzystych terenach. Tam na twardym gruncie ścierały się kopyta zwierząt. W wielu miejscach gdzie muflon został introdukowany brak takiej możliwości powoduje u tych zwierząt zbyt duży rozrost racic. Zbyt długie kopyta przeszkadzają zwierzętom się poruszać.
Tryb życia
Na żer wychodzi zwykle o zmierzchu, lecz tam gdzie nie jest niepokojony muflon pasie się również w ciągu dnia. Jest bardzo sprawnym zwierzęciem: dobrze widzi, w razie potrzeby szybko biega i skacze. Tak jak samice owcy domowej, samice muflona beczą. Tryki rzadko wydają dźwięki. W czasie rui odgłos zderzających się rogów niesie się na wiele kilometrów. Swoje terytorium zaznaczają wydzieliną gruczołów znajdujących się między palcami. Żyją w stadzie nazywanym kierdlem bądź rudlem.
Pożywienie
Żywi się roślinami zielnymi, liśćmi krzewów i owocami. Zimą zadowala się suchymi liśćmi, korą drzew, gałązkami i porostami.
Rozród
Ruja przypada na październik lub listopad. Ciąża, po której rodzi się zazwyczaj jedno jagnię, trwa 5 miesięcy. Bliźniaki należą do rzadkości. Już w kilka godzin po porodzie noworodek o masie 2 kg podąża za matką.