Data emisji monety: 5.12.2001 r.Moneta obiegowa wybita z nordyckiego złota, na której uwieczniono piękny, znany już w dawnych czasach zwyczaj "kolędowania", który przetrwał do dziś.
Kolędnicy, to przebrani młodzi ludzie, którzy posiadają określone tradycyjne stroje i przedmioty, a także wykonują specjalny na ten czas repertuar. Od wieków, rok w rok prezentują przedstawienia, składają życzenia i zbierają dary.
Ej,
tam, Herody,
wdziewajcie brody,
strójcie
się, strójcie
i kolędujcie,
niech dzisiaj hula
Jasiek za
króla,
ko – ko
– ko – kolęda.
autor: Agnieszka
Osiecka - "Gwiazda na kiju"
"By obyczaje ludowe zachować,
przystańcie do nas,
z nami kolędować!"
-
Awers monety:
Wizerunek orła ustalony dla godła Rzeczypospolitej Polskiej, po bokach orła oznaczenie roku emisji: 2001, pod orłem napis: ZŁ 2 ZŁ, w otoku napis: RZECZPOSPOLITA POLSKA poprzedzony oraz zakończony sześcioma perełkami. Pod lewą łapą orła znak mennicy: MW
-
Rewers monety:
W centralnej części turoń, za nim grupa kolędników. Z prawej strony wizerunek szopki krakowskiej. U góry półkolem napis: KOLĘDNICY.
- Na boku ośmiokrotnie powtórzony napis: NBP, co drugi odwrócony o 180 stopni, rozdzielony gwiazdkami.
- Projektant awersu monety: Ewa Tyc-Karpińska
- Projektant rewersu monety: Robert Kotowicz
Mamy tyle czeladzi, każdy chce kolędy,
Trzeba wszystkim coś wetknąć, taki zwyczaj wszędy,
Rok też na to czekali, raz w gody ta łaska.
autor: Franciszek
Zabłocki
Kolędnicy
to przebierańcy, którzy w okresie bożonarodzeniowym chodzili po wsiach od domu do domu z życzeniami pomyślności w Nowym Roku. Zwyczaj (zachowany jeszcze obecnie w niektórych regionach) obchodzony był od Wigilii (lub drugiego dnia świąt) do Trzech Króli, a zdarzało się, że dodatkowo w zapusty i ostatki.
Grupa kolędnicza nosiła maszkary, którymi dla żartu straszono widzów. Najbardziej popularną był turoń, osadzony na kiju, z ruchomą, kłapiącą paszczą; ten rodzaj kolędowania nosił nazwę chodzenia z Turoniem. Zamiast Turonia wodzono niedźwiedzia, kozę, konia, koguta.
Popularne również były pochody z gwiazdą, wykonaną z kolorowego papieru, podświetloną od środka, przymocowaną ruchomo do drzewca. Kolędnik ją trzymający nazywany był gwiazdorem lub gwiaździchem.
Chodzili też szopkarze z szopką i kukiełkami, odgrywający przedstawienia o narodzinach Jezusa w Betlejem, jak również Herody, zespoły odgrywające je "na żywo". W biblijną opowieść przyjścia Jezusa na świat wplatano ludowe wątki i tradycje.
Charakterystycznymi postaciami w grupach kolędniczych byli: pasterze, Trzej Królowie, Dziad, Baba (za postacie kobiece przebierali się również chłopcy), Żyd, Cyganka, muzykanci. Życzenia składano wierszem albo kolędą, płatano przy tym figle, recytowano zabawne rymowanki, całemu widowisku towarzyszyła atmosfera ogólnej wesołości.
W zamian za życzenia, przyjmowane jako pomyślna wróżba urodzaju i powodzenia, gospodarze obdarowywali przebierańców świątecznymi smakołykami lub wykupywali się drobnymi datkami.
Obchód kolędniczy był wyczekiwanym wydarzeniem, pominięcie domu uważane było za zły znak.
źródło: NBP / Mennica Polska / Wikipedia
